Vụ án Vedan Việt Nam
1-Vedan “siêu đẳng”, cơ quan chuyên môn yếu kém
2-Thêm một “chiêu lừa” của Vedan
3- Kẻ gây ô nhiễm phải chi trả...
4- Vedan phải bồi thường toàn bộ thiệt hại!
5- Vedan "chối tội", Bộ TN-MT yêu cầu phạt ở mức cao nhất
6- Vedan cho rằng nước xả ra môi trường đạt tiêu chuẩn
7- Tỉnh đang lúng túng trong việc xử lý Vedan
8- Cuộc sống khốn cùng bên dòng sông 'chết'
9- Sai phạm liên tiếp, Vedan vẫn được cấp phép xả nước thải
10- Vedan thừa nhận 10 hành vi “giết” sông Thị Vải
19/09/2008, 09:20 (GMT+7)
1- Vedan “siêu đẳng”, cơ quan chuyên môn yếu kém
TT - Đó là ý kiến của ông Ao Văn Thinh - phó chủ tịch UBND tỉnh
Đồng Nai - trong cuộc tiếp xúc báo chí vào sáng 18-9, xung quanh vụ
Vedan “giết” sông Thị Vải. Ông Thinh nói:
- Để xảy ra vụ việc nghiêm trọng này, rõ ràng là do năng lực của các cơ
quan chuyên môn quá yếu kém nên mới để Vedan qua mặt trong một thời gian
dài như vậy. Tuy nhiên cũng phải thấy rằng trình độ gian dối của Vedan
là quá “siêu đẳng”.
* Báo Lao Động: Bộ Tài nguyên - môi trường (TN-MT) đã phát biểu
với báo chí sẽ đóng cửa Vedan. Ở góc độ là người quản lý địa phương,
quan điểm của ông như thế nào?
- Đến giờ chúng tôi chưa nhận được văn bản đề nghị nào từ Bộ TN-MT. Nếu
sau khi Bộ TN-MT chính thức kết luận và có văn bản gửi UBND tỉnh Đồng
Nai đề nghị đóng cửa nhà máy Vedan thì với trách nhiệm quản lý nhà nước
trên địa bàn, chúng tôi sẽ ra lệnh đóng cửa.
* Tuổi Trẻ: Thưa ông, theo hồ sơ liên quan đến Vedan cho thấy có
nhiều dự án của công ty đi vào hoạt động đã lâu nhưng không có đánh giá
tác động môi trường. Sau đó, UBND tỉnh lại mạnh dạn phê duyệt thêm dự án
phân bón cho Vedan…
- Có đánh giá chứ. Tất cả hoạt động đi vào sản xuất đều phải có đánh giá
tác động môi trường. Chuyện tỉnh phê duyệt thêm dự án đến giờ này tôi
chưa biết.
* Thanh Niên: Quan điểm của ông như thế nào khi suốt 14 năm Vedan vi
phạm xả nước bẩn ra sông mà cơ quan chức năng không phát hiện được?
- Chuyện này khó lắm. Chúng tôi làm mọi cách rồi. Sở TN-MT cũng làm hết
cách. Nhưng Vedan gian dối quá siêu nên kiểm tra không ra. Nếu biết
Vedan như thế ai dại gì cấp phép cho họ hoạt động để rồi lãnh hậu quả và
giờ đây phải xử lý.
* Người Lao Động: Nhiều nhà khoa học nói rằng năm 1997 đã khẳng
định ô nhiễm tại khu vực sông Thị Vải là đáng báo động, đồng thời xác
định được nguồn thải ra từ Vedan. Sao từ lúc đó tỉnh không tìm giải pháp
ngay để chấn chỉnh?
- Nói thì nói vậy nhưng đụng đến pháp lý cần có cơ sở. Ý kiến của các
nhà khoa học rất hay nhưng phải cụ thể hóa bằng pháp lý. Nếu tôi đặt
tình huống sau khi đóng cửa Vedan mà môi trường tiếp tục ô nhiễm thì
sao, bởi tôi biết nhiều đơn vị khác cũng vi phạm.
* Lao Động: Để chuyện Vedan xảy ra như vậy, ông nhìn nhận trách
nhiệm của tỉnh và cơ quan chức năng địa phương như thế nào?
- Trước hết phải thừa nhận là yếu kém về năng lực. Hành vi của Vedan
tinh vi như thế rất khó phát hiện. Công an còn phải kiên trì cài cắm lâu
dài mới bắt được quả tang.
* Tuổi Trẻ: Sông Thị Vải ô nhiễm nhiều năm qua khiến dư luận địa
phương rất bức xúc nhưng tỉnh không xử lý rốt ráo. Rồi khi Vedan bị bắt
quả tang đã nhiều ngày, báo chí phản ánh, tỉnh vẫn chưa bày tỏ quan điểm
của mình?
- Về nguyên tắc, Bộ TN-MT chưa có báo cáo chính thức thì tỉnh cũng không
có ý kiến gì về hành vi của Vedan.

Một góc Công ty Vedan - Ảnh: T.T.D.
* Tuổi Trẻ: Ông có ý kiến gì khi Công ty Vedan bị đề nghị xử lý
hình sự?
- Vedan đã cố tình xả nước thải không qua xử lý ra sông Thị Vải là vi
phạm pháp luật.
* Thanh Niên: Trước khi mở cửa thu hút đầu tư, tỉnh đã lường
trước được sự việc này nghiêm trọng đến mức nào?
- Vedan là đơn vị tiên phong đầu tư vào tỉnh, họ có công nghệ chế biến
giúp nông dân tiêu thụ nông sản tại chỗ. Lúc đó tiêu thụ nông sản là bức
xúc, thời kỳ này vùng Long Thành (Đồng Nai) và Tân Thành (Bà Rịa - Vũng
Tàu) là hai vùng nguyên liệu khoai mì nhưng không có đầu ra, vì vậy tỉnh
xem mục tiêu tiêu thụ nông sản là chủ yếu. Tỉnh có nghĩ đến hậu quả về
môi trường nhưng không ngờ Vedan là một thương hiệu lớn lại dám đánh đổi
thương hiệu bằng hành vi gian dối này.
* Tuổi Trẻ: Năm 2007, Sở TN-MT lấy mẫu nước kiểm tra vẫn phát
hiện Vedan vi phạm, tại sao không xử lý?
- Vedan sai phạm nhưng sau đó có khắc phục và họ có bổ sung hồ sinh học
xử lý nước thải. Bề nổi thì thấy Vedan chấp hành như vậy, còn chuyện
không xử lý vi phạm tôi chưa nghe báo cáo.
