Triệu quang Phục

.
 

Việt Vương Triệu quang Phục (? - 571)

Triệu Quang Phục l người kế tục sự nghiệp của L Nam Đế. ng l người huyện Chu Din, l con của Triệu Tc, một thủ lĩnh địa phương c lng yu nước khng chịu khuất phục nh Lương. Triệu Quang Phục nổi tiếng giỏi v nghệ. Sử chp ng l người "uy hng sức mạnh".

Cha con ng l người đầu tin đem qun tham gia cuộc khởi nghĩa L B. Triệu Tc l một danh tướng của nước Vạn Xun, được phong lm Thi Ph trng coi việc binh, hy sinh trong cuộc khng chiến chống qun xm lược nh Lương ở vng ven biển. Triệu Quang Phục lc đầu theo cha đi đnh giặc, c cng. L một tướng trẻ c ti nn được L Nam Đế tin dng lm tả tướng qun.

Đầu năm 545, qun Lương xm lược Vạn Xun, cuộc khng chiến của nh Tiền L thất bại. L Nam Đế phải lẩn trnh ở động Khuất Lo thuộc tỉnh Ph Thọ ngy nay v giao binh quyền cho Triệu Quang Phục.

Vốn thng thuộc vng sng nước Chu Din, Triệu Quang Phục quyết định chuyển hướng chiến lược, thay đổi phương thức tc chiến cũ l phng ngự, cố thủ hay tập trung lực lượng quyết chiến với địch. ng đưa hơn một vạn qun từ miền ni về đồng bằng, lập căn cứ khng chiến ở Dạ Trạch (bi Mn Tr, Khoi Chu, Hưng Yn).

Dạ Trạch l một vng đầm lầy ven sng Hồng, rộng mnh mng, lau sậy um tm. ở giữa l một bi ph sa rộng, c thể lm ăn sinh sống được. Đường vo bi rất kn đo, kh khăn. Chỉ c dng thuyền độc mộc nhẹ lướt trn cỏ nước theo mấy con lạch nhỏ th mới tới được...Triệu Quang Phục đng qun ở bi đất nổi ấy. Ngy ngy, qun sĩ thay phin nhau vừa luyện tập, vừa pht bờ, cuốc ruộng, trồng la, trồng khoai để tự tc binh lương; ban ngy tắt hết khi lửa, im hơi lặng tiếng như khng c người, đến đm nghĩa qun mới ko thuyền ra đnh p cc trại giặc, cướp được nhiều lương thực, "lm kế tr cửu" (cầm cự lu di) người trong nước gọi Triệu Quang Phục l Dạ Trạch Vương (vua Đầm Đm). Nghe tin L Nam Đế mất, ng xưng l Triệu Việt Vương.

Vng đồng bằng ny tuy khng c thế đất hiểm như miền đồi ni nhưng c nhiều sng lạch chia cắt, nhiều đầm hồ lầy lội, khng lợi cho việc hnh binh của những đạo qun lớn. Địa thế như vậy buộc địch phải phn tn, chia qun đnh nhỏ, lm mất sở trường của chng, đồng thời tạo điều kiện cho ta tiu diệt gọn từng bộ phận nhỏ, tiu hao sinh lực địch. Đồng bằng cn l nơi đng dn cư, nơi c nhiều sức người, sức của, cung cấp cho cuộc chiến đấu lu di của qun ta.

Cuộc khng chiến của nhn dn Việt Nam, từ L Nam Đế qua Triệu Việt Vương đ c sự chuyển hướng chiến lược, thay đổi địa bn v cch đnh. Lập căn cứ khng chiến ở đồng bằng, đ l kế sch dụng binh hết sức mưu lược v sng suốt của Triệu Quang Phục. Đưa qun xuống đồng bằng, Triệu Quang Phục khng p dụng phương thức tc chiến phng ngự, cố thủ hay tập trung lực lượng quyết chiến với địch. Kế sch của ng ni theo ngn ngữ qun sự hiện đại, l đnh lu di v đnh tiu hao, đnh kỳ lập lm phương thức tc chiến chủ yếu.

Nhờ sự chuyển hướng chiến lược sng suốt đ m cục diện chiến tranh thay đổi ngy cng c lợi cho ta, bất lợi cho địch. Qun Lương cố sức đnh vo vng Dạ Trạch, nhằm ph vỡ đầu no khng chiến, nhưng m mưu đ khng thực hiện được. Qun của Triệu Quang Phục giữ vững căn cứ Dạ Trạch, lin tục tập kch cc doanh trại v cc cuộc hnh binh của địch. Qua gần 4 năm chiến tranh (547-550) cuộc khng chiến ngy cng lớn mạnh, địch cng đnh cng suy yếu.

Vin tướng giỏi của địch l Trần B Tin đ trở về Chu Quảng từ năm 547, lm Thi th Cao Yn. Năm 548, bn triều Lương xảy ra loạn Hầu Cảnh (548-552). Vin hng tướng ny đ cướp kinh sư, số đng qu tộc nh Lương bị giết chết, bọn cường ho địa phương nổi dậy khắp nơi. ở pha bắc, triều Ty Ngụy, từ lưu vực sng Vị, tổ chức một loạt cc cuộc tiến cng đế chế của Lương, năm 553 chiếm Tứ Xuyn, cắt đứt quan hệ giữa Nam Kinh v Trung , chiếm Trương Dương (Hồ Bắc), xm nhập tới Giang Lăng trung lưu Trường Giang, lập nn triều Hậu Lương b nhn (bị xa năm 587). Quan tướng cc chu - trong đ c Trần B Tin - ko qun đổ về kinh sư với danh nghĩa "cứu viện kinh sư" dẹp loạn Hầu Cảnh, rồi nội chiến lin min.

Chớp thời cơ đ. Triệu Quang Phục, từ căn cứ Dạ Trạch, đ tung qun ra mở một loạt cuộc tiến cng lớn vo qun giặc giết tướng giặc l Dương Sn thu lại chu thnh Long Bin, đuổi giặc ngoại xm, ginh lại quyền tự chủ trn ton đất nước.

Về sau, v tin lời cầu ha của L Phật Tử (vốn l tướng của L Nam Đế, từng nổi dậy chống ng), ng chia cho y một phần đất v kết mối thng gia: con trai L (Nh Lang) lấy con gi Triệu (Cảo Nương). Năm 571, L Phật Tử phản bội đem qun đnh p, Việt Vương thua, chạy đến cửa bể Đại Nha, cng đường gieo mnh tự vẫn.

Theo Việt điện u linh, cuốn sch xưa nhất (1329) chp về Triệu Quang Phục th sau khi ng mất, người đời thấy linh dị, lập miếu thờ ở cửa biển Đại Nha. Năm Trng Hưng thứ nhất (1285, đời Trần Nhn Tng) sch phong l Minh Đạo Hong đế. Năm Trung Hưng thứ tư (1288, đời Trần Nhn Tng) ban thm hai chữ "Khai cơ". Năm Hưng Long thứ 21 (1313, đời Trần Anh Tng) ban thm bốn chữ "Thnh liệt thần vũ".