Nước và cơ thể - Một mối quan hệ kỳ diệu

Những bài cùng tác giả

Bài 1 : Nước và sắc đẹp
Bài 2 : Nước trong cơ thể sống
Bài 3 : Những phương pháp lọc nước phổ biến
Bài 4 : Vai trò của nước trong mỹ phẩm
Bài 5 : Nước và cơ thể - Một mối quan hệ kỳ diệu
Bài 6 : Nước và huớng phát triển của kỹ thuật xử lý -Từ cách nhìn của một nhà sản xuất Nhật Bản

TRAO ĐỔI VỚI TIẾN SĨ YUI TAKAO, BÁC SĨ PHÓ VIÊN TRƯỞNG BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG TOKYO - CHUYÊN GIA VỀ TIẾT NIỆU HỌC: NƯỚC TRONG CƠ THỂ CON NGƯỜI
 

NƯỚC CẦN CHO CƠ THỂ: CÂN ĐỐI VỚI LƯỢNG MUỐI HẤP THỤ
 

HLT - Nói chung nước là một chất chuyển tải nhiều sinh chất trong cơ thể con người và còn là nguồn năng lượng phân tán sự chuyển tải để tạo ra sự sống cho cơ thể cho nên thông thường ai cũng nghĩ là cứ uống nước thật nhiều là tốt nhưng cũng có nhiều bác sĩ bảo rằng nếu uống nước nhiều sẽ làm cho tim bị mệt, khuyên không nên quá lượng v.v...nhân được gặp bác sĩ là một nhà chuyên môn về tiết niệu học, xin bác sĩ vui lòng cho biết nước có một vai trò như thế nào, và uống nhiều hay ít có ảnh hưởng ra sao đối với cơ thể con người.

YUI TAKAO - Trước hết, nói một cách tổng quát là khi chúng ta ăn đồ mặn nếu không uống nước thì chúng ta sẽ cảm thấy khát ở cổ. Điều đó có nghĩa là chất muối có trong thức ăn được hấp thụ làm cho nồng độ Natri (Na⁺) tăng cao thì não trạng sẽ nhận được “tín hiệu”, bảo rằng không thể duy trì tình trạng này cần phải được làm “loãng” trở lại theo trạng thái bình thường (cân đối), ra “chỉ thị” phải nạp thêm nước vào cơ thể. Chính vì vậy mà chúng ta cần phải uống thêm nước. Mặc dù nước là một chất rất quan trọng trong thành phần cấu tạo ra máu nhưng cần phải được cân đối và luôn ở trong trạng thái ổn định. Bệnh viện chúng tôi có rất nhiều bệnh nhân, đau thận có, đau tim có và họ có uống bao nhiêu nước đi nữa thì sẽ bài tiết ra khỏi cơ thể một cách tự nhiên. Nước chẳng làm cho cơ thể khó chịu nhưng nếu trong nước có muối thì muối sẽ tan trong nước và lúc ấy áp suất thẩm thấu sẽ tăng lên. Thí dụ như nếu chúng ta thoa muối trên kẹo thì viên kẹo sẽ bị khô lại hay để một ít muối trên bàn thì ít lâu sau muối sẽ chảy nhờn nhớt. Có nghĩa là muối hấp thụ (hút) nước trong chất đường hay trong không khí. Điều đó cho thấy bản thân nước có một sức hút, hút nước của nơi khác về phía mình.
Người Nhật mỗi ngày hấp thụ bình quân khoảng 15 gr muối thì khi vào bệnh viện chúng tôi hạn chế cho bệnh nhân ở mức 7-8 gr khi họ uống nước thì cơ thể cũng chỉ yêu cầu một lượng nước tương ứng và tất nhiên sự bài tiết cũng sẽ xảy ra theo hoạt động của cơ thể. Ngược lại thí dụ trong đời sống bình thường khi chúng ta ăn nhiều muối, cơ thể của chúng ta sẽ đòi hỏi một lượng nước cao hơn và trong trường hợp đó nước không ở lại mà sẽ tuần tự được đôi thận lọc lại, bài tiết ra ngoài theo đường nước tiểu. Phải lưu ý là nếu tim mạch đóng mở không đều hay bộ phận lọc trong thận suy yếu hoặc người mang cả hai chứng bệnh ấy trên cơ thể thì vấn đề lại khác đi vì khi lượng muối vào nước, đòi hỏi lượng nước cần thiết tương ứng thì phần dư sẽ ở lại trong cơ thể (không thoát ra được), cho nên cần phải tính toán lượng muối cần thiết cho cơ thể của bệnh nhân. Trong những trường hợp như vậy, vấn đề không hoàn toàn đơn giản mà phải tính đến trọng lượng của cơ thể, xem họ cần bao nhiêu lượng nước, trẻ em có 60- 70%, người lớn khoảng 50- 60% trọng lượng là nước, từ đó cân đối lượng nước và muối cần hấp thụ. Mặt khác đối với người già thì còn phải xem họ còn có chứng bệnh vào khác, rà soát lại cách ăn uống của họ và định lượng muối, nước cho phù hợp.
Nói khái quát là người ta thường có khuynh hướng xem nước và muối là hai vấn đề riêng lẽ nhưng thực tế thì không phải như vậy. Không phải chỉ có uống nước là được hay chỉ hạn chế lượng muối trong thức ăn là xong hoặc phải uống nước ít đi... nếu tách rời quan hệ hỗ tương giữa nước và muối thì vấn đề sẽ trở thành phức tạp cho nên cần phải có quan niệm đúng đắn là “hạn chế nước uống nhằm để hạn chế lượng muối hấp thụ” trong cơ thể.