* Người Lao Động: Vedan từng bị phạt bốn lần sao không đóng cửa?
- Tại mình khuyến cáo tới đâu, người ta khắc phục đến đó.
* Tuổi Trẻ: Tại một hội nghị gần đây, ông nói rằng phải tốn hàng
triệu USD để làm sạch sông Thị Vải. Số tiền này lấy từ đâu?
- Cục Hàng hải đang đề nghị kinh phí thực hiện việc này, khoảng 1.000 tỉ
đồng. Tôi nghĩ số tiền này phải kêu gọi dự án hoặc kinh doanh BOT để thu
phí các phương tiện tàu bè đi ngang qua, cũng có thể thu phí các doanh
nghiệp đóng trong khu vực.
HÀ MI - M.LUẬN ghi
Đề nghị dừng việc thu hút dự án đầu tư vào 16 khu công nghiệp
Đồng Nai - Ngày 18-9, giám đốc Sở Tài nguyên - môi trường Đồng Nai Lê
Viết Hưng đã đề nghị UBND tỉnh dừng ngay việc thu hút dự án đầu tư mới
vào 16 khu công nghiệp (KCN) trên địa bàn.
Theo Sở Tài nguyên - môi trường, 16 KCN này có hàng trăm dự án đã đi vào
hoạt động nhưng vẫn chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung. Nhiều
KCN để nước thải thoát trực tiếp ra sông hoặc cho thải vào đất trống làm
ô nhiễm nguồn nước ngầm.
Phó chủ tịch UBND tỉnh Ao Văn Thinh yêu cầu Sở Tài nguyên - môi trường
xây dựng “kịch bản”, phân loại KCN và có lộ trình xử lý nghiêm túc các
KCN cố tình vi phạm trong xử lý nước thải.
HÀ MI
------------------
2-Thêm một “chiêu lừa” của Vedan
Trao với Tuổi Trẻ chiều 18-9, cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ
TN-MT) Nguyễn Thái Lai cho biết ngày 29-3-2007, cục nhận được hồ sơ đề
nghị cấp giấy phép xả nước thải (đã qua xử lý) vào sông Thị Vải của Công
ty Vedan VN. Tuy nhiên, phải trải qua nhiều lần bổ sung giấy tờ, thủ
tục, cho đến hơn một năm sau, ngày 23-4-2008, Bộ TN-MT mới cấp giấy phép
cho công ty này.
Tiếp tục kiểm tra hệ thống xả thải của Vedan
Đồng Nai - Chiều 18-9, đại tá Lương Minh Thảo - phó cục trưởng Cục Cảnh
sát môi trường (C36), Bộ Công an - cho biết cảnh sát môi trường đã triển
khai lực lượng đến Công ty Vedan để bảo vệ hiện trường, bảo đảm hiện
trường không bị thay đổi. Cục cũng triển khai lực lượng để tiếp tục làm
rõ một số đường ống khác nằm trong diện nghi vấn.
Theo đại tá Thảo, hệ thống ngầm đưa nước thải ra ngoài của Vedan được
thiết kế rất tinh vi, chỗ chìm, chỗ nổi lẫn vào hàng trăm đường ống
khác. Để bắt quả tang những sai phạm của Vedan, lực lượng cảnh sát môi
trường phải dùng cả phương pháp chụp ảnh Vedan từ vệ tinh.
Minh Luận
Lần đầu tiên khi nộp hồ sơ, Vedan VN thiếu báo cáo đánh giá tác động môi
trường, bản thiết kế hệ thống xử lý nước thải, sơ đồ hệ thống thu gom,
xử lý nước thải. Sau khi Vedan VN bổ sung hồ sơ, cục đã nhiều lần yêu
cầu xem xét các vấn đề liên quan đến việc xả nước thải ra sông Thị Vải
và rạch Nước Lớn vì công suất thải quá lớn (40.000-80.000m3/ngày đêm),
đồng thời yêu cầu Sở TN-MT Đồng Nai có ý kiến về việc cấp phép cho công
ty này.
Sở TN-MT Đồng Nai đã làm việc và có báo cáo về công tác thực hiện môi
trường của Vedan VN. Công văn 3802 của Sở TN-MT Đồng Nai gửi Cục Quản lý
tài nguyên nước trả lời nêu rõ Vedan VN đã làm tốt mọi công tác về bảo
vệ môi trường. Cụ thể, công ty đã thực hiện việc khắc phục và cải tạo hệ
thống hồ xử lý sinh học (21 hồ), mở rộng và gia cố bờ bao để tạo sự liên
thông giữa các hồ trước khi thải vào sông Thị Vải…
Sau khi có công văn này, cục đã tổ chức thẩm định và theo ông Lai, để
cấp giấy phép cho Vedan VN, cục phải thực hiện đến 19 bước kể từ khi
tiếp nhận hồ sơ. Khi hành vi vi phạm pháp luật bảo vệ môi trường của
Vedan VN bị phát hiện, Cục Quản lý tài nguyên nước mới biết mình đã bị
lừa. Theo phó cục trưởng Lê Bắc Huỳnh, do điều kiện về khoảng cách nên
trong quá trình cấp phép cho Vedan VN, tất cả đều thực hiện trên hồ sơ
giấy tờ, cục không có lần nào tiến hành kiểm tra trực tiếp. Chính vì thế
cục mới đề nghị Sở TN-MT Đồng Nai thay mặt kiểm tra, làm việc và cho ý
kiến. Dựa trên ý kiến của sở, cục mới lập hội đồng thẩm định, xem xét đề
nghị cấp giấy phép cho công ty. Ông Huỳnh đánh giá có thể khi sở tiến
hành kiểm tra, Vedan VN đã vận hành hệ thống xử lý một cách hoàn hảo nên
cán bộ kiểm tra không phát hiện được. Trong một số lần Bộ TN-MT thanh -
kiểm tra tại công ty, do hệ thống xử lý vận hành tốt, các van xả không
qua xử lý bị khóa lại nên các đoàn kiểm tra không thể phát hiện được sai
phạm.
Theo ông Huỳnh, khi lập hồ sơ, Vedan VN đã thuê một đơn vị rất có uy tín
về lĩnh vực môi trường là Trung tâm Công nghệ môi trường thuộc Hội Bảo
vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam tư vấn nên cục càng tin tưởng. Khi
có giấy phép, Vedan VN càng ngang nhiên xả nước thải bẩn ra sông mà
không sợ địa phương có ý kiến.
MINH QUANG
3- Kẻ gây ô nhiễm phải chi trả...

