Kính lại gầnThiên văn học là một ngành học mà những dụng cụ quang học phải được cải tiến ngày càng hoàn hảo để tầm nhìn được ngày càng xa hơn.
Sự tiến triển của viễn vọng kínhỐng quang học:
Kính thiên văn khúc xạTrong kiểu kính thiên văn khúc xạ, ánh sáng được hội tụ nhờ một kính hội tụ. Thấu kính thứ hai làm thị lính. Kính này là kính phân kỳ, dùng để điều chỉnh lại những tia sáng hội tụ thành song song để cho mắt nhìn dễ thấy hơn. Kính loại này có thể to đến khoảng 1 mét đường kính nhưng chưa bao giờ được chế tạo. Cũng không thể chế kính loại này to hơn bởi vì sự sai lệch sẽ quá lớn. Thêm nữa, thấu kính loại này rất nặng nên chúng sẽ bi biến dạng do trọng lượng của chúng tạo ra.
Kính phản chiếu Newton
Tấm gương chính lúc đầu được làm bằng thau. Sau đó nhà hóa học Ðức Justus Liebig đã tìm cách phủ một lớp bạc mỏng trên thủy tinh. Ưu điểm của bạc là oxyd hóa chậm hơn thau nhiều nhưng nếu dùng gương làm toàn bằng bạc ròng thì tốn kém nên phương pháp mạ được xử dụng. Cuối cùng, năm 1918 người ta tìm ra nhôm, với độ phản xạ ánh sáng lên đến 82% so với 65% độ phản xạ của bạc nên nhôm được dùng để phủ lên gương thay cho bạc. Trong thế kỷ 18, kính thiên văn càng ngày càng to dần . Kể từ năm 1774, nhiều dụng cụ rất tốt được William Herschel, người Ðức, sống tại Anh thiết lập. Với một trong những kính thiên văn của mình, ông đã khám phá ra Uranus(1781), và năm 1789 ông đã hoàn thành một kính thiên văn phản chiếu có đường kính 122 cm, là kính thiên văn lớn nhất cho đến năm 1845.
Cassegrain
|
 |
Loại kính lai giữa kính khúc xạ và kính phản chiếu , đó là kính thiên văn Schmidt-Cassegrain. Berhard Voldomar Schmidt đã thêm vô kính Cassegrain một thấu kính kiểu Schmidt nơi vật kính. Nó hoạt động như một kính phản chiếu, nhưng thấu kính này có tác dụng làm giảm độ sai lệch hình cầu (aberration sphérique) do gương gây ra. |
| Hành trình của tia sáng trong kính thiên văn kiểu Schmidt-Cassegrain |
Những thực hiện gần đây
Những kính thiên văn gần đây không dùng để xem những vùng thấy được của phổ ánh sáng (điện từ). Nhờ những tiến bộ quan trọng trong những thấp kỷ vừa qua trong ngành điện tử, quang học, và không gian; hiện nay ta có thể quan sát bầu trời trong những vùng ngoài quang phổ thấy được bằng mắt. Giờ đây người ta khảo cứu được tia hồng ngoại, tia vi va, sóng radio và tia X , tia g đến từ không gian. Nhiều kỹ thuật tân tiến những kính thiên văn còn bao gồm cả những vùng thấy được. Và kích thước cuả chúng ngày càng khổng lồ.
Radiotélescopes
Radiotéléscope dùng để bắt những tín hiệu từ không gian đến. Có nhiều kính kết thành mạng để làm tăng độ phân tích hình cao (để nhìn được những vật rất xa nên nhỏ so với mắt chúng ta).
 |
Nhiều nhà thiên văn đã làm một mạng những kính thiên văn đặt khắp nơi trên thế giới để có được độ mạnh của một kính thiên văn có độ lớn tầm cỡ trái đất. Mạng quan trọng nhất là VLA (Very Large Array) gồm 27 radiotéléscopes lưu động trải dài trên 36 km và dùng cho cơ quan SETI (Search for Extraterrestrial Intelligence, Ði tìm sự Thông minh ngoài trái đất ) để đi tìm những tín hiệu ngoài quả đất đưa đến. |
|
|
Mạng VLA ở New Mexico |
Ðó là những kính thiên văn mà ta thấy trong phim Contact do Jodie Foster đóng .