HLT - Nếu như vậy thì cách uống tốt là chọn loại nước không có hàm lượng muối hay mặn hơn nước bình thường ?

YUI TAKAO - Đấy là một điều rất khó. Trong trạng thái bình thường. thân thể không phải hoạt động vất vả, tức là điều kiện sinh hoạt tương đối tiện nghi; ít đổ mồ hôi thì lượng muối hấp thụ khoảng 12 mg /ngày từ các loại thực phẩm như thế lượng nước cần thiết phải uống là uống bình thường mỗi khi cảm thấy khát, nếu là người không có bệnh tật (sức khỏe tốt) nhưng nếu chúng ta hoạt động liên tục hay ở trong ngày thời tiết nóng nực thì tất nhiên muối trong cơ thể cũng sẽ thoát ra ngoài theo mồ hôi, và nếu không uống nước bổ sung kịp thời sẽ rơi vào tình trạng mất nước (mệt lả), không thể tiếp tục vận động được nữa. Trong trường hợp nầy, phải bổ sung cái gì đó cho cơ thể. Nước lạnh, nước trái cây, muối hay các loại nước giải khát có ion ? Nếu nghiên cứu loại nào tương hợp nhất thì có thể nói rằng khi cơ thể vận động thì hàm lượng nước trong máu sẽ bị giảm, cần phải cân đối lại ngay phần thiếu hụt này, có nghĩa là cơ thể đang cần có một lượng nước dễ hấp thụ nhất, cho nên các loại nước giải khát có ion có thể chấp nhận được vì loại nước này sẽ đem lại phần muối và calori mà cơ thể đang cần. Trong khi đang khát hay mỏi mệt nếu chúng ta uống một lít nước, một lít nước cam hay một lít nước giải khát có ion thì rõ ràng nước ion sẽ làm cho chúng ta cảm thấy khoan khoái, dịu hẳn hơn so với các loại nước khác. Nếu chúng ta uống nước lã đầy bụng sẽ có cảm giác ách tức hay có khi buồn nôn vì cơ thể không hấp thụ kịp, hay nói khác đi là cơ thể đang ở trạng thái khó hấp thụ. Nước giải khát có ion phù hợp với trạng thái mà cơ thể đang cần nước một cách gấp rút như khi chúng ta đổ mồ hôi, bị mất nước hay sau khi bị ói mữa. Lúc nầy trong ruột bị mất muối do người đang mệt, thiếu nước uống, vì thế nước giải khát có ion mát lạnh sẽ làm cho họ “tỉnh” lại ngay. Tóm lại phải xem xét xem trạng thái của cơ thể mà chọn lựa loại nước cần thiết để bổ sung.

HLT- Như vậy cách uống “nước” đúng đắn là phải có hiểu biết và chọn lựa đúng cái mà cơ thể cần. Nhất là đối với các cháu thiếu nhi thì càng phải chọn loại thích hợp cho các cháu phải không ạ ?

YUI TAKAO - Đúng vậy, tuy nhiên đây cũng là một việc khó đấy vì hầu hết các cháu bé đều ưa thích của ngọt. Đời sống ở Nhật Bản ngày càng Mỹ hóa, đâu đâu cũng có các cửa hàng bán nước ngọt (trái cây tổng hợp) và khoai tây chiên (potato chips), các cháu rất ưa thích vừa ăn vừa uống và thói quen này lập đi lập lại sớm gây ra bệnh phù hay các loại bệnh của người lớn nhưng rất tiếc là lối sống và cách ăn uống này đang được giới trẻ ưa chuộng. Lối ăn uống đó sẽ làm cho răng chóng hỏng ngoài phần bệnh tật đã nói. Một bữa ăn cân đối, thức uống không pha đường vẫn là cách tốt nhất.

HLT - Rõ là như vậy rồi... Nhưng thực tế là có nhiều cháu uống nước ao hồ trong khi ra các vườn tược chơi, thì liệu có vấn đề gì không ?

