|
Niên hiệu |
Dục Ðức
|
Năm sanh, năm mất |
1853-1883
|
Giai đoạn trị vì |
1883
|
Miếu hiệu |
Công Tông Huệ Hoàng Ðế
|
Tên Húy |
Nguyễn Phúc Ưng Chân
|
Vua Tự Ðức vì lúc nhỏ bị bệnh
đậu mùa nên lớn không có con, nên vua có xin 3
người con trai của 2 người em làm con nuôi.
Vua nhường ngôi lại cho con trưởng
Ưng Chân, phong 3 ông đại thần Trần
Tiễn Thành, Nguyễn Văn Tuờng và Tôn
Thất Thuyết làm phụ chính để giúp tân
Vương. Thảm kịch bắt đầu
từ mấy câu di chiếu của Vua Tự Ðức
viết về đạo đức và trách
nhiệm của Ưng Chân:
"Vì tiên liệu Trẫm đã nuôi sẵn ba
con. Ưng Chân lớn tuổi nhất, từ lâu
đã đến tuổi trưởng thành, tuy nhiên
mắt hơi có tật, dù xưa nay vẫn dấu
kín, sợ sau nầy không còn thấy sáng, tánh
lại hiếu dâm, vì tâm tính rất xấu, không
chắc đảm đương nổi việc
lớn. Nhưng đất nước cần có vua
lớn tuổi. Trong thời thế khó khăn
nầy không dùng Ưng Chân thì dùng ai ? ..."
Các quan Phụ chính Trần Tiễn Thành,
Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất
Thuyết dâng sớ lên vua Tự Ðức xin bỏ
mấy đoạn có liên quang đến tính
nết xấu của tự quân và xin bỏ câu
“không chắc đảm đương nổi
việc lớn” nhưng vua Tự Ðức từ
chối. Nhà vua bảo:
-Phải giữ lại câu đó để
nhắc người kế vị phải tự răn
mình, tu tỉnh.
Ngày 17-7-1883 Dương lịch, vua Tự Ðức
băng hà tại điện Càn Thành. Theo di
chiếu Hoàng tử Ưng Chân vào chịu tang và
coi như là vua kế vị, niên hiệu là Dục
Ðức.
Ba ngày sau (20-7-1883) là lễ đăng quang
của vua Dục Ðức tại điện Thái Hoà.
Quan Phụ chính Trần Tiễn Thành đứng ra
đọc Di chiếu, tới đoạn nói về
tật xấu của vua, ông hạ giọng đọc
rất thấp (có sách nói là không đọc) thì lúc
bấy giờ quan Phụ chính Nguyễn Văn Tường
nhảy ra nắm áo ông và nói lớn :
-Tại sao ông không đọc đoạn tiên
đế nói đến những gì Ngài nghĩ
về Ưng Chân ?
Xong ông Tường cho người khác ra đọc
lại di chiếu, đọc vừa xong cái đoạn
nói về thói hư tật xấu của vua
Dục Ðức thì ông Tôn Thất Thuyết cắt
ngang lời người đọc và nói :
-Ðây là đoạn mà ông Thành đã không
chịu đọc, phải xin ngưng buổi
lễ để xin ý kiến của Thái Hậu và
đình thần xem thử phải làm gì !
Sở dĩ hai ông Nguyễn Văn Tường và
Tôn Thất Thuyết dám làm vậy vì trước
đó hai ngày họ đã dâng lên Hoàng Thái Hậu
Từ Dũ tờ hạch tội buộc cho vua
Dục Ðức ba tội lớn :
-Muốn sửa di chiếu
-Có đại tang mà mặc áo màu
-Hư hỏng, ăn chơi.
Ðược bà Hoàng Thái Hậu Từ Dũ
bật đèn xanh, hai ông Phụ chính Nguyễn Văn
Tường và Tôn Thất Thuyết liền
truất ngôi của vua Dục Ðức và quản thúc
ông ngay tại Dục Ðức đường. Nhà
học của ông bỗng trở thành nhà tù giam. Ông
Dục Ðức làm vua chỉ vỏn vẹn có 3 ngày.
Sau đó ông bị chuyển qua giam tại Thái Y
Viện và cuối cùng chết vì đói và khát
tại Ngục Thất Thừa Thiên để
lại 8 bà vợ, 11 người con trai và 8 người
con gái.
Quan Ngự Sử Phan Ðình Phùng có lên tiếng can
ngăn liền bị bắt giam rồi bị cách
chức đuổi về quê.
 |
|
|
Nguyễn Văn Tường |
|