|
Những bài cùng tác giả
Vừa qua, công ty dược
Merk Sharp & Dohme (MSD, Mỹ) có đưa vào sử dụng tại Việt
nam 40.000 liều vaccin kết hợp ngừa ba bệnh sởi-quai bị-sốt phát ban rubella
(SQBPB), với biệt dược là M-M-R™II (MMRII) hướng dẫn tiêm bắp thịt, chứ
không phải tiêm dưới da. Nhiều người quan ngại về sự
hướng dẫn sai lạc này có thể gây ảnh hưởng đến hiệu quả của vaccin.
Về nguyên tắc, đối với các loại vắc xin được
chế từ nguồn vi khuẩn chết hoặc chỉ lấy độc tố vi khuẩn làm “mồi” để chế tạo
thì tiêm bắp thịt. Đối với các loại vaccin được chế tạo từ vi khuẩn gây bệnh
còn sống chỉ bị bất hoạt mức độ gây bệnh nặng thì chỉ định tiêm dưới da. Nếu
loại vaccin chỉ định tiêm bắp mà tiêm dưới da, thì sẽ có thể có những tai
biến tại chỗ như bị sưng hạt dưới da, có thể tồn tại lâu, khó tiêu; ngược
lại, với vaccin có chỉ định tiêm dưới da mà tiêm bắp thịt thì hiệu quả của
vaccin sẽ không đạt được mức tối đa.
Nhưng trường hợp của vắc xin ngừa SQBPB, là
vaccin có nguồn gốc từ vi khuẩn còn sống thì lại khác. Hiện nay trên thị
trường dược, có hai công ty chế tạo loại vaccin SQBPB này đó là MSD với biệt
dược M-M-R™II/ hay MMR-II® và Priorix® của
GlaxoSmithKline (GSK).
Đối với MMRII của MSD ban đầu được chỉ định
tiêm dưới da, trong khi đó Priorix của GSK có chỉ định tiêm dưới da hoặc
tiêm bắp thịt. Tuy nhiên, trong một số hướng dẫn sau này của MSD, MMRII có
thể sử dụng tiêm dưới da hoặc tiêm bắp.
Một trong những quan ngại của hai đường tiêm
khác nhau cho cùng một loại vắc-zin là không biết hiệu quả của chúng có như
nhau không và mức độ tai biến giữa hai đường tiêm ra sao. GSK đã tiến hành
một nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng trên hai nhóm trẻ, tuổi từ 11-22 tháng:
166 trẻ được tiêm bắp và 162 trẻ được tiêm dưới da. Mỗi trẻ được dùng hai
liều, cách nhau 6 tuần lễ. Kết quả là tiêm dưới da hay tiêm bắp
vaccinPriorix đều có mức độ đau và tai biến như nhau. Tuy nhiên, thử nghiệm
lâm sàng này không được đăng tải ở đâu cả, và có khuyến cáo là tuỳ thuộc vào
quyết định của cơ sở y tế có thẩm quyền quyết định khi nộp đơn xin visa nhập
thuốc.
Một nghiên cứu lâm sàng khác nhỏ hơn, do các
khoa học gia Hà lan, nghiên cứu vaccin MMR (không ghi rõ tên biệt dược,
nhưng chúng tôi phán đoán là MMRII của MSD) trên 78 trẻ 12-18 tháng tuổi,
chia đều hai nhóm: một nhóm cũng tiêm bắp và một nhóm tiêm dưới da. Kết quả
cho thấy là hai cách thức tiêm có hiệu quả như nhau, tiêm dưới da cho thấy
trẻ đau hơn, nhưng số liệu quá nhỏ, không đủ tin cậy. Các tác giả còn kết
luận thêm là nếu nhỡ tiêm bắp thịt thì cũng không nhất thiết phải tiêm lại.
Tuy nhiên nghiên cứu này có cỡ mẫu quá nhỏ, nên các kết luận trên không có
đủ độ tin cậy.
Một trong những lo lắng của phụ huynh là trẻ
em dưới hai tuổi phải trải qua rất nhiều kỳ tiêm chủng trong chương trình
tiêm chủng mở rộng, nên họ sợ trẻ bị đau. Các nhà khoa học Thuỵ điển đã tiến
hành một nghiên cứu mức độ đau giữa hai thuốc Priorix của GSK và MMRII của
MSD, xem hai thuốc nào tiêm bắp gây đau hơn. Các tác giả đã kết luận là
vaccin MMRII của MSD gây đau khi tiêm cho trẻ nhiều hơn là vaccin Priorix
của GSK.
Tóm lại, mặc dù các loại vaccin được chế
biến từ nguồn vi khuẩn còn sống thì có chỉ định tiêm dưới da. Tuy nhiên, đối
với vaccin kết hợp ngừa ba bệnh sởi-quai bị-ban đỏ lại có thể tiêm được cả
hai đường dưới da và tiêm bắp.
Thế nhưng điều quan trọng hơn là khi đăng ký
lưu hành thuốc với một quốc gia nào thì nhà sản xuất phải tuân thủ theo cách
thức dùng mà cơ quan chủ quản sở tại cấp. Thí dụ, ở Mỹ, hiện nay MMRII của
MSD được FDA phê chuẩn chỉ cho sử dụng tiêm dưới da, mặc dù thuốc này theo
số liệu của MSD cho thấy có thể tiêm bắp được. Trong khi đó tại Úc, lại cho
lưu hành Priorix của GSK và chỉ định có thể tiêm dưới da hoặc tiêm bắp.
©
http://vietsciences.free.frr
và http://vietsciences.org Nguyễn Đình Nguyên
|