Nguyễn Giản Thanh, người làng Ông Mặc (làng Me), huyện Đông Ngàn (nay là Từ Sơn), Bắc Ninh. Sống vào khoảng đầu thế kỷ XVI; sinh năm 1482, mất năm nào không rơ. Ông lúc nhỏ rất thông minh, mới 16 tuổi đă thông hiểu rất nhiều sách vở, sau đỗ Trạng Nguyên; nên tục gọi là Trạng Me.
Một hôm đang đi học ở trường, thầy học là Thượng thư Đàm Thận Huy vừa giảng bài song th́ trời sập mưa, học tṛ đều phải ngồi lại. Ông Huy nhân thấy vậy, bèn ra một câu đối để học tṛ cùng đối cho vui:
Vũ vô kiềm toả năng lưu khách.
Nghĩa là:
Mưa không có then khoá mà giữ được khách
Nguyễn Giản Thanh đối ngay rằng:
Sắc bất ba đào dị nịch nhân
Nghĩa là:
Sắc đẹp chẳng phải sóng gió mà làm đắm đuối người ta.
Ông Huy xem xong khen rằng: "Câu đối này hay lắm, giọng văn này có thể đỗ Trạng được, nhưng sau tất mê đắm vào ṿng sắc dục làm hại lây đến sự nghiệp!".
Tiếp đó, một người học tṛ tên là Nguyễn Chiêu Huấn lại đối:
Nguyệt hữu loan cung bất xạ nhân
Nghĩa là:
Mặt trăng giống cái cung mà chẳng bắn ai
Ông Huy phê: "Câu này kém sắc sảo, không hay bằng câu kia, nhưng tỏ ra khí chất hiền hoà, sau này sẽ làm nên, cuộc sống sẽ chu toàn!"
Sau đó, lại có một người học tṛ khác đối rằng:
Phân bất uy quyền dị sử nhân
Nghĩa là:
Phân cứt chẳng uy quyền ǵ mà dễ sai khiến người
Ông Huy phê: "Sau giàu sang nhưng là hạng bỉ lậu!"
Quả nhiên, mấy năm sau, Nguyễn Giản Thanh thi đỗ thủ khoa, rồi đỗ Trạng Nguyên đời Vua Lê Uy Mục (1508), làm quan lễ bộ Thượng thư, nhưng v́ say đắm cô gái đẹp ở kinh thành mà đến ô danh bại giá. C̣n Chiêu Huấn chỉ đỗ Bảng Nhăn nhưng làm quan và sống yên ổn, không xảy ra chuyện ǵ cả. Riêng người học tṛ kia sau cũng vào bậc hào phú trong vùng, nhưng ai cũng chê là hạng thô lỗ, bỉ ổi.
Truyện kể thêm rằng: Đời Vua Minh Huệ, Trần Hoá Chiêu ở huyện Tế Hàng, tỉnh Sơn Đông, Trung quốc, có người vợ là Lương Tiểu Nga rất đẹp. Ở cùng huyện có nhà phú hộ tên là Trát Háo Sắc. Háo Sắc thấy Tiểu Nga đẹp, t́m cách kết bạn với Hoá Chiêu. Lập tâm chiếm cho được vợ bạn, Háo Sắc bỏ ra rất nhiều tiền để giúp bạn trong việc làm ăn hoặc lúc nguy khốn. Qua hai năm, sau khi chiếm được cảm t́nh của nhà bạn, Háo Sắc rủ Hoá Chiêu ngồi thuyền đi buôn, mọi vốn liếng đều do ḿnh chịu cả. Thuyền đi một tháng đến Hàng Châu, Háo Sắc phục rượu cho Hoá Chiêu say rồi xô xuống biển. Mấy lần Hoá Chiêu trồi lên đều bị tên phản bạn nhấn xuống cho ch́m, cuối cùng chàng phải vùi thây dưới đáy biển. Chừng ấy, Háo Sắc mới tri hô lên cho bè bạn hay và mượn thuyền đến vớt thây bạn nhưng không được. Háo Sắc cho thuyền trở về, khóc lóc báo tin dữ cho mẹ và vợ Hoá Chiêu, bỏ tiền cúng bái và cùng Tiểu Nga để tang. Từ đó, Háo Sắc càng tỏ ra hết ḷng lo lắng mọi việc nhà cho vợ bạn khiến mẹ Hoá Chiêu cảm động và ép dâu là Tiểu Nga ưng Háo Sắc làm chồng đền công ơn giúp đỡ. Hai người ăn ở với nhau ít lâu, nhân vô ư, Háo Sắc để lộ việc ḿnh âm mưu hại bạn. Tiểu Nga đến huyện đường đầu cáo và trả được thù cho chồng cũ. Nhưng nàng nhận thấy v́ nhan sắc của ḿnh mà cả hai người chồng đều bị chết, Tiểu Nga thắt cổ tự tử.
Như vậy là nguồn gốc và hoàn cảnh ra đời của câu "Vũ vô kiềm toả năng lưu khách" đă có một đáp số, là "vế ra" của "vế đối": "Sắc bất ba đào dị nịch nhân" (Mưa gió chẳng có kiềm khoá mà vẫn giữ được khách. Nhan sắc đàn bà dù không thấy sóng nổi vẫn đánh đắm được người). Cũng xin nói thêm vế trên của tài liệu ghi là "Vũ vô kiềm toả năng lưu khách". Phải chăng "thiết toả" và "ba đào" đối với nhau chỉnh hơn.