Những bài cùng tác giả
Chất xơ
là một hỗn hợp carbohydrates nằm trong màng tế bào của thực vật.
Có 2 loại chất xơ:
-Loại
không hòa tan trong nước có trong các loại hạt nguyên trạng, vỏ các loại
hạt, rau, trái cây. Các chất này hút rất nhiều nước.
-Loại hòa
tan trong nước có trong rau trái, gạo đỏ, yến mạch oats, lúa mạch (barley).
Nói
chung, chất xơ có nhiều trong:
-Lá xanh
của các loại rau. Cuống lá có nhiều xơ hơn rễ và củ;
-Thực vật
tươi, không chế biến
-Vỏ các
loại hột và vỏ rau trái cây;
-Hạt nẩy
mầm ( giá đậu).
Các chất
này đều không được tiêu hóa và có rất ít giá trị dinh dưỡng. Tuy nhiên khi
ăn vào thì chất xơ có một số tác dụng tốt được nhiều người tin theo và khoa
học thực nghiệm cũng phần nào đồng ý.
1-Chất xơ với táo bón.
Vì không
hòa tan trong nước và khi được ăn với nhiều nước, chất xơ có thể là môn
thuốc an toàn và hữu hiệu để phòng tránh bệnh táo bón. Nó làm mềm và tăng
lượng phân để bộ tiêu hóa dễ dàng thải ra khỏi cơ thể. Ngoài ra, khi vào đến
ruột già, nó được vi sinh vật tranh nhau ăn, tạo ra nhiều hóa chất có hơi
(gas) . Các hơi này kích thích ruột già làm người ta mót “đi cầu”. Một nhận
xét cụ thể là trâu bò ăn cỏ, rơm rất nhiều chất xơ nên phẩn rất to và mềm.
2- Chất xơ với bệnh viêm túi ruột già:
Trên vách
ruột già thường nổi lên những túi nhỏ tý tẹo, mà theo bác sĩ Lauren V.
Ackerman của đại học Nữu Ước thì hầu như người lớn nào cũng có. Mỗi khi thức
ăn bị ngưng đọng trong những túi đó thì gây ra tình trạng viêm túi ruột già
(diverticulosis).
Vì không
hòa tan trong nước, chất xơ có thể ngăn ngừa sự thành hình các túi nhỏ đó
bằng cách giảm thiểu sự táo bón và giảm sự căng phồng của ruột già trong
việc tống khứ chất phế thải.
Tại
Western General Hospital bên Ái Nhĩ Lan, người ta có thể ngăn ngừa sự tái
phát ở bệnh nhân mới giải phẫu bệnh viêm túi ruột bằng cách cho ăn nhiều
chất xơ.
3- Chất xơ với ung thư ruột già:
Ung thư
ruột già hiện giờ đứng hạng thứ nhì trong các loại ung thư ở Mỹ và gây tử
vong cho nhiều chục ngàn người mỗi năm. Dinh dưỡng đã được nhắc nhở đến như
một cách để phòng ngừa bệnh này.
Viện Ung
thư Quốc gia Hoa Kỳ và nhiều tổ chức y tế công tư khác chủ trương và khuyến
khích bằng cách giảm tiêu thụ chất béo và tăng thực phẩm có chất xơ. Các
khuyến cáo này được kết quả của nhiều nghiên cứu khoa học hỗ trợ.
Có hàng chục cuộc
khảo sát đã chứng minh chất xơ có khả năng phòng ngừa bệnh ung thư ruột già.
Một cuộc nghiên cứu ở bệnh viện Nữu Ước năm 1989 cho thấy là chất xơ ngăn
chận sự xuất hiện của các mụn thịt thừa (polyp) ở ruột già và hậu môn. Những
mụn này có khuynh hướng phát triển thành bướu ung thư.
Năm 1992,
tờ công báo của Viện Ung Thư Quốc Gia Hoa Kỳ cũng thông báo kết quả một cuộc
khảo sát rộng lớn cho thấy chất xơ giúp ngăn chận sự sinh trưởng của các mụn
tiền ung thư (precancerous polyp).
Viện Ung
thư Quốc Gia Hoa Kỳ, Hội Ung Thư Hoa kỳ khuyên nên dùng từ 25- 30 gr chất xơ
mỗi ngày.
4-Chất xơ với bệnh tim mạch:
Bác sĩ
James Anderson của Đại Học Y khoa Kentucky, Hoa Kỳ đã dành nhiều chục năm
nghiên cứu công dụng chất xơ với bệnh tim mạch và tiểu đường.Theo ông ta,
chất xơ nhất là từ lúa mạch, giảm cholesterol bằng cách làm gan bớt chế tạo
mỡ béo LDL và tăng HDL.
Nghiên
cứu của bác sĩ Hugh Trowell, Anh quốc, thấy là bệnh tim mạch ở quốc gia này
tăng đều cho tới năm 1939 rồi giảm trong thời kỳ chiến tranh, khi mà vì hạn
chế thực phẩm dân ăn nhiều lúa mỳ có nhiều chất xơ. Sau thế chiến bệnh tim
mạch lại gia tăng.