YUI TAKAO - Thực ra thì trong ao hồ có những thành phần gì, sẽ ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào thì tôi cũng chưa rõ, nhưng rõ ràng là những chất trầm tích trong ao hồ và lơ lửng trong nước hoàn toàn không có gì là tốt cả... có khi là nguồn gây bệnh đường ruột, tiêu chảy. Nói một cách chung là nước uống thiên nhiên vẫn tốt nhưng đó phải là nguồn nước sạch, không nhiễm khuẩn vi sinh hay các tạp chất. Nước ao hồ trên thực tế rất bẩn, với mắt thường cũng có thể thấy được cho nên việc uống nước bừa bãi sẽ gây bệnh cho những cơ thể có sức đề kháng yếu kém, nhất là ký sinh trùng trong nước.
 

NƯỚC VÀ SỰ KỲ DIỆU CỦA CƠ THỂ.

HLT - Nước sông Edogawa ở Tokyo rất nhiều rong rêu và có mùi hôi rất ghê. Đúng là một sông đang nhiễm bẩn rất nghiêm trọng nhưng trên thực tế nhà máy nước thành phố lại lấy nước sông ở đấy để làm nguồn nước uống. Vậy nước ở các sông bị nhiễm bẩn như vậy phải được đánh giá như thế nào và xử lý chlor còn tồn đọng trong nước vào cơ thể ra sao ?

YUI TAKAO - Tất nhiên trong nước uống từ nhà máy nước sau khi đã xử lý vẫn còn những hóa chất diệt trùng, và phần lớn là chất chlor. Trong cơ thể của chúng ta cũng có chlor nhưng mỗi khi cơ thể hấp thụ nhiều chlor thì thận sẽ tung ra ion CO₂ để kết hợp và bão hòa lượng chlor thừa này, cân bằng lại cho cơ thể không bị nhễm độc và trở lại bình thường. Cơ thể chúng ta phản ứng tự nhiên, mỗi khi có một ion lạ hay thừa xuất hiện thì có ion khác tược tung ra phản ứng để đối phó và bảo vệ rất kỳ diệu. Tương tự như vậy, hơi đi xa hơn một tí thì người ở vùng đông bắc Nhật Bản do ăn muối nhiều nên có nhiều bệnh nhân bị huyết áp cao, và là nơi có số người bị chết vì đứt mạch máu não khá nhiều nhưng ở tỉnh Aomori thuộc vùng nầy là nơi có táo là đặc sản thì lại không bị như thế. Trong táo có nhiều kalium cũng là một loại muối chống lại natrium và thường trao đổi với natrium trong thận nghĩa là thận sẽ thay natrium bằng kalium và đẩy chất natrium ra ngoài. Đây là một bản năng bảo vệ tự nhiên của cơ thể. Kalium có rất nhiều trong rau quả, đặc biệt ở vùng đông bắc Nhật Bản táo rất trù phú nên mỗi ngày chỉ cần ăn một vài quả táo là hạ được huyết áp, không cần đến thuốc hạ áp. Điều này đã được nghiên cứu phát hiện từ lâu, tôi không nhớ rõ lắm, nhưng nếu một ngày ăn 10 quả táo thì chắc chắn huyết áp sẽ hạ một cách tự nhiên. Tóm lại với sự phát triển của khoa học ngày nay người ta có thể tính được hàm lượng kalium trong quả táo và cơ thể sẽ hấp thụ được mấy phần trăm để thay thế cho natrium và làm hạ huyết áp theo mức độ nào nhưng cứ yên chí là sáng, chiều, tối mỗi lần ăn 3 -4 quả táo thì huyết áp chắc chắn sẽ hạ. Cơ thể con người khi gặp vật lạ thì sẽ có cách chống đỡ một cách tự nhiên như là khi ăn muối nhiều tất nhiên sẽ khát nước và cơ thể luôn tìm cách để ổn định, điều hòa bằng những hoạt động “phòng chống” theo bản năng. Trở lại vấn đề chlor còn trong nước thì gần đây đã có nhiều báo cáo lên tiếng về nguy cơ gây bệnh ung thư vì chất dẫn xuất từ chlor trong nước rất độc hại.

HLT - Ở Nhật Bản, Bộ Y tế và Vệ sinh Công cộng thường thống kê tỷ lệ tử vong theo từng vùng, nơi nào ít nơi nào nhiều và người ta cũng biết chất lượng của nước từng vùng cũng khác nhau nhưng chưa bao giờ cho biết các hiện tượng tử vong do nước sinh ra ? Theo từng khu vực khác nhau như thế nào ?

YUI TAKAO - Tôi cũng chưa hề thấy và đọc loại tài liệu này bao giờ. Vì nước uống ở Nhật đã được tiêu chuẩn hóa, nguồn nước máy uống được đã phổ cập gần 100% và chính sách phòng bệnh từ nguồn nước của Nhật Bản là ngăn chận tuyệt đối nạn bệnh truyền nhiễm trong nước uuống đã hình thành từ lâu.

