Thời Lê có Nguyễn Tuấn, quê
ở xă Nhân Mục, huyện Thanh Tŕ (nay thuộc Hà
nội) là người tính t́nh rất cương
nghị. Không rơ ông sinh và mất năm nào, chỉ
biết ông đỗ đồng tiến sĩ khoa Quư
Sửu, năm Hoằng Định thứ 14 (1613). Vào năm
Vĩnh Tộ thứ I (1615) đời Lê Thần Tông,
ông được cử đi sứ nhà Minh để
dâng đồ lễ cống. Vua Minh vốn biết ông
là người cứng rắn hay chữ, nhân muốn
thử tài, bèn ra một vế đối như sau:
Đồng trụ
chỉ kim đài dĩ lục
Nghĩa là:
Cột đồng
tới nay đă rêu xanh
Câu này có ư
châm chọc, muốn nhắc lại việc Mă
Viện sang chinh phục nước ta và dựng
cột đồng vào khoảng thế kỷ thứ
nhất.
Nguyễn
Tuấn nghe xong, đối lại ngay:
Đằng Giang
tự cổ huyết do hồng
Nghĩa là:
Sông Đằng từ xưa
máu c̣n đỏ
Ư muốn nhắc lại hai trận chiến thắng
lẫy lừng trên sông Bạch Đằng: chiến
thắng của Ngô Quyền phá tan quân Nam Hán xâm lược
vào năm 938, và chiến thắng của Trần Hưng
Đạo tiêu diệt toàn bộ binh thuyền xâm lược
của quân Nguyên vào năm 1288.
Vua Minh nghe rồi,
có vẻ không bằng ḷng; nhưng cũng phải khen
là câu đối hay, lời văn chọi, ư tứ hùng
hồn, đanh thép. Và sau đó, nhà Vua đă tiếp
đăi đoàn sứ bộ Việt Nam rất hậu.
|