Một
nghiên cứu khác cho người tình nguyện ăn nhiều bơ thì cholesterol lên rất
cao, nhưng khi thêm chất xơ vào khẩu phần thì cholesterol giảm xuống tới
20%. Cholesterol cao trong máu đã được coi như nguyên nhân gây một số bệnh
tim mạch và là đề tài của nhiều nghiên cứu khoa học cũng như câu chuyện để
nói khi mọi người gặp gỡ.
5-Chất xơ với bệnh tiểu đường
Tiểu
đường là một nhóm bệnh trong đó đường glucose ở máu lên cao. Bệnh này do
hoặc thiếu Insulin hoặc giảm tác dụng của Insulin trong cơ thể. Bệnh rất phổ
biến và đưa đến nhiều điệu không tốt cho sức khỏe, khả năng làm việc, phẩm
chất đời sống con người. Nó cũng ảnh hưởng tới nền kinh tế quốc gia vì số
bệnh ngày càng gia tăng, người bệnh hoạn nhiều, rất tốn kém cho sự chăm sóc
lâu dài.
Ngoài
dược phẩm, hướng dẫn dinh dưỡng và thay đổi nếp sống có thể giúp giữ bình
thường đường glucose trong máu. Dinh dưỡng rất công hiệu lại rẻ tiền, an
toàn.
Theo kết
quả các nghiên cứu của các bác sĩ James W. Anderson, thực phẩm có chất xơ có
nhiều khả năng bình thường hóa đường trong máu, giảm đường sau bữa ăn, tăng
công hiệu của Insulin. Theo ông ta, loại chất xơ hòa tan trong nước rất công
hiệu vì nó tạo ra một lớp keo (gel) lỏng ngăn không cho đường hấp thụ vào
ruột và có thể làm giảm đường trong máu tới 30%.
Người mắc
bệnh tiểu đường cũng hay bị chứng vữa xơ động mạch vì triglyceride lên cao.
Bác sĩ Anderson cho hay chất xơ có thể làm giảm loại mỡ này và mỡ xấu LDL và
làm tăng mỡ lành HDL.
6-Chất xơ với bệnh mập phì
Người bị
phì mập thường vì ăn nhiều, nhất là chất mỡ, mà lại không sử dụng, nên năng
lượng dư thừa tích tụ trong cơ thể. Tiết chế ăn uống là điều cần thiết để
giảm ký.
Phần nhiều thực phẩm
giàu chất xơ đều nghèo chất béo, không có chất dinh dưỡng cho nên là món ăn
lý tưởng cho những người muốn xuống cân.
Ngoài ra,
thực phẩm giàu chất xơ cần thời gian lâu hơn để ăn nhai, không được tiêu hóa
và hấp thụ ở bao tử, thường làm người ta no mau và no lâu, do đó giảm nhu
cầu ăn nhiều, một điều kiện để khỏi mập phì.
Chất xơ
thiên nhiên có công hiệu hơn viên chất xơ.
7-Chất xơ với bệnh ung thư vú
Một nghiên cứu mới
đây của Hội Sức Khỏe Mỹ Quốc (American Health Foundation) ở thành phố Nữu
Ước cho thấy là cám lúa mì (wheat bran) rất giàu chất xơ không hòa tan trong
nước, có khả năng giảm thiểu lượng estrogen trong máu. Từ đó người ta suy
đoán rằng chất xơ trong cám lúa mì có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh ung
thư vú. Các khảo sát về vấn đề này đang còn tiếp diễn
Kết luận
Mặc dù
chất xơ được coi như món quà thiên nhiên mà Thượng Đế tặng cho loài người để
tăng cường sức khỏe, như lời bác sĩ Denis Burkitt nói cách đây từ hơn 30
năm, nhưng hầu như chúng ta không tận dụng món quà đó.
Theo các
nhà chuyên môn, mỗi ngày nam giới nên tiêu thụ 30gr, nữ ít hơn: 21gr chất
xơ. Tuy nhiên nhiều người chỉ ăn rất ít. Có lẽ nhiều người thấy rằng sự ích
lợi của chất xơ mới chỉ được biết tới qua kết quả quan sát cách ăn uống của
dân chúng, trên các thử nghiệm chứ chưa được khoa học chứng minh.
Trong khi
đó, theo thống kê, quý vị lão trượng dường như biết tới công dụng của chất
xơ cho sức khỏe nên rất năng dùng. Đó là nhờ ở kinh nghiệm của tuổi già. Cho
nên các vị này dùng nhiều rau, trái cây để có nhiều chất xơ ngõ hầu sức khỏe
được tốt lành hơn.
Mấy điều
nên nhớ khi định dùng thêm chất xơ:
-Coi xem
mình cần ăn bao nhiêu mỗi ngày rồi tăng dần dần chứ không nên ăn quá nhiều
ngay từ lúc ban đầu.
-Nhớ uống
thêm nước vì chất xơ hút nước rất mạnh.
-Dùng vừa
đủ với nhu cầu.
-Nên ăn
nhiều loại chất xơ khác nhau.
Bác sĩ Nguyễn Ý Đức
M.D.
Texas-Hoa Kỳ
www.bsnguyenyduc.com
|