HLT - Đúng vậy. Có chăng là đề cập đến mùi vị nhiều hơn là về bệnh lý học của nước, chưa có thống kê cụ thể về mối quan hệ giữa sự khác nhau về chất lượng của nước và bệnh liên quan có giá trị tổng kết.

YUI TAKAO - Có thể các nhà chuyên môn về các loại nước khoáng, hay nước ion sẽ cho chúng ta nhiều kết quả nghiên cứu về bệnh lý học từ sự khác nhau chất lượng nước gây ra nhưng rất tiếc là tôi không rõ lắm vì đây không phải thuộc diện chuyên môn của tôi.

HLT - Tôi đã được đọc bản đồ phân bố nước trên đất Nhật. Thí dụ như calcium (CaCO₃) thì vùng nước ở Hiroshima thấp nhất khoảng 8mg/l và vùng có hàm lượng cao nhất là 50-60 mg/l ở vùng núi Nagoya, hay Maebashi, giữa hai con số 8 và 50 rõ ràng là quá sai biệt nhưng không thấy ai nói về bệnh lý do sự khác nhau này gây ra ở Maebashi hay Nagoya.

YUI TAKAO - Nếu như là ở những vùng này, nơi có calcium cao mà lại có nhiều bệnh nhân có chứng sạn trong ống dẫn nước tiểu, hay trong thận thì rõ quá rồi nhưng trên thực tế cũng chưa nghe nói...

HLT - Khi đi ra nước ngoài, uống nhằm phải nước có hàm lượng 600 - 1000 ppm magnésium thì sẽ gặp ngay nạn tiêu chảy và có lẽ như bác sĩ đã nói, về mặt sinh lý cơ thể không thể chấp nhận buộc lòng phải phản ứng để bảo vệ và ngăn chận ?

YUI TAKAO - Đúng rồi. Trong nguồn nước có nhiều magnésium và các loại ion (khoáng) thiên nhiên như nước trong núi, ta cảm thấy được nhuận trường hơn sau khi uống. Trong điều trị, chúng tôi thường cho bệnh nhân uống các loại thuốc có magnésium để chữa bệnh táo bón và cũng có khi cho các phụ nữ mang thai uống để ngăn ngừa. Trên thực tế, có rất nhiều người bị các chứng bệnh này và nếu cho họ uống loại nước khoáng thiên nhiên có nhiều magnésium thì thay được thuốc xổ. Đối với phụ nữ mang thai lại càng tốt hơn và tạo nên sự điều hòa cho việc bài tiết cho họ vì trong thời kỳ nầy rất dễ bị táo bón.

HLT - Và người ta dễ yên tâm hơn vì đây là ion khoáng thiên nhiên, không phải là loại thuốc tổng hợp ?

YUI TAKAO - Tất nhiên là magnésium hay aluminium, về mặt nguyên tắc những chất nầy sẽ qua đường tiểu tiện hay phân để bài tiết nhưng nếu thận yếu thì sẽ bị chứng nhiễm độc magnésium khi thường xuyên uống thuốc xổ. Những điều tôi trình bày ở trên là đối với các cơ thể khỏe mạnh bình thường.

HLT - Xin Bác sĩ vui lòng cho biết chức phận của thận là một màng lọc thẩm thấu hay còn có vai trò nào khác?

YUI TAKAO - Chức phận của thận là lọc hay dù là một màng lọc thẩm thấu nhưng không chỉ để lọc đơn thuần mà Thận còn cung cấp hormone cho máu. Mỗi khi máu có ít natrium đến thận thì thận sẽ tạo thêm hormone bổ sung để nâng cao hàm lượng của natrium cho đủ, đồng thời giảm sự bài tiết natrium ra ngoài nhằm gìn giữ áp suất thẫm thấu của thận được ổn định. Đó là chức năng của thận.
Thí dụ như một ngày chúng ta cho hấp thụ 5 gram natrium (điều này không thể có ở người Nhật) có phải vì vậy mà sẽ ngã bệnh vì chứng huyết áp thấp đâu bởi vì hormone trong thận sẽ được tiết ra bổ sung nhằm ngăn chận lượng natrium thiếu hụt và mất đi do bài tiết, đường ống mạch máu sẽ co thắt để giữ huyết áp ổn định trở lại. Ngược lại, nếu lượng natrium vào cơ thể nhiều thì trong máu cũng sẽ có hàm lượng natrium cao, khi ấy natrium được thận lọc và bài tiết ra ngoài. Trong trường hợp này hormone sẽ tiết ra ít đi, đường ống dẫn máu (mạch máu) thoải mái hơn và không làm cho huyết áp lên cao khi natrium được cân đối bằng chức phận bài tiết của thận qua nước tiểu. Cho nên nếu mỗi ngày chúng ta ăn 15 gram muối thì cũng có gần 15 gram bài tiết trong nước tiểu. Nhưng nếu trong cơ thể bị trục trặc chỉ bài tiết được 12 gram, 3 gram còn được giữ lại thì nếu tiếp tục giữ muối 3 gram /ngày thì sớm muộn sẽ gặp chứng suy tim và nhiều căn bệnh khác phát sinh. Cái hay của cơ thể là vận động để tự cân đối và hoàn chỉnh, cái gì vô ít thì ra ít, cái gì vào nhiều thì phải tìm cách cho ra phần thừa để bão hòa.

