|
Tướng Charles de Gaulle (1890-1970) Vị Anh Hùng và Tổng Thống của Nước Pháp
Tướng de Gaulle là một
nhà lãnh đạo quân sự và một vị chính khách của nước Pháp. Trước Thế Chiến
Thứ Hai, ông nổi tiếng là một nhà chiến thuật chủ trương dùng xe thiết giáp
phối hợp với máy bay chiến đấu. Khi Thế Chiến kể trên xẩy ra, ông de Gaulle
mang cấp bậc Thiếu Tướng, là nhà lãnh đạo của Chính Phủ Pháp Tự Do, hoạt
động lưu vong tại nước Anh trong các năm từ 1944 tới năm 1946.
Sau cuộc nổi dậy của một
số tướng lãnh Pháp tại Algiers vào năm 1958, Tướng de Gaulle đã kêu gọi
thiết lập một hiến pháp mới và ông là Tổng Thống đầu tiên của Nền Cộng Hòa
Thứ Năm của nước Pháp, phục vụ từ năm 1958 tới năm 1969.
Ý thức hệ chính trị của
ông de Gaulle được gọi là chủ thuyết de Gaulle (Gaullism) với đặc tính mong
muốn nền độc lập quốc gia trong thời kỳ Chiến Tranh Lạnh, với chủ trương
kinh tế điều khiển và tự nguyện (economic dirigisme and voluntarism). Đây là
một phong trào xã hội bảo thủ (social conservative movement). Chủ thuyết này
đã gây ảnh hưởng lớn tới nền chính trị của nước Pháp trong các năm về sau.
1/ Thời Niên Thiếu.Charles de Gaulle là người con thứ ba trong 5 người con của một gia đình bảo thủ, theo đạo Cơ Đốc La Mã (Roman Catholic). Cậu de Gaulle chào đời ngày 22/11/1890 tại thành phố Lille, lớn lên tại thành phố Paris và theo học trường Stanislas và cũng có một thời gian học hành tại nước Bỉ. Gia đình bên cha có nguồn gốc quý tộc từ miền Normandie và Burgundy nhưng đã định cư tại Paris một thế kỷ và chữ đệm "de" trong tên gọi "de Gaulle" không phải là từ chỉ căn gốc quý tộc dù cho gia đình này thuộc loại danh giá. Gia đình bên mẹ của cậu de Gaulle thuộc giới kinh doanh giàu có của miền kỹ nghệ Lille trong vùng Flandres của nước Pháp. Ông nội của cậu de Gaulle là một nhà sử học, còn bà nội là một nhà văn, cha của cậu tên là Henri, là một giáo sư dạy Triết Học và Văn Chương của các trường tư thục Cơ Đốc. Trong gia đình này thường hay có các cuộc tranh luận chính trị bởi vì họ rất ái quốc và ngay từ thuở nhỏ, cậu de Gaulle đã được cha mẹ dạy dỗ tinh thần quốc gia và hướng dẫn đọc các sách của các tác giả bảo thủ. Mặc dù mang nặng tính bảo thủ, gia đình này cũng tôn trọng luật pháp và các định chế của nước cộng hòa nhưng các tư tưởng xã hội và chính trị còn mang đặc tính cởi mở, ảnh hưởng bởi đạo Thiên Chúa La Mã, với tinh thần rộng lượng, hay giúp đỡ và tôn trọng truyền thống.2/ Theo Binh Nghiệp 1912-1940.Cậu Charles de Gaulle sau khi học xong bậc trung học, đã chọn con đường binh nghiệp, đã theo học 4 năm tại trường Quân Sự Saint-Cyr. Tốt nghiệp năm 1912, Thiếu Úy de Gaulle tham gia một trung đoàn bộ binh chỉ huy do Đại Tá Philippe Pétain. De Gaulle là một sĩ quan trẻ, thông minh, làm việc chăm chỉ và rất can đảm. Trong Thế Chiến Thứ Nhất, Trung Úy de Gaulle đã chiến đấu tại Verdun, 3 lần bị thương và bị bắt làm tù binh trong 2 năm 8 tháng, trong thời gian bị cầm tù này, chàng de Gaulle đã tìm cách vượt ngục 5 lần nhưng không thành công. Khi Thế Chiến Thứ Nhất
chấm dứt, chàng de Gaulle vẫn còn trong quân ngũ, làm việc tại các bộ tham
mưu của các Tướng Maxime Weygand và Philippe Pétain. Khi cuộc chiến tranh Ba
Lan – Xô Viết xảy ra (1919-1921), ông de Gaulle tình nguyện vào Phái Bộ Quân
Sự Pháp tại Ba Lan (the French Military Mission to Poland) và đã là một huấn
luyện viên quân sự cho Bộ Binh Ba Lan. Đại Úy de Gaulle đã hoạt động rất
xuất sắc trong các cuộc hành quân gần giòng sông Zbrucz và đã được trao tặng
một huy chương quân sự cao cấp nhất của Ba Lan: Huy Chương Virtuti Militari.