Trụ xả nước bẩn ra sông của Vedan - Ảnh: Cù zAp
TT - Trên thế giới, luật pháp đã có sẵn để xử lý các thủ phạm gây ô
nhiễm. Nguyên tắc cơ bản và chung nhất là nguyên tắc ”PPP” (principe
pollueur - payeur, kẻ gây ô nhiễm phải chi trả). Nguyên tắc này chính là
nền tảng đạo đức của hoạt động kinh tế, theo đó mỗi chủ thể kinh doanh
phải chịu trách nhiệm về các hậu quả gây ra cho đệ tam nhân từ hoạt động
của mình.
Ngay từ năm 1972, Tổ chức OECD (Hợp tác kinh tế và phát triển, tức nhóm
các nước công nghiệp) và Cộng đồng chung châu Âu (CEE) đã đốc thúc các
chính phủ thành viên khẩn cấp ban hành những luật lệ dựa trên nguyên tắc
“PPP”, tức kẻ gây ô nhiễm phải trả giá. Nguyên tắc này chính là nền tảng
đạo đức của hoạt động kinh tế, theo đó mỗi chủ thể kinh doanh phải chịu
trách nhiệm về các hậu quả gây ra cho đệ tam nhân từ hoạt động của mình.
Trong một báo cáo về các tội phạm công nghiệp tại Hội nghị thượng đỉnh
Trái đất Johannesburg năm 2002, Tổ chức Greenpeace đòi hỏi:
- Các công ty phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về mọi thiệt hại gây ra từ
hoạt động của mình làm ảnh hưởng xấu cho môi trường, tài sản hay con
người. Phải chịu hoàn toàn trách nhiệm phục hồi địa điểm bị ô nhiễm. Các
công ty “mẹ” và “con” đều cùng chia trách nhiệm bồi thường và khôi phục.
Các nhà nước phải thiết lập một chế độ chịu trách nhiệm cá nhân đối với
các giám đốc và cán bộ che đậy các hành động khiếm khuyết của công ty,
kể cả của các công ty ”con”.
- Các nhà nước phải đảm bảo việc các công ty phải chịu trách nhiệm về
những tổn hại gây ra nơi con người, nơi sự đa dạng sinh học, nơi môi
trường, kể cả nơi bầu khí quyển và trong các đại dương. Chế độ trách
nhiệm này bao gồm nghĩa vụ thanh toán tài chính các hoạt động tẩy độc và
phục hồi.
- Các nhà nước phải chịu trách nhiệm bảo vệ quyền được sống và làm việc
trong những điều kiện vệ sinh và an ninh tốt, quyền có được một môi sinh
lành mạnh và an toàn, quyền được chăm sóc và chi trả các thiệt hại gặp
phải, quyền được thông tin và tiếp cận công lý. Các công ty phải tôn
trọng và hậu thuẫn các quyền này. Các quốc gia phải đảm bảo việc các
công ty tôn trọng các quyền này.
...
Từ các nguyên tắc trên, có thể thấy Vedan và các “đồng dạng” khác ở các
nơi phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về việc phục hồi nguyên trạng môi
trường và bồi thường các thiệt hại gây ra cho dân chúng bị tác động.
Trong góc nhìn đó, việc xử lý vụ ô nhiễm kênh Ba Bò giáp ranh Bình Dương
và TP.HCM bằng ngân sách nhà nước (hơn 300 tỉ đồng) là quá hào phóng.
Chỉ cần bằng cớ các công ty ấy không có hệ thống xử lý nước thải đàng
hoàng là có thể buộc bồi thường. Cũng như xe hơi thắng không đứng, kèn
không kêu, đèn không cháy là đủ rớt kiểm định. Tất nhiên, Luật môi
trường ta có khác thiên hạ, song nếu sớm sửa đổi theo nguyên tắc chung
“kẻ gây ô nhiễm phải trả giá” sẽ sớm xử lý các “trung tâm ô nhiễm” khác
trên toàn quốc.
Không một ngân sách nào đủ để cứ mãi đi “đổ vỏ” cho mọi kẻ “ăn ốc”!
Người dân không thể đóng thuế miết để xử lý ô nhiễm do các công ty thủ
phạm thỏa thích gây ra. Đó chính là lẽ công bằng tối thiểu.
Và trên hết tất cả là: người dân được sống, làm ăn trong một môi trường
lành mạnh và an toàn.
DANH ĐỨC
................
4- Vedan phải bồi thường toàn bộ thiệt hại!

Chị Tư (nhà ở xã Long Thọ, huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai) nói về con
rạch bị ô nhiễm do nước sông Thị Vải và nước thải từ Khu công nghiệp
Nhơn Trạch tràn vào. Con rạch “chết” này đã làm hư hại nhà cửa, ao vườn
của dân - Ảnh: Q.VIỆT
TT - Vụ Vedan xả nước thải trực tiếp ra sông Thị Vải làm “sông chết,
người khốn khổ” gây phẫn nộ, bức xúc trong dư luận. Nhiều nạn nhân của
Vedan thắc mắc họ sẽ được bồi thường thế nào. Tuổi Trẻ xin giới thiệu ý
kiến của các luật sư xung quanh vấn đề này.
* Luật sư Nguyễn Văn Hậu (trưởng ban tuyên truyền Hội Luật gia
TP.HCM):
Nạn nhân có quyền kiện ra tòa đòi bồi thường
Luật bảo vệ môi trường quy định: người gây ô nhiễm môi trường tùy theo
tính chất, mức độ có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách
nhiệm hình sự. Bên cạnh đó, người gây ô nhiễm môi trường còn phải có
trách nhiệm khắc phục ô nhiễm và bồi thường đối với các thiệt hại xảy
ra. Theo điều 130 Luật bảo vệ môi trường, các thiệt hại do ô nhiễm môi
trường bao gồm: việc suy giảm chức năng, tính hữu ích của môi trường và
thiệt hại về sức khỏe, tính mạng của con người, tài sản và lợi ích hợp
pháp của tổ chức, cá nhân do hậu quả của việc suy giảm chức năng, tính
hữu ích của môi trường gây ra.
Căn cứ theo điều 131, các cơ quan chức năng có thể xác định thiệt hại do
vi phạm của Vedan gây ra bao gồm nhiều khoản: chi phí thiệt hại trước
mắt và thiệt hại lâu dài do ô nhiễm nguồn nước, chi phí xử lý ô nhiễm,
cải tạo nguồn nước... Tại khoản 1, điều 604 Bộ luật dân sự năm 2005
cũng quy định về các căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt
hại. Dựa vào các quy định trên, người dân sử dụng nguồn nước bị ô nhiễm
của sông Thị Vải bị thiệt hại về sức khỏe, tinh thần, thiệt hại vật
chất, kinh tế... có quyền yêu cầu Công ty Vedan phải bồi thường. Trường
hợp giữa Vedan và người đòi bồi thường không thỏa thuận được mức bồi
thường thì người dân có quyền đưa vụ kiện đến tòa án để giải quyết.