HLT - Thật là tế nhị và lý thú.

YUI TAKAO - Cơ thể con người là vậy, hay và kỳ diệu vô cùng.

HLT - Thành phần của nước, hay tạp chất trong nước uống ngày nay có thể phân tích đến những yếu tố vi lượng, có thể đến một phần tỷ (ppt). Và nếu như phân tích ppt các yếu tố vi lượng trong nước tiểu biết được cái gì cần giữ lại và cái gì cần phải thải đi, từ đó có thể kiểm tra (control) một cách dễ dàng trong việc trị liệu?

YUI TAKAO - Tôi cũng nghĩ như anh.

HLT - Những yếu tố vi lượng này có thể giữ lại trong ngân hàng số liệu dùng để kiểm tra và so sánh tại chổ nếu việc nghiên cứu này được xúc tiến tốt trong tương lai.

YUI TAKAO - Nên lưu ý thêm là dẫu sao phải theo dõi lượng nước uống vào mỗi ngày và lượng nước tiểu bài tiết trong 24 giờ thật chính xác. Kế đến là phải kiểm tra xem bệnh nhân có bị tiêu chảy hay không nữa. Trong phân, thông thường là có khoảng 100 cc nước, ngoài ra là tình trạng bài tiết qua mồ hôi... cho nên những nhân tố này phải ổn định thì mới so sánh được. Hơn thế có người lại đổ mồ hôi nhiều, hay phì nộn tức là thể trạng, tuổi tác của từng con người khác nhau ít nhiều cho nên muốn nghiên cứu chính xác thì phải tập trung vào một số người nào đó có thể trạng, tuổi tác gần nhau thì mới có thể đạt được những kết luận khoa học...

HLT - Muốn đến kết luận nước nầy tốt cho sức khỏe, nước kia không đạt v.v... thì phải thực hiện những cuộc thí nghiệm lâm sàng như vậy phải không ?

YUI TAKAO - Vâng.

HLT - Nếu mà làm được điều này thì dễ thuyết phục hơn.

YUI TAKAO - Đúng thế. Nếu không làm một cách chính xác thì cứ bảo thế nào cũng chỉ là nói đại thế thôi chứ làm sao giải thích nước này tốt cho sức khỏe hay không được. Thí dụ như bệnh sạn trong tuyến nước tiểu. Đối với người dễ bị có sạn thì cho uống nước có carbonate và làm cho nước tiểu có độ pH cao (tính kiềm) có phải vậy mà sẽ khó tạo ra sạn (vôi hóa) hay không và nếu như thế thì nước có tính kiềm sẽ làm cho người ta khó bị sạn trong thận hay không thì cũng chưa hẳn. Không phải là cứ uống nước có tính kiềm là không bị chứng này. Cho nên nhờ cách kiểm tra trên mà chúng ta có thể so sánh được phần nào.

HLT - Nếu có sẵn những thông số như vậy thì người bình thường, không có kiến thức chuyên môn sâu cũng có thể hiểu được, ai cũng có thể kiểm tra mỗi khi nhà sản xuất đưa ra một sản phẩm về nước uống nào đó.

YUI TAKAO - Đây cũng là một phương pháp dễ nhất.

HLT - Như vậy là cứ đưa ra những sự thật đã biết được, xem cách nào là hợp lý nhất để có kết luận phải không ?
 

YUI TAKAO - Nói ngược lại là nước có thành phần như thế này, uống vào thì sẽ như thế nầy, còn nếu nguồn nước bình thường khác thì sẽ như thế kia và thử xem 2 loại nước đó có gây ra bệnh lý sai biệt hay không.

HLT - Khi bị bệnh, các bác sĩ thường cho thử nước tiểu. Điều này có ý nghĩa như thế nào ?

YUI TAKAO - Tóm tắt là nếu như bệnh nhân bị tiểu đường thì đo xem lượng đường một ngày được thải ra qua nước tiểu là bao nhiêu. Tất nhiên là chúng tôi chỉ kiểm tra chỉ số đường trong 10 cc., từ đó tính ra được hàm lượng đường trong nước tiểu. Tương tự như vậy xem có bao nhiêu gram natrium, kalium... Thông thường lượng đường nhiều hay ít trong nước tiểu cho biết lượng hấp thụ qua nước uống hay thức ăn của bệnh nhân. Người lớn tuổi thường ít uống nước và khi thiếu nước thì nếu là nữ giới sẽ dễ bị viêm bàng quang hay viêm ống dẫn nước tiểu. Khi thiếu nước, nước tiểu bị đậm đặc (cô) lại để tránh bài tiết nước ra ngoài. Khi thiếu nước còn gây ra dễ bị viêm phế quản đồng thời còn có nguy cơ bị đứt mạch máu não vì lúc ấy máu bị đậm đặc dễ bị đông lại trong mạch máu.