Vào năm 1927, ông de
Gaulle được thăng cấp lên Thiếu Tá và được đề nghị ở lại Ba Lan, nhưng ông
đã lựa chọn việc trở về nước Pháp để phục vụ với chức vụ sĩ quan tham mưu
của Hội Đồng Chiến Tranh Cao Cấp (Conseil Supérieur de la Guerre = Supreme
War Council) đồng thời ông cũng giảng dạy tại một trường quân sự và Thiếu Tá
de Gaulle trở nên một sĩ quan được Tướng Pétain bảo trợ.
Ông de Gaulle đã chịu
ảnh hưởng rất nhiều của cuộc chiến tranh Ba Lan- Xô Viết, nên ông chủ trương
dùng nhiều xe tăng, dùng cách vận chuyển nhanh chóng và giới hạn cách dùng
chiến luỹ. Ông cũng học hỏi được nhiều bài học từ vị Thống Chế Jozef
Pilsudski của nước Ba Lan, đây là nhân vật mà trước đó vài thập niên, đã
từng chủ trương tạo dựng một liên bang châu Âu.
Căn cứ vào các nhận xét
từ cuộc chiến tranh tại Ba Lan, ông de Gaulle đã viết nhiều bài báo và cho
xuất bản nhiều cuốn sách, đặc biệt là cuốn "Về Đạo Quân Chuyên Nghiệp" (Vers
l' Armée de Metiers = Towards the Professional Army, 1934). Trong tác phẩm
này, ông de Gaulle đã đề nghị một loại quân đội cơ giới chuyên nghiệp với
các sư đoàn thiết giáp đặc biệt, hơn là dùng cách phòng thủ tại chỗ, điển
hình là Chiến Lũy Marginot.
Các quan điểm chiến
thuật tương tự đã được nhiều nhà quân sự tài giỏi đề cập tới: J.F.C. Fuller
của nước Anh, Dwight D. Eisenhower và George S. Patton của nước Mỹ, Heinz
Guderian của nước Đức, Mikhail Tukhachevsky của nước Nga và Wladyslaw
Sikorski của nước Ba Lan, nhưng các lý thuyết quân sự tân tiến của ông de
Gaulle đã bị các sĩ quan cao cấp người Pháp bác bỏ, kể cả vị thầy cũ là
Tướng Philippe Pétain, và rồi các liên lạc giữa ông de Gaulle với các cấp
trên trở nên xấu đi, ngoại trừ với ông Paul Reynaud.
Như vậy trong 2 thập
niên 1920 và 1930, do các quan điểm táo bạo, Thiếu Tá de Gaulle đã bất hòa
với các nhà lãnh đạo quân sự Pháp, vì vậy cho tới khi Thế Chiến Thứ Hai bùng
nổ, ông de Gaulle chỉ là một vị Trung Tá. Ngày 15/5/1940, Trung Tá de Gaulle
được giao trách nhiệm chỉ huy Sư Đoàn 4 Thiết Giáp (the 4th Armoured
Division).
