|
|
Sách báo trong thời gian gần đây rất ít dùng
dấu chấm phẩy (;). Dấu này dùng sau một
câu đă hoàn chỉnh về mặt ngữ pháp nhưng
ư c̣n liên quan đến phần sau hoặc dùng trong
câu phức hợp mà đă có dấu phẩy để
ngắt các thành phần trong câu. Cũng có trường
hợp dấu này dùng thay dấu phẩy để
ngắt hai chữ số trong trường hợp hai
số độc lập, ví dụ: giá khoảng 2;3
đồng, ư nói giá hai hoặc ba đồng. C̣n
viết "giá 2,3" là nói giá hai đồng ba hào
(theo cách trước đây, ngày nay có sự thay
đổi nhưng không minh bạch bằng dùng theo
lối cũ).
Sau đây chúng tôi xin dẫn chứng ra một
số trường hợp dùng dấu sai trên các sách
báo:
- Trong cột 3, trang 2 báo Lao động thủ đô
cuối tuần, số 41 ra ngày 13-12-2002, có viết:
"Nhiều sự việc xảy ra trên địa
bàn Hà Nội báo chí Hà Nội được sự
chỉ đạo tạm thời không đưa
tin..."
Đúng ra th́ sau "... địa bàn Hà Nội"
phải để dấu phẩy: "Trên địa
bàn Hà Nội, báo chí Hà Nội được
sự...".
- Trên trang 19 báo An ninh thế giới/ số ra ngày
17-10-2002 có đoạn viết: "Ai đă từng
tiếp xúc hoặc làm việc với Pugô đều
có nhận định rằng, ông là con người
trí tuệ sắc sảo, nghiêm túc, chấp hành nguyên
tắc, kỷ luật cao".
Sau nhóm từ "nhận định rằng" th́
phải dùng dấu hai chấm (:) chứ dùng dấu
phẩy (,) là sai, v́ rằng những ư sau đó
giải thích cho ư đầu.
Cũng trong số báo trên, c̣n thấy hiện tượng
dùng dấu phẩy thay cho dấu hai chấm ở
một số chỗ khác, như: "Ông tuyên bố
rằng, ông ủng hộ lời kêu gọi
của...".
Cột 2 trang 24 báo An ninh thế giới số 69 (303)
ra ngày 31-10-2002 có đoạn: "Vào nǎm 1990,
điều lệ về thụ tinh nhân tạo và ngành
phôi thai học về con người, chỉ rơ
rằng, người mẹ đă sinh ra đứa
trẻ sẽ luôn luôn được coi là mẹ
của nó, ngay cả khi cô ta đang mang thai từ
trứng của người phụ nữ khác...".
Chỉ một đoạn ngắn như trên mà tác
giả Ngọc Bích đă dùng dấu câu sai ở hai
chỗ liền nhau: "... về con người,
chỉ rơ rằng, người mẹ...".
Phải bỏ dấu phẩy giữa "về con
người" và "chỉ rơ rằng", để
viết liền thành mạch "về con người
chỉ rơ rằng". Mặt khác sau "chỉ rơ
rằng" th́ phải dùng dấu hai chấm như
sau: "chỉ rơ rằng: người mẹ đă
sinh...".
Rơ ràng là trong câu trên tác giả chỉ biết dùng
hai loại dấu là dấu chấm và dấu
phẩy mà không biết dùng các loại dấu khác.
Khi đọc th́ dù sau dấu ǵ, người đọc
cũng nghỉ, nhưng khi viết th́ phải khác.
Sau hai từ "ông nói" th́ phải dùng dấu
hai chấm (:) mới đúng.
Những kiến thức về dấu câu nằm
trong chương tŕnh cấp một và cấp hai.
Thế nhưng chúng tôi đă khảo sát trên 100 GV
cấp hai và ba (trong đó có 6 GV dạy môn Vǎn)
th́ thấy các thầy, các cô c̣n sử dụng
dấu câu một cách rất tuỳ tiện; cứ
thấy câu dài th́ dùng dấu chấm hoặc
dấu phẩy; hầu như ít biết dùng các
dấu câu khác, kể cả dấu chấm hỏi
(sau câu nghi vấn).
Riêng đối với các nhà báo th́ cũng không
thể đổ tất các lỗi cho nhà trường,
mà phải tự ḿnh rèn luyện, tự ḿnh bồi
dưỡng cho ḿnh, tránh t́nh trạng người làm
nghề cầm bút trong thời hiện đại mà
lại "mù chữ".
|