HLT - Thật không ngờ có thể dẫn đến các chứng bệnh hiểm nghèo đến thế sao? Và như thế thì cần phải uống nước thật nhiều ?

YUI TAKAO - Kết luận là như vậy. Nếu thận hay tim mạch không có vấn đề gì thì cho uống nước nhiều vẫn tốt hơn. Tất nhiên là phải ăn uống bình thường. Nếu không ăn gì cả mà chỉ uống nước không mà thôi thì sẽ suy nhược cho dù có uống nước trái cây có ít nhiều calori cũng thế. Đương nhiên là thức ăn phải có muối (natrium). Thí dụ như có một bệnh nhân bị cảm cúm rồi mất nước vì tiêu chảy thì ban đầu chúng tôi sẽ truyền dịch có hàm lượng muối cao để giúp cho mạch máu giãn nở và hồi phục lại chức năng tuần hoàn, sau khi tình trạng lưu thông tốt trở lại thì chúng tôi cho dịch truyền có nồng độ muối gần bằng hàm lượng trong tế bào và dần dà cơ thể lượng máu trong mạch sẽ hồi phục. Thông thường thì sau đó cho bệnh nhân ăn uống trở lại, không cần lo lắng về nước lắm nhưng nếu là người lớn tuổi khó uống nước thì nên lưu ý cho họ uống đủ nước sau khi ăn xong.

HLT - Người ta thường bảo rằng ”uống một ly nước lã sau khi thức dậy rất tốt cho cơ thể” có thật vậy không?

YUI TAKAO - Về mặt y học thì chưa thuyết phục lắm đâu, nhưng điều thấy rõ là hợp với vệ sinh, kích thích bài tiết dễ dàng hơn.

HLT - Vai trò của nước trong cơ thể còn là chất tẩy rửa cho các bộ phận trong cơ thể nữa phải không ?

YUI TAKAO - Tất nhiên là có rồi vì vẫn phải uống nước để thải ra các chất độc trong người (qua thận), nếu không đầy đủ thì như tôi đã đề cập ở phần trước, có thể bị táo bón, viêm bàng quang, đến đứt mạch máu, viêm phổi và sưng thận ....

HLT - Như thế thì phải uống nước thật điều hòa trước khi nói đến “chất lượng” của nước thế này hay thế khác? (Tất nhiên là phải uống loại uống được ở vòi theo tiêu chuẩn Nhật Bản)

Bác sĩ YUI TAKAO - Đúng. Trước hết là phải xem họ có uống nước đầy đủ không đã và tìm hiểu xem họ ăn uống có muối (natri) bao nhiêu. Đó mới là vấn đề.

HLT- Như vậy thì khi kiểm tra hàm lượng của natrium trong nước tiểu bao nhiêu là có thể biết được cơ thể người đó thiếu nước hay không ?

YUI TAKAO - Trên thực tế thông số natrium trong nước tiểu hết sức quan trọng. Thí dụ đối với một người có huyết áp cao nhưng chỉ số natrium trong nước tiểu vẫn bình thường thì cho bệnh nhân uống thuốc lợi tiểu thải được natrium ra ngoài thì sẽ hạ được huyết áp. Tất nhiên là phải tìm hiểu thêm nguyên nhân sâu xa gây ra chứng này của người bệnh nữa. Phương châm trị liệu thì đã có sẵn sau khi đã truy tìm ra được nguyên nhân. Nếu nghiên cứu ra loại máy cầm tay có thể đo được ngay lượng đường hay natrium trong nước tiểu thì quá tiện.

HLT - Tóm lại, ngoài vấn đề mùi vị, tất cả các loại nước đều có thể uống thoải mái nếu như không có chứa các chất gây bệnh. Gần đây trên thị trường có rất nhiều loại nước khoáng, đặc biệt là chỉ có mùi vị khác nhau mà thôi. Và giá của nước khoáng trong chai nhựa cũng khá đắt, gấp bội lần nước thành phố, bằng giá một mét khối nước cấp.

YUI TAKAO - Một mét khối nước của thành phố có giá 600 yen trong khi giá 1 lít nước khoáng là 100-150 yen. Vấn đề chất lượng nước uống hiện nay rất được mọi người quan tâm, những kỹ thuật lọc nước hiện nay có giải quyết được không ?