Sự khám phá ra Pulsar, những tinh tú này cho ra những tín hiệu rất đều đặn, là nhờ những radiotéléscope. Lúc đầu những nhà thiên văn tưởng là những tín hiệu đó phát ra từ một đời sống thông minh nào đó của vũ trụ, điều này làm cho Pulsar có biệt hiệu là "những người nhỏ màu xanh (Little Green Men)
 |
Pulsar còn gọi là Sao neutrons, là một thiên thể rất nhỏ, đường kính cỡ 20 km và tỷ trọng rất lớn (1024 g/1cm3), quay xung quanh nó với vận tốc rất lớn và phát ra những làn sóng điều biến. Nó tựa như phần trung tâm cùa sao nổ dưới dạng nova |
|
|
Pulsar (Sao Neutrons) |
 |
Radiotéléscope nổi tiếng nhất là
Arecibo tại Puerto Rico. Nó được xây ngay trên đất,
tại một miệng núi lửa. Ðường kính 310 mét và là
kính radiotéléscope lớn nhất thế giới và
nhạy nhất (trừ các kính nối thành mạng).
Tuy nhiên nó có vài nhược điểm là nó chỉ thấy được 1/3 bầu trời vì nó không thể quay hướng được. Chỉ mỗi đài thu là có thể chuyển động một ít để theo dõi một thời gian ngắn một điểm nhất định trong bầu trời Nó được dùng trong phim Golden Eye, phim đầu tiên mà Pierce Brosnan đóng
|
|
| Radiotéléscope Arecibo (Puerto Rico) |
 |
 |
||
| Radiotéléscope Parkes (Úc)
Radiotéléscope Parkes bên Úc nhỏ hơn, chỉ 64 m đường kính nhưng tiện lợi hơn vì nó dễ sử dụng |
Big Ear (Ohio)
Có một radiotéléscope đặc biệt như Big Ear ở Ohio, Hoa Kỳ, tương đương với một radiotéléscope đường kính 52,5 m, nhưng kính này đã bị hủy hoại năm 1998 |
Canada tham dự
Canada tham dự vào nhiều dự án quan trọng về kính thiên văn. Họ hợp tác trong viêc quản lý đài thiên văn giữa Canada-France-Hawaii được đặt trên đỉnh núi Mauna Kea, à Hawaï , cao 4200 m. Kính thiên văn này được khánh thành năm 1979 và có đường kính 3,58m.
 |
Một dự án quan trọng khác là dự án Gemini. Gồm 2 kính thiên văn 8,1 m trên dãy Andes ở Chili và trên núi lửa Mauna Kea, à Hawaii. Mặt gương của hai kính thiên văn này được làm từ những tấm hình lục giác và được dùng để quan sát những nguồn tia hồng ngoại . Dự án này mới vừa bắt đầu năm 2000 và quan sát năm 2001. | |
| Ðài thiên văn Bắc Gemini |
Kính thiên văn mạnh nhất Ðông Bắc Mỹ:
Ðài thiên văn trên núi Méganic do sự hợp tác của trường Ðại học Montréal và Ðại học Laval. Những sinh viên môn Thiên văn đến thực tập nơi này. Ðài thiên văn gồm một kính thiên văn có 1,6 m đường kính, đứng vào hạng thứ 3 của Canada
Tương lai của những kính thiên văn:
Kính thiên văn là một ngành đang phát triển bởi vì càng khám phá nhiều, ta càng thấy sự hiểu biết của ta giới hạn. Những kính thiên văn càng ngày càng to lớn hơn, càng cầu kỳ hơn và đã có những kính trong không gian. Có rất nhiều dự án về đài quan sát. Người ta đã bàn về kính thiên văn nối tiếp kính Hubble, đó là kính Kính Thiên Văn của Thế hệ Tiếp theo (Next Generation Space Telescope) sẽ được cho vào quỹ đạo đầu thập niên tới. Và một kính thiên văn khổng lồ đường kính 100 mét.
Bài đọc thêm
Kính
Thiên Văn Vô cùng Lớn ELT 