Người dân có quyền khởi kiện riêng lẻ từng cá nhân hoặc khởi
kiện tập thể để yêu cầu Công ty Vedan bồi thường thiệt hại.
* Luật sư Vũ Đình Quyền (trưởng Văn phòng luật sư Minh Quyền):
Phải bồi thường thiệt hại về sức khỏe, kinh tế, tinh thần
Theo nguyên tắc, thiệt hại do vi phạm của Vedan gây ra đối với môi
trường nước, cuộc sống của người dân chịu ảnh hưởng do sinh hoạt, sử
dụng nguồn nước này phải được bồi thường toàn bộ và kịp thời. Người dân
có thể thỏa thuận với Vedan về mức bồi thường, hình thức bồi thường bằng
tiền, bằng hiện vật, phương thức bồi thường (một lần hoặc nhiều lần)...
Thiệt hại cho người dân có thể chứng minh là: thiệt hại do tài sản bị
xâm hại, thiệt hại về sức khỏe. Ngoài ra có thể còn bao gồm cả khoản
tiền bù đắp do thiệt hại về tinh thần mà người dân phải gánh chịu do
việc ảnh hưởng từ chất ô nhiễm mà Vedan thải ra môi trường.
Mức thiệt hại do sức khỏe bị xâm hại mà người dân có quyền đòi Vedan bồi
thường bao gồm các chi phí thực tế phát sinh: khám chữa bệnh, bồi dưỡng
phục hồi sức khỏe, chức năng bị mất, phần thu nhập giảm sút do thiệt hại
về sức khỏe. Còn mức bồi thường do tổn thất về tinh thần do các bên thỏa
thuận, nếu hai bên không thỏa thuận được thì khi xét xử tòa có thể tuyên
một mức bồi thường nhất định (theo điều 609 Bộ luật dân sự, mức tối đa
không quá 30 tháng lương tối thiểu).
Cần lưu ý khoản tiền 15 tỉ đồng trước đây Vedan đã thỏa thuận với Sở
Khoa học - công nghệ và môi trường Đồng Nai bồi thường do gây ô nhiễm
môi trường, nhưng dưới danh nghĩa “hỗ trợ phát triển ngư nghiệp” sẽ nằm
ngoài yêu cầu đòi bồi thường này. Khoản tiền đó không được tính vào số
tiền bồi thường sau này của Vedan.
CHI MAI ghi
5- Vedan "chối tội", Bộ TN-MT yêu cầu phạt ở mức cao nhất
08:08' 19/09/2008 (GMT+7)
- Công ty Vedan đã có công văn gửi Cục Quản lý Tài nguyên nước, Bộ TN&MT với nội
dung khẳng định, nước thải sản xuất, sinh hoạt hàng ngày của Vedan được thu gom,
xử lý đạt tiêu chuẩn trước khi thải ra môi trường.
Trong công văn, Vedan cho rằng, họ đã sử dụng hai nguồn nước với những mục đích
riêng: để làm mát máy móc và phục vụ sản xuất, sinh hoạt. Mỗi ngày Vedan khai
thác 75.000 m3 nước từ sông Thị Vải để làm mát máy móc. Lượng nước này sau đó sẽ
được dẫn qua hệ thống mương hở để hạ nhiệt độ trước khi thải ra sông.

Ô nhiễm nghiêm trọng ngay cửa xả của Vedan VN. Ảnh: Hồ Thu
Nguồn nước còn lại được lấy về từ đập Phước Thái với lưu lượng 20.000 - 25.000
m3 một ngày đêm, được xử lý và dùng trực tiếp cho sản xuất, sinh hoạt. Lượng
nước thải công nghiệp phát sinh tại các nhà máy trong toàn công ty là 5.159 m3/
ngày. Lượng nước này được thu gom, dẫn qua 3 hệ thống xử lý nước thải hiện hữu
của công ty, xử lý đạt tiêu chuẩn trước khi thải ra môi trường.
Vedan khẳng định đã chấp hành việc xây dựng các hệ thống xử lý nước thải cũng
như nộp phí môi trường. Từ 1993 đến nay, Vedan đã xây dựng 3 hệ thống xử lý nước
thải có tổng số vốn đầu tư 3,5 triệu USD với công suất thiết kế đủ đảm bảo việc
xử lý khối lượng nước thải của toàn bộ nhà máy. Công ty này còn dự kiến đưa vào
sử dụng một hệ thống xử lý nước thải mới trị giá 500.000 USD vào cuối năm nay.
Ngoài ra, từ năm 2004 đến quý II năm nay, Vedan đã nộp hơn một tỷ đồng phí bảo
vệ môi trường.
Công văn nêu trên được ông Chen Ping Huei, Phó tổng giám đốc Công ty ký ngày
17/9. Cùng ngày, Bộ trưởng Bộ TN&MT cho báo chí biết: Đã có đủ cơ sở khoa học để
khẳng định những sai phạm của Vedan và Vedan sẽ bị xử phạt ở mức cao nhất.
Còn ông Lương Minh Thảo, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát môi trường, Bộ Công an thì
khẳng định: Lâm Mậu Phủ, người vận hành chính hệ thống xả nước thải ra sông Thị
Vải đã khai nhận việc Vedan thường xuyên xả chất thải gây hại môi trường.
Theo ông Lâm Mậu Phủ, Ban giám đốc Vedan có biết việc này.
Ông Thảo còn cho biết Vedan có thủ đoạn tinh vi tới mức đã xây dựng một hệ thống
xả nước để khi có đoàn kiểm tra và được yêu cầu vận hành các van thì không thể
phát hiện sai phạm, nhưng khi không có đoàn kiểm tra thì Vedan lại xả chất thải
gây hại ra sông. Chính vì vậy, dù bị kiểm tra nhiều lần mà các đoàn kiểm tra
không thể phát hiện ra, chỉ khi cảnh sát môi trường vào cuộc và phải "nằm gai
nếm mật" thì mới có thể phát hiện ra được những thủ đoạn của Vedan.