HLT - Vấn đề là nước cấp của thành phố ở Tokyo hiện nay có nồng độ chlor rất cao, và chưa khử hết được các tạp chất hữu cơ cho vấn đề đô thị hóa ở nguồn nước và tình trạng nước thải từ đời sống và công nghiệp ngay từ đầu nguồn dẫn đến, trong khi trang thiết bị xử lý đã có từ lâu không kịp thời giải quyết những vấn đề phát sinh mới trong kỹ thuật, hơn thế là chi phí xử lý (chi phí vận hành = running cost) quá cao cho nên cuối cùng điều đó đã làm cho mọi người cảm thấy không yên tâm và thực tế là mùi hôi của chlor khá mạnh khó uống. Trong khi đó mùa hè lại là mùa tiêu thụ lượng nước lớn hơn (so với mùa đông) vì thế chỉ còn một cách là dùng than hoạt tính đễ khử là phương pháp tốt nhất. Hiện nay trên thị trường (ở Nhật Bản) có rất nhiều chủng loại máy lọc nước gia đình hầu hết là có bộ phận than hoạt để lọc mùi. Ngoài ra còn có nhiều loại có gắn thêm bộ lọc tạp chất bằng sợi hay có cả loại điều chỉnh ngay được độ pH trong nước nhằm tìm ra một vị ngon nhất (hay hợp nhất) cho mình. Nhưng cần lưu ý rằng vi trùng và vi khuẩn vẫn có thể xâm nhập trở lại khi nước không còn chlor, tức là không còn sát trùng cho nên tốt nhất là nên uống hay sử dụng ngay sau khi lọc xong. Ngoài ra ống lọc than hoạt còn là một ổ chứa vi trùng vi khuẩn nếu không có biện pháp ngăn ngừa. Gần đây để giải quyết vấn đề này các nhà sản xuât đã dùng bạc thẩm thấu trong ống lọc để hạn chế việc sinh sôi nẩy nở của vi khuẩn. Bản thân bạc là một kim loại diệt khuẩn khá tốt và đã được ứng dụng từ thời văn minh Ai cập. Đây là phương pháp giải quyết vấn đề sát khuẩn tốt và rẻ nhất.

YUI TAKAO - Đúng là “tránh vỏ dưa lại gặp vỏ dừa”. Muốn tránh mùi hôi của chlor thì phải dùng than hoạt, mà dùng than hoạt lại xây dựng “ổ” cho vi trùng. May mà...

HLT - Tất nhiên đó là phương pháp tiện lợi và rẻ nhất, ngoài ra còn có nhiều kỹ thuật tiên tiến khác như dùng đèn phát tia cực tím, hay các loại ống siêu lọc hay ozone nhưng giá thành lại cao gấp 5-10 lần (running cost) trong khi sử dụng lâu dài, phải liên tục thay khi tạp chất tăng hay không ổn định được lưu lượng. Thực ra phương pháp dùng than hoạt khử hoàn toàn hàm lượng chlor trong nước sau đó lại dùng chlor từ 0,2 ppm - 0,4 ppm bằng cách nhỏ giọt để khử trùng trở lại là phương pháp rẻ nhất.

YUI TAKAO - Nhưng thế thì không hôi hay sao ?
 

HLT - Con số 0,4 ppm là một con số cực nhỏ, nếu ít hơn chỉ số này thì hoàn toàn không nghe thấy mùi hôi của chlor... Chỉ số 0,2 ppm là lượng chlor cần thiết để tránh việc nước bị nhiễm các loại vi trùng gây bệnh truyền nhiễm. Vấn đề là phải có bộ phận điều tiết và khống chế được nồng độ này trong nước. Tốt nhất là đường ống từ đầu ra ở bộ phận xử lý đến nơi sử dụng càng ngắn càng tốt và có bồn chứa nước đã lọc, điều chỉnh nồng độ chlor ngay tại đây (bồn) và chlor được dùng ở bồn chứa phải được xem là một loại thuốc (để khử trùng).

YUI TAKAO - Các loại nước dùng làm dịch truyền đều là nước tinh khiết hay siêu tinh khiết ?

HLT - Ở Nhật Bản thì nguồn nước gốc vẫn là nước cấp của thành phố, được xử lý nhiều bước thành nước tinh khiết và sau đó chưng cất lại thành nước dùng cho y tế. Hiện nay các bệnh viện ở Tokyo dùng máy phát ra hơi nước tinh khiết (pure steam generator) để chưng cất lấy nước.

YUI TAKAO - Trong trường hợp dùng làm nước uống thì nếu lấy nước tinh khiết đem chưng cất, có nghĩa là không còn gì cả thì có lẽ nước cũng chẳng ra sao cả, không ngon phải không ?

HLT - Vâng, không mùi không vị lạt vô cùng và được gọi là “nước trơ”. Nhưng nếu dùng để pha whisky thì sẽ rất ngon vì lúc ấy nước chỉ có mùi thơm của whisky. Đó cũng là lý do tại sao tại các quán rượu ở Nhật ưa dùng nước tinh khiết hay nước chưng cất để pha cho khách. Mùi rượu thơm hẳn so với khi dùng nước vòi.

YUI TAKAO - Ừ nhỉ (cười to !)

HLT - Vừa rồi Bác sĩ có nói natri sẽ được cơ thể đào thải ra ngoài một cách tự nhiên khi dư thừa, nhưng thông thường người ta cho rằng nếu uống nước có natrium thì sẽ gặp chứng huyết áp cao và người có huyết áp cao rất dễ mập, phù lên. Điều này được hiểu đúng như thế nào?

YUI TAKAO - Thí dụ như người bị chứng huyết áp cao thì họ chịu được bao nhiêu lượng natri. Bình thường nếu vào 100 gr thì ra cũng 100 gr nhưng nếu vào cơ thể 100 gr mà chỉ ra 95 gr tức là còn đọng lại 5 gr trong cơ thể và người bị huyết áp cao thường có khuynh hướng như thế. Hai là người huyết áp cao thường là người bị mập. Nạn mập béo là do chất hormone tạo ra mỡ gọi là insuline làm giảm chorestérol bị tiết ra từ trong cơ thể và vì insuline có khả năng lôi kéo và hấp thụ natri. Người bị mập khi ốm bớt thì huyết áp cũng sẽ hạ. Lý do là khi trọng lượng cơ thể giảm thì không những tim làm việc ít đi mà còn bớt mỡ thì insuline ít bài tiết và khi ấy natri không còn được giữ lại trong cơ thể. Vì thế người bị huyết áp cao cần phải ăn lạt, ít muối là như vậy vì cơ thể của họ đang có khả năng giữ natri lại và điều đó hoàn toàn chính xác.

HLT - Nhưng lượng muối (natri) trong nước uống có hàm lượng không cao, thông thường là thức ăn vẫn chứa nhiều muối hơn.

YUI TAKAO - Hầu hết thức ăn của chúng ta đều có muối, trong bánh mì, mì phở cũng đều có muối cả. Tính bình quân mỗi ngày chúng ta hấp thụ khoảng trên 15 gr muối và nếu như trong 10 ngày liền chúng ta chỉ ăn khoảng 10 gr muối/ngày thì huyết áp có thể giảm xuống nhưng người Nhật có thói quen ăn xì dầu, miso (tương bằng đậu nành) nên khó mà ăn lạt được.

HLT - Người Việt chúng tôi cũng ăn loại nước mắm, là một loại nước chấm từ các loại cá được ngâm trong muối để lâu ngày cho nên nếu nói “ăn mặn” thì người Việt chúng tôi còn ăn mặn hơn. Món ăn nào cũng có pha ít nhiều nước mắm, phổ biến hơn cả xì dầu hay miso của người Nhật. Nhưng để tránh cảm giác ăn mặn, thỉnh thoảng chúng tôi còn pha chanh hay giấm trong thức ăn, cũng có người cho rằng “ăn giấm thì tốt cho cơ thể”, theo bác sĩ thì giấm có tác dụng như thế nào.

YUI TAKAO - Giấm có vị chua, tức là có tính acid, tôi chưa rõ lắm về cơ cấu hoạt động của giấm trong cơ thể nhưng là một chất tốt cho cơ thể vì khi vào miệng gây kích thích và cũng có tác dụng kích thích cho bộ máy tiêu hóa nhưng lại không tốt cho màng bao tử vì màng bao tử cũng sẽ bị kích thích. Khi dùng giấm thì sẽ bớt được lượng muối, cho nên khi ăn rau tươi thường dùng giấm, tất nhiên trong nước pha giấm thì đã có ít muối. Đối với những người hạn chế ăn muối thì họ thường dùng giấm và các loại hương liệu (tiêu hành...) và đó cũng là một phương cách để chữa bệnh cho những người bị chứng cao huyết áp.

HLT - Cuối cùng để tóm tắt lại câu chuyện trao đổi, xin Bác sĩ cho biết cơ thể con người và nước có quan hệ như thế nào. Xin vắn tắt và thật dễ hiểu.

YUI TAKAO - Cơ thể con người gồm những thực thể chứa nước, và những chất đó chứa muối, nhờ nó mà chúng ta có sự sống, hơn thế nữa nước còn là một hoạt chất luôn thúc đẩy hoạt động “đổi mới”, “thay thế” trong cơ thể, nếu như không có nước thì những chất bã, chất bẩn trong hoạt động bài tiết sẽ không được thải ra qua đường nước tiểu hay phân và nếu không có sự thay thế trong quá trình hấp thụ và đào thải thì chúng ta sẽ bị nhiễm độc, phải dùng đến máy lọc thận nhân tạo để lọc. Ngoài ra, cơ của chúng ta khi co rút thì sự hoạt động của nó có quan hệ mật thiết với ion calcium, nhưng nếu không có nước thì sự vận động này không xuất hiện. Có thể tóm tắt là chính vì có nước mà có sự tồn tại của Ion trong cơ thể và đó chính là “nguồn sống” của muôn loài vậy.

HLT - Xin chân thành cảm ơn Bác sĩ .