Ngày 17/ 5/1940, đạo
quân của Trung Tá de Gaulle đã tấn công các lực lượng chiến xa Đức tại
Montcornet. Với 200 chiến xa và không có máy bay khu trục yểm trợ, cuộc tấn
công này đã không cản được bước tiến của quân xâm lăng Đức, nhưng đến ngày
28/5, các lực lượng thiết giáp của Trung Tá de Gaulle đã khiến cho bộ binh
Đức phải rút lui tại Caumont. Đây chỉ là một trong số rất ít các chiến thắng
của quân đội Pháp trong suốt cuộc chiến. Nhờ chiến thắng kể trên, ông de
Gaulle được Thủ Tướng Pháp Paul Reynaud thăng chức Thiếu Tướng và từ nay,
ông được mọi người gọi là "Tướng de Gaulle".
Ngày 6/6/1940, Thủ Tướng Paul Reynaud bổ nhiệm Tướng de Gaulle làm Thứ Trưởng Bộ Quốc Phòng và Chiến Tranh, rồi cử ông lo việc phối hợp với nước Anh. Vì chỉ là một nhân viên cấp thấp trong Chính Phủ Pháp, Tướng de Gaulle đã không thành công khi phản đối việc nước Pháp đầu hàng Quân Đội Đức Quốc Xã. Ông đã không thuyết phục được chính phủ này di tản qua Bắc Phi để tiếp tục chiến đấu từ các thuộc địa của nước Pháp. Tại nước Anh, Tướng de Gaulle là sĩ quan liên lạc với chính quyền Anh và ông đã đề nghị với Thủ Tướng Churchill vào ngày 16/6 tại London, công cuộc kết hợp chính trị giữa nước Pháp và nước Anh. Khi chính phủ Pháp tạm thời dời về thành phố Bordeaux, Tướng de Gaulle đã dùng máy bay quay về nơi này và được biết tin rằng Tướng Pétain đã trở nên Thủ Tướng cùng với ý định tìm kiếm cách đình chiến với quân đội Đức Quốc Xã. Vào ngày 16/6 này, Tướng de Gaulle đã thực hiện một quyết định quan trọng nhất trong cuộc đời của ông và trong lịch sử mới của nước Pháp: ông từ chối chấp nhận nước Pháp đầu hàng và ông nổi loạn, chống lại chính quyền Pétain, khi đó được coi là hợp pháp. Tướng de Gaulle đã kêu gọi mọi người dân Pháp tiếp tục công việc chiến tranh chống lại nước Đức của Adolf Hitler. Vào sáng ngày 17/6/1940, với 100,000 đồng quan Pháp do ông Paul Reynaud giao cho đêm hôm trước, Tướng de Gaulle lên máy bay, trốn khỏi thành phố Bordeaux, tránh được sự truy lùng của máy bay Đức và chiều hôm đó, ông đã hạ cánh xuống thành phố London. Từ nay, Tướng de Gaulle bác bỏ việc nước Pháp đầu hàng và ông bắt đầu xây dựng một phong trào kêu gọi mọi thành phần Pháp hải ngoại đoàn kết để chống lại quân Đức Quốc Xã. Như vậy từ nay bắt đầu cuộc nội chiến Pháp giữa chính phủ Vichy đứng về phe Trục và nước Pháp Tự Do (the Free France) đứng đầu do Tướng de Gaulle, với lập trường bác bỏ cuộc đình chiến và tham gia vào các lực lượng Đồng minh để chống quân Đức.3/ Lãnh đạo các Lực Lượng Pháp Tự Do 1940-45.
("... Paris, Paris bị lăng nhục, Paris tan nát, Paris bị đọa đày, nhưng Paris được giải phóng. Tự giải phóng, được nhân dân giải phóng, với sự hợp tác của quân đội Pháp, với sự hỗ trợ và sự hợp tác của toàn thể nước Pháp, nghĩa là của nước Pháp đấu tranh, nghĩa là của một mình nước Pháp, của nước Pháp thực thụ, của nước Pháp vĩnh cửu.." Sau khi trở lại Paris, Tướng de Gaulle di chuyển văn phòng về Bộ Chiến Tranh và công bố tiếp tục Nền Cộng Hòa Thứ Ba (the Third Republic), đồng thời bác bỏ tính cách hợp lệ của chính phủ Vichy. Kể từ tháng 9/1944, Tướng de Gaulle được coi là Tổng Thống (President) của Chính Phủ Lâm Thời của nước Cộng Hòa Pháp (the Provisional Government of the French Republic). Vào năm 1945, Tướng de
Gaulle đã phái Đạo Quân Viễn Chinh Pháp (the French Far East Expeditionary
Corps) sang Đông Dương để thiết lập lại chủ quyền của nước Pháp, bổ nhiệm Đô
Đốc d' Argenlieu làm Cao Ủy Đông Dương thuộc Pháp (High Commissioner of
French Indochina) và chỉ định Tướng Leclerc làm Tổng Tư Lệnh của các lực
lượng viễn chinh và tại Đông Dương.
Dưới sự lãnh đạo của
Tướng de Gaulle, quân kháng chiến Pháp cùng với các đạo quân thuộc địa, đã
giải phóng gần như 1/3 diện tích của nước Pháp. Đạo quân này, được gọi là Lộ
Quân Pháp Thứ Nhất (the French First Army) cũng chiếm được một diện tích lớn
của lãnh thổ Đức khi các lực lượng Đồng Minh tràn vào nước Đức. Sự kiện này
đã khiến cho nước Pháp trở nên một thành phần tích cực khi các đại diện Đức
Quốc Xã ký nhận đầu hàng.
Ngày 20/11/1946, Tướng
de Gaulle từ chức vì các xung khắc giữa các đảng phái chính trị và ông cũng
không đồng ý về bản dự thảo Hiến Pháp của nền Cộng Hòa Thứ Tư, bởi vì ông
tin tưởng rằng bản dự thảo này đặt quá nhiều quyền lực vào trong tầm tay của
một quốc hội với cách thay đổi tỉ lệ đảng phái. Các nhân vật thay thế Tướng
de Gaulle là các ông Felix Gouin, Georges Bidault và Léon Blum.
4/ Thời kỳ Cộng Hòa Thứ Tư (1946-1958). |
Không giống như các chính khách khác, Tướng
de Gaulle qua đời trong cảnh gần như nghèo khó. Khi về hưu, ông đã không
nhận tiền hưu liễm trả cho một vị cựu tổng thống và một vị cựu tướng lãnh,
ông chỉ nhận tiền hưu của một đại tá. Sau đó, gia đình ông đã phải bán đi
tòa nhà Boisserie và chính quyền Pháp đã mua lại nơi này để chuyển thành
Viện Bảo Tàng Charles de Gaulle.
Tướng de Gaulle lập gia đình với bà Yvonne
Vendroux vào ngày 7/4/1921, họ có 3 người con là Philippe (sinh năm 1921),
Élizabeth (sinh năm 1924), cô này kết hôn với Tướng Alain de Boissieu và
Anne (1928-1948). Cô Anne mắc bệnh Down, qua đời ở tuổi 20.
Mặc dù là một nhân vật bị phe tả và một số
người nước ngoài chỉ trích, Tướng de Gaulle vẫn được rất nhiều người kính
trọng tại nước Pháp và giai đoạn làm Tổng Thống của ông đã mang lại sự ổn
định chính trị cũng như sức mạnh trên phạm vi quốc tế. Đối với những người
kính mến ông, Tướng de Gaulle được coi là một ông "vua đúng cách" (a just
king) với các đặc tính của một nhà cai trị ngay thẳng.
Đối với những người chống đối, ông bị gán
cho là đã sử dụng loại vương quyền xưa cũ, nhưng Nền Cộng Hòa Thứ Năm của
Tổng Thống de Gaulle đã chứng tỏ là khá ổn định so với Nền Cộng Hòa Thứ Tư.
Về mặt đối nội, Tướng de Gaulle đã phục hồi
được nền thịnh vượng kinh tế và trong các thập niên này, sự phát triển đã
vượt trội, mức sống của dân chúng Pháp cũng được cải tiến hơn nhiều.