Theo kết luận sơ bộ ban đầu của Đoàn kiểm tra, tính đến ngày 15/9, đã có đủ căn
cứ khoa học, thực tiễn và pháp lý khẳng định bước đầu khối lượng dịch thải sau
lên men ra sông Thị Vải là 44.800 m3/ tháng. Khối lượng này chưa bao gồm lượng
thải chưa qua các hệ thống xử lý nước thải của Công ty (khoảng 5.159 m3/ngày).
Việc xả dịch thải lỏng của Vedan đã trốn phí bảo vệ môi trường đối với nước thải
hàng chục tỷ đồng- theo quy định tại Nghị định số 67/2003/NĐ- CP.
Tuyết Nhung
6- Vedan cho rằng nước xả ra môi trường đạt tiêu chuẩn
VnExpress
Vedan Việt Nam vừa có công văn khẳng định, nước thải sản xuất, sinh hoạt
hàng ngày của công ty được thu gom, xử lý đạt tiêu chuẩn trước khi thải ra
môi trường.
Công văn được ông Chen Ping Huei, Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần hữu hạn
Vedan Việt Nam, ký ngày 17/9.
Theo đó, công ty này sử dụng hai nguồn nước với những mục đích riêng: để làm
mát máy móc và phục vụ sản xuất, sinh hoạt. Mỗi ngày Vedan khai thác 75.000
m3 nước từ sông Thị Vải để làm mát máy móc. Lượng nước này sau đó sẽ được
dẫn qua hệ thống mương hở để hạ nhiệt độ trước khi thải ra sông.
Nguồn nước còn lại được lấy về từ đập Phước Thái với lưu lượng 20.000-25.000
m3 một ngày đêm được xử lý và dùng trực tiếp cho sản xuất, sinh hoạt. Theo
Vedan, lượng nước thải công nghiệp phát sinh tại các nhà máy trong toàn công
ty là 5.159 m3 một ngày. Lượng nước này được thu gom, dẫn qua 3 hệ thống xử
lý nước thải hiện hữu của công ty, xử lý đạt tiêu chuẩn trước khi thải ra
môi trường.
Cũng trong báo cáo của mình, Vedan khẳng định đã chấp hành việc xây dựng các
hệ thống xử lý nước thải cũng như nộp phí môi trường. Từ 1993 đến nay, Vedan
đã xây dựng 3 hệ thống xử lý nước thải có tổng số vốn đầu tư 3,5 triệu USD
với công suất thiết kế đủ đảm bảo việc xử lý khối lượng nước thải của toàn
bộ nhà máy. Công ty này còn dự kiến đưa vào sử dụng một hệ thống xử lý nước
thải mới trị giá 500.000 USD vào cuối năm nay.
Ngoài ra, từ năm 2004 đến quý II năm nay, Vedan đã nộp hơn một tỷ đồng phí
bảo vệ môi trường.
Tuy nhiên, Vedan thừa nhận việc lắp đặt thiết bị tự động quan trắc chất
lượng nước thải và nguồn nước tiếp nhận theo yêu cầu Giấy phép xả nước thải
(do Bộ Tài nguyên Môi trường cấp tháng 4/2008) chưa được công ty này thực
hiện. Biện pháp thay thế của Vedan trong thời gian chưa lắp đặt các thiết bị
này là cử cán bộ chuyên môn hàng ngày lấy mẫu phân tích tại các vị trí yêu
cầu quan trắc để phân tích, đánh giá các chỉ tiêu ô nhiễm.
Theo công ty Vedan, họ vẫn đang phối hợp với đoàn kiểm tra của Bộ Tài nguyên
Môi trường kiểm tra công tác bảo vệ môi trường trên lưu vực sông Thị Vải
thuộc địa bàn tỉnh Đồng Nai để làm rõ các vấn đề liên quan.
Sáng nay, VnExpress.net cũng đã có buổi tiếp xúc trực tiếp với ông Ko Chung
Chih, Giám đốc phụ trách hành chính Vedan. Ông này từ chối trả lời tất cả
vấn đề liên quan đến sai phạm xử lý nước thải vì không thuộc trách nhiệm,
nhưng khẳng định: "Sông Thị Vải không chỉ có Vedan xả chất thải. Như các cơ
quan chức năng đã kiểm tra, ngoài Vedan, mà còn nhiều khu công nghiệp chưa
có hệ thống nước thải. Có thể chúng tôi là công ty lớn nên trở thành công ty
mẫu để đưa ra xử lý”.
Ông Ko Chung Chih cho biết thêm, thông tin về sai phạm của Vedan cũng ít
nhiều ảnh hưởng, nhưng tình hình sản xuất vẫn diễn ra bình thường.
"Giả thuyết Vedan bị ngừng hoạt động, công ty vẫn sẽ thực hiện chính sách
lương theo quy định hiện hành. Tuy nhiên mức lương bao nhiêu trong thời gian
tạm nghỉ việc thì khả năng của tôi chưa thể trả được trong lúc này”, ông Ko
nói.
Trao đổi với VnEpress.net, trong giờ tan ca chiều, một số công nhân Vedan
cho biết, những ngày qua, khâu lên men, thay vì nhà máy cho sản xuất với
công suất 15 bồn mỗi ngày thì nay chỉ còn 6-7 bồn.
"Có thể họ làm thế để giảm lượng nước bẩn thải ra”, một công nhân khâu lên
men nói.
Theo các công nhân bộ phận sản xuất bột nêm, chỉ đến khi báo chí phát hiện
và công bố, họ mới biết công ty này đã có những vi phạm trong xử lý nước
thải. Tuy nhiên, họ tin rằng công ty Vedan sẽ không đóng cửa vĩnh viễn.
"Vedan là một công ty lớn. Chúng tôi hy vọng công ty nhận ra sai sót của
mình xây dựng lại hệ thống nước thải đạt chuẩn để môi trường đừng ô nhiễm và
chúng tôi lại có việc làm”, một nữ công nhân cho biết.
Hiện nay Vedan có hơn 2.000 lao động. Theo một nhân viên văn phòng, lương
khởi điểm của một công nhân là 1.350.000 đồng, sau 1 năm trung bình là
1,7-1,8 triệu đồng một tháng.
Trước đó, Đoàn kiểm tra của Cục Cảnh sát môi trường (Bộ Công an) và Bộ Tài
nguyên môi trường đã đưa ra những bằng chứng về hàng loạt sai phạm nghiêm
trọng của Vedan. Trung bình mỗi tháng Vedan xả 45.000 m3 dịch thải sau khi
lên men xuống sông Thị Vải, chưa kể hơn 5.000 m3 xả trực tiếp ra sông mỗi
ngày chưa qua xử lý.
Đại tá Lương Minh Thảo, Cục phó Cảnh sát môi trường cho biết, hệ thống xử lý
nước thải đạt tiêu chuẩn (mà Vedan công bố) được xây dựng song song với hệ
thống xả trộm nhưng chủ yếu hoạt động cầm chừng để ngụy trang và đối phó với
đoàn kiểm tra. Chất thải được xả ra vào ban đêm, thường 8-12h tối, qua các
cống ngầm sâu 7-8 m dưới lòng sông.
Bộ trưởng Tài nguyên Môi trường Phạm Khôi Nguyên nhận định, những vi phạm
của Vedan là nghiêm trọng, tinh vi và kéo dài nhiều năm nay, nếu bằng nghiệp
vụ thanh tra môi trường thì không thể bắt quả tang.
Nguyễn Hưng - Như Trang - Thiên Chương
7- Tỉnh đang lúng túng trong việc xử lý Vedan
"Vedan là doanh nghiệp lớn nên tỉnh không nghĩ họ đánh đổi thương hiệu bằng
hành vi gian dối. Nếu biết Vedan có hệ thống ống thải ngầm dưới lòng đất 7-8
m chúng tôi đã xử lý trước khi công an vào cuộc", Phó chủ tịch UBND tỉnh
Đồng Nai Ao Văn Thinh trả lời VnExpess.net sáng 18/9.
- Hơn 10 năm trước người dân đã gửi đơn kêu cứu về tình trạng gây ô nhiễm
của Vedan, tại sao tỉnh không kiên quyết xử lý?
- Tại thời điểm đó, Vedan là đơn vị tiên phong xây dựng nhà máy tại đây khi
việc tiêu thụ nông sản hàng hóa đang bức xúc. Thấy họ đầu tư ngay tại nơi
trồng nguyên liệu không có đầu ra nên tỉnh đã lấy mục tiêu tiêu thụ nông sản
là chủ yếu. Vedan là đơn vị lớn nên chúng tôi cũng không nghĩ Vedan đánh đổi
thương hiệu bằng hành vi hết sức gian dối.
- Nhưng thực tế, Sở Tài nguyên Môi trường tỉnh đã phát hiện nhiều sai phạm
trong hệ thống xử lý nước thải bề nổi và đã xử phạt. Tại sao vừa qua, tỉnh
vẫn tiếp tục chấp thuận các quyết định cấp phép xả nước thải cho Vedan?
- Các trình tự thủ tục do các cơ quan chuyên môn đều được thực hiện đúng
pháp luật. Tháng 6/2007, Vedan có đơn xin Bộ Tài nguyên Môi trường cấp phép
xả nước thải ra sông Thị Vải, nhưng Sở Tài nguyên Môi trường tỉnh có chỉ ra
một số điểm chưa đạt. Sau đó, công ty này khắc phục và cải tạo lại theo yêu
cầu nên việc cấp phép xả nước thải cho Vedan sau khi trình vẫn được chấp
nhận.
- Ông nghĩ sao khi dư luận đang đặt ra câu hỏi liệu có sự "bắt tay" giữa cơ
quan chức năng địa phương và doanh nghiệp?
- UBND tỉnh đã làm mọi cách nhưng không thể phát hiện được những vi phạm này
của Vedan. Sở Tài nguyên Môi trường được giao nhiệm vụ để kiểm tra, khảo sát
đánh giá môi trường trước khi cấp phép hoạt động. Một doanh nghiệp gian dối
quá siêu như vậy thì quả thực là rất khó phát hiện.
Những sai phạm về hệ thống xử lý thải thông thường tỉnh đã có những bằng
chứng, đã xử lý hành chính và công ty này cũng đã khắc phục. Còn với phát
hiện của cảnh sát về một hệ thống ống ngầm sâu dưới lòng đất 7-8 m thì chúng
tôi không nắm được gì vì nếu có chúng tôi đã xử lý trước khi công an vào
cuộc. Trước đây chúng tôi cũng đã thuê người nhái kiểm tra tại khu vực sông
Thị Vải nhưng cũng không phát hiện được gì.
Theo tôi, với hành vi cố tình xả thải thẳng ra môi trường bằng những thủ
đoạn che đậy của Vedan là đã vi phạm điều 181 Bộ luật hình sự. Đây không còn
vi phạm những bước vận hành theo trình tự thông thường quản lý môi trường
của một doanh nghiệp.
- Với những sai phạm vừa bị phát hiện, quan điểm của tỉnh thế nào trước đề
nghị đóng cửa nhà máy Vedan?
- Hiện chúng tôi chưa nhận được đề nghị chính thức. Bộ Tài nguyên Môi trường
đề nghị tạm đóng cửa để khắc phục sự cố môi trường chứ không phải đóng cửa
để di dời nhà máy. Khi nào Vedan khắc phục xong, đáp ứng được các tiêu chuẩn
về môi trường, đăng ký lại giống như một nhà máy mới thì tiếp tục sản xuất.
Chúng tôi đang lo là nếu đóng cửa Vedan mà tình hình ô nhiễm vẫn tiếp tục,
vậy "hậu" Vedan sẽ là gì? Hiện mới chỉ có mình Vedan vi phạm có chứng cứ
trong khi đó tôi biết ngoài công ty này còn nhiều doanh nghiệp vi phạm về
môi trường.
- Nếu không nhận được đề nghị đóng cửa Vedan từ cơ quan trung ương thì hướng
xử lý của tỉnh thế nào?
- Quan điểm của tỉnh là sẽ xử lý nghiêm các sai phạm về môi trường. Vụ việc
ở Vedan, các cơ quan chức năng đã kiểm tra, kết luận những vi phạm cụ thể
nên khi Bộ Tài nguyên Môi trường đề xuất hướng xử lý thế nào, tỉnh sẽ thống
nhất thực hiện.
Sai phạm của Vedan, chỉ mới bị phạt hành chính và chưa qua lộ trình của mức
phạt buộc phải giảm công suất. Hơn nữa, công ty này được Bộ Tài nguyên Môi
trường cấp phép xử lý nước thải, không thuộc quản lý hoàn toàn của địa
phương nên tỉnh cũng "lúng túng" trong phương thức xử lý.
- Từ hôm phát hiện sai phạm của Vedan tỉnh có làm việc với lãnh đạo nhà máy
bao nhiêu lần?
- Chúng tôi vẫn đang chờ văn bản, hồ sơ từ Bộ đưa xuống, lúc đó mới làm việc
với Vedan.
- Với hậu quả môi trường Vedan và nhiều doanh nghiệp gây ra cho sông Thị
Vải, tỉnh sẽ có biện pháp gì để khắc phục?
- Chúng tôi đã tính tới phương án sẽ sử dụng sức nước xả ở hồ Cầu Mới để rửa
chất thải tại 10km ô nhiễm nặng nhất của sông Thị Vải. Ngoài ra, chúng tôi
đang tiến hành quan trắc môi trường để có thể khai thông một con kênh từ
sông Đồng Môn nối vào sông Thị Vải để dẫn nước về. Nhưng phương án này sẽ
ngốn hàng nghìn tỷ đồng và mất khá nhiều thời gian. Chúng tôi đang kết hợp
với Cục hàng hải kêu gọi đầu tư.
Ngoài ra, UBND tỉnh sắp tới sẽ kiên quyết rút giấy phép, đóng cửa các khu
công nghiệp, nhà máy trên địa bàn tỉnh không đáp ứng được tiêu chuẩn xử lý
nước thải. Vừa qua, tỉnh đã có quyết định đóng cửa nhà máy Men thực phẩm
Mauri La Ngà do xả nước thải xử lý chưa đạt tiêu chuẩn, gây ô nhiễm nguồn
nước sông La Ngà. Đơn vị này đã từng bị xử lý hành chính và sau đó là bị
buộc giảm công suất, xử lý lại hệ thống nước thải nhưng vẫn không đạt. Đây
là doanh nghiệp thuộc quản lý của tỉnh.
Chỉ có 10 trong tổng số 27 khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai có nhà
máy xử lý nước thải tập trung. Chất lượng nước thải sau khi xử lý của tất cả
các nhà máy xả vào hê thống sông trên địa bàn tỉnh đều chưa đạt tiêu chuẩn
môi trường khi thải vào nguồn tiếp nhận.
Đặc biệt có 5 khu công nghiệp đóng trên địa bàn huyện Nhơn Trạch hiện không
có hệ thống thoát nước. Nước thải từ các nhà máy tại đây đã và chưa qua xử
lý đều được xả thẳng lên bề mặt đất trong khu công nghiệp và thẩm thấu xuống
đất có nguy cơ ảnh hưởng đến các giếng nước ngầm được khai thác tại đây. Sở
Tài nguyên Môi trường đã kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo dừng việc thu hút đầu
tư, mở rộng sản xuất tại 16 khu công nghiệp trên địa bàn.
Đức Quang ghi
8- Cuộc sống khốn cùng bên dòng sông 'chết'
Từ một dòng sông nên thơ và trù phú, Thị Vải giờ đây nước đen ngòm, hôi thối. Cá
tôm không còn, dân làng chài chỉ còn biết đi làm thuê. Chuyện "Vedan bị bắt quả
tang xả thải" đã làm nhiều người dân hỉ hả.
Những ngày này dân 3 ấp 1A, 1B, Long Phú, thuộc xã Phước Thái, huyện Long Thành,
tỉnh Đồng Nai - nơi chịu ảnh hưởng nặng nề từ khúc sông ô nhiễm nhất của Thị
Vải, sát bên nhà máy Vedan - gặp nhau là bàn chuyện "Vedan bị bắt quả tang xả
nước thải ra sông". Hễ thấy có người cầm máy ảnh, nghĩ là báo chí, họ đều níu
lại, nhiệt tình kể những nỗi niềm mà họ ấp ủ từ hơn 10 năm nay.

Hai vợ chồng ngư dân tại tổ 5, ấp 1A nhớ lại bến sông xưa giờ đã tiêu điều. Ảnh:
Thiên Chương.
Anh Tuấn, ngụ ở tổ 5, không ngại lấy thuyền đưa chúng tôi ra sông, nơi mà theo
anh có thể thấy rõ nhất "cái sự chết" của con sông này. Tới khu vực gần nhà máy
Vedan, suốt một quãng dài khoảng gần 10 km, nước đặc quánh một màu đục đen,
không thấy sóng gợn, chỉ có bọt sủi, nhờn nhợn mùi hôi.
Anh Tuấn nhắc chúng tôi không nên đưa tay chạm nước vì ngay cả dân địa phương,
khi bất đắc dĩ lắm lội sông là lập tức da bị ngứa ngáy và nổi mẩn đỏ. “Chỉ cần
thò tay hoặc bước chân xuống nước, móng tay chân sẽ đen và bóng như dính nhớt”,
anh Nguyễn Văn Lớn, vốn sinh sống bằng nghề chài lưới tại tổ 5, ấp 1A, nói.
Xế chiều, gió thổi mùi hôi thối từ phía nhà máy qua khu dân cư xã Phước Thái
-cách nhà máy Vedan 300-500 m. "Mùi hôi của rỉ mật, sinh phẩm lên men từ cống xả
của nhà máy Vedan, nước đen đặc với mùi khăn khẳn của sông khiến chúng tôi không
chịu nổi. Ở mãi có lúc quen, nhưng vào ngày trời mưa, mùi nặng, khó thở đến mất
ngủ luôn", bà Em, người đã sống lâu năm tại đây cho biết.
Bà Em cũng cho hay, ở ấp bà gần trăm nóc nhà, từ người lớn đến trẻ con ai cũng
bị viêm mũi, viêm xoang. Đứa cháu mới tháng 6 tháng tuổi của bà cũng đang điều
trị tại bệnh viện Nhi Đồng 1 vì chứng viêm đường hô hấp.
Qua câu chuyện kể với chúng tôi, trong ký ức của hầu hết người dân con sông quê
họ trước đây vốn rất nên thơ và trù phú. “Tôi từng hãnh diện nói với các con
rằng, chưa có dòng sông nào đẹp và trù phú như Thị Vải quê mình. Không ngờ sau
15 năm, nơi tôi ngày xưa ngụp lặn cùng chúng bạn mò cua bắt ốc, lại trở nên hôi
hám và kiệt quệ đến thế”, chị Lý Thị Út vừa trở về thăm quê sau 10 định cư tại
Thái Lan, nói.

Nước sông đục đen vì ô nhiễm. Ảnh: Thiên Chương.
Cùng tâm trạng, anh Nguyễn Hữu Thành, Bí thư kiêm chủ tịch hội đồng nhân dân xã
Phước Thái bồi hồi: “Đó là con sông quê đẹp nhất mà tôi từng nhớ, như trong bài
thơ Nhớ con sông quê hương của Tế Hanh vậy".
Còn anh Trung, làm nghề lái xe ôm, thì mộc mạc kể rằng: “Xưa dân xã toàn đánh
bắt, mang cá đi bán, chỉ ăn những loại cá ngon nhất thôi”. Tiếp lời anh, ông Sáu
Hải, người có hơn 50 chung sống bằng nghiệp chài lưới kể lại: "Cá tôm bát ngát,
biển có loại nào, Thị Vải chúng tôi có loại đó. Không cần đi đâu xa, chỉ cần
bước chân xuống bến 10 phút, nghêu sò nhậu không xuể".
Giọng kể hào hứng của ông Sáu chợt nghẹn lại bởi một tiếng thở dài. Ông nói đó
là trước kia. "Còn bây giờ, sông chết vì ô nhiễm, cá tôm không còn dân đành phải
đi làm mướn làm thuê", ông nói.
Hầu hết những người dân ở đây đều khẳng định tình trạng sông ô nhiễm nặng, hôi
thối, cá chết có nguyên nhân từ nhà máy Vedan. Nhà máy này hoạt động năm 1994
thì chỉ một năm sau, nước bắt đầu chuyển màu và có mùi hôi. "Các loài thủy sản
lần lượt chết trắng mặt nước. Kể cả loài cua, ốc, vốn chịu đựng giỏi thì chỉ sau
vài năm đã không còn con nào”, anh Sơn, người có 30 năm sinh sống tại địa phương
nói.
Ông Nguyễn Hữu Thành, bí thư xã Phước Thái, cho biết, hiện có khoảng 500 hộ dân
đã bị mất nghề đánh bắt thủy sản do sông bị ô nhiễm. Nhiều hộ chuyển sang chăn
nuôi thủy sản. Nhưng nghề này cũng luôn gặp khó khăn từ môi trường.
"Con sông này đã ô nhiễm đến mức nước dù xử lý thật kỹ song tôm giống đổ vào
mười thì đã chết đến bảy”, một ngư dân nói. Cũng theo anh này, trước khi Vedan
hoạt động, mỗi năm anh thu hoạch khoảng 600 triệu đồng từ tiền nuôi tôm, nhưng
nay chỉ còn khoảng 100 triệu. Đó là chưa kể đến có ngày lúc công ty Vedan xả
thải gặp triều lên, nước tràn vào đìa tôm thì xem như trắng tay.

Sau 1 buổi kéo lưới, ngư dân về tay không. Ảnh: Thiên Chương.
Nhiều hộ dân khác trong xã như Chín Tòng, Tư Thông, Sáu Bé vốn ngày xưa từng là
chủ ruộng tôm, có thuyền đánh cá loại lớn trị giá hàng trăm triệu, nay trở thành
sạt nghiệp. Nhiều gia đình đông con thậm chí phải đưa nhau đi làm thuê, vác mướn
hoặc lái xe ôm kiếm sống qua ngày..
“Biết là khổ sở vì ô nhiễm, biết người ta lấy mất nguồn lợi kinh tế và sức khỏe
nhưng không thể kiện cáo hàng ngày bởi chúng tôi còn phải chạy kế sinh nhai. Năm
1995, trước phản ứng của chúng tôi, Vedan có giải quyết đền bù thiệt hại cho
việc gây ô nhiễm nhưng hộ nào có tàu đánh lớn hoặc diện tích nuôi tôm lớn cũng
chỉ nhận được 3 triệu đồng. Người chài lưới nhỏ như tôi chỉ nhận 900 nghìn đồng,
ăn vài tuần là hết”, anh chín Ráy, một ngư dân sống tại ấp Long Phú nói.
Không biết kêu ai, người dân đành chấp nhận sống chung với ô nhiễm và nhớ về
những kỷ niệm đẹp về bến sông xưa.
TThiên Chương - Đức Quang
9- Sai phạm liên tiếp, Vedan vẫn được cấp phép xả nước thải
Từng bị xử phạt liên tiếp vì sai phạm, nhưng tháng 4 năm nay, công ty Vedan vẫn
được cấp giấy phép xả thải vào sông Thị Vải. Theo Bộ Tài nguyên Môi trường, việc
cấp phép này đúng quy trình. Giấy phép xả thải vào nguồn nước của Vedan được lãnh đạo Bộ Tài nguyên Môi
trường ký ngày 23/4/2008. Theo đó, Vedan được phép xả thải vào nguồn nước tại 2
cửa xả trên sông Thị Vải và rạch Nước Lớn trên địa phận huyện Long Thành (Đồng
Nai). Trả lời báo chí, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường Trần Hồng Hà cho biết, việc
cấp giấy phép xả nước thải phải tuân theo những quy định tại Nghị định 149. Công
ty xin phép phải có hồ sơ, được hội đồng thẩm định đồng ý đề xuất Bộ cấp giấy
phép. "Chúng tôi khẳng định, với quy trình này, Bộ Tài nguyên Môi trường đã làm đúng.
Vấn đề ở đây là việc phân tích mẫu nước tại nguồn tiếp nhận thì Bộ không thể
trực tiếp tham gia được", ông Hà nói.
 Vedan dựng hệ thống xử lý nước thải như "trận đồ bát quái". Ảnh: Cục CSMT. Ông Hà cho rằng, trách nhiệm phân tích mẫu nước thuộc Sở Tài nguyên Môi trường
tỉnh Đồng Nai vì trong công văn của Sở gửi về Bộ cũng đã xác nhận chất lượng
nguồn nước tiếp nhận đảm bảo theo quy định và kiến nghị Bộ cấp phép cho Công ty
Vedan. Bộ yêu cầu chất lượng nguồn nước tiếp nhận vào sông Thị Vải phải đạt loại
B (nước phục vụ sản xuất nông nghiệp) là hoàn toàn phù hợp và đúng với quy định
của pháp luật. Trả lời báo Lao Động ngày 17/9, ông Hoàng Văn Thống, Chi cục trưởng Chi cục Bảo
vệ Môi trường - Sở Tài nguyên Môi trường tỉnh Đồng Nai lại cho rằng, do lượng
nước thải của Vedan trên 5.000 m3 một ngày nên theo quy định, việc cấp giấy phép
và thanh kiểm tra thuộc thẩm quyền Bộ Tài nguyên Môi trường. Trước thông tin cho rằng, nhiều thành viên hội đồng thẩm định có ý kiến phản đối
cấp giấy phép cho Vedan, ông Lê Bắc Huỳnh - Phó cục trưởng Cục Quản lý tài
nguyên nước, Bộ Tài nguyên Môi trường - khẳng định, việc cấp giấy phép xả nước
thải cho công ty Vedan dựa trên cơ sở báo cáo của công ty cũng như ý kiến của
hội đồng khoa học, các chuyên gia thuộc nhiều lĩnh vực và cơ quan quản lý của
trung ương, địa phương. "Trong quá trình xem xét cấp giấy phép xả nước thải cho công