|
Nhờ có ma sát mà ta có thể ngồi, đi lại và
làm việc được dễ dàng; nhờ nó mà sách
vở bút mực nằm yên trên mặt bàn, mà cái bàn
không bị trượt trên sàn nhà, mặc dù người
ta không đặt nó vào sát tường, và quản bút
không tuột ra khỏi các ngón tay...
Ma sát là một hiện tượng phổ biến
đến nỗi chúng ta ít khi để ư tới tác
dụng hữu ích của nó, mà thường cho nó là
một hiện tượng tự nhiên phải
thế.
Nhờ ma sát mà các vật thêm vững vàng. Người
thợ mộc ghép sàn nhà cho phẳng để khi người
ta đặt bàn ghế ở đâu là chúng đứng
yên ở đấy. Cốc, đĩa, th́a đặt
trên bàn ăn đều được nằm yên mà
ta không cần phải quan tâm đặc biệt đến
chúng, nếu như không gặp trường hợp có
sự cḥng chành bất thường như trên tàu
thuỷ.
Thử tưởng tượng rằng có thể
trừ bỏ được ma sát hoàn toàn th́ sẽ
không có một vật thể nào, dù là to như
một tảng đá hay nhỏ như một hạt cát
có thể tựa vững lên nhau được.
Tất cả sẽ bị trượt đi và lăn
măi cho đến khi chúng đạt tới một
vị trí thật thăng bằng đối với
nhau mới thôi. Nếu như không có ma sát th́ trái
đất của chúng ta sẽ thành một quả
cầu nhẵn nhụi giống như một quả
cầu bằng nước.
Có thể nói thêm rằng nếu không có ma sát th́ các
đinh ốc sẽ rơi tuột ra khỏi tường,
chẳng đồ vật nào giữ chặt được
ở trong tay, chẳng cơn lốc nào dứt
nổi, chẳng âm thanh nào tắt mà sẽ vang măi thành
một tiếng vọng bất tận, v́ đă
phản xạ không chút yếu đi vào các bức tường.
Mỗi lần đi trên băng, ta lại có một bài
học cụ thể để củng cố ḷng tin
của ḿnh vào tầm quan trọng đặc biệt
của ma sát. Đi trên đường phố có băng
phủ hay trên đường đất thịt sau
khi trời mưa, ta cảm thấy ḿnh thật
bất lực và lúc nào cũng như muốn ngă...
Tuy nhiên, trong kỹ thuật người ta có thể
lợi dụng sự ma sát rất bé để
phục vụ những việc có ích. Chẳng hạn
những chiếc xe trượt trên mặt băng, hay
những con đường băng dùng để
vận chuyển gỗ từ chỗ khai thác đến
chỗ đặt đường sắt, hoặc
đến những bến sông để thả bè. Trên
những đường “ray” băng trơn
nhẵn, hai con ngựa đă kéo nổi 70 tấn
gỗ.
(Theo Vật lư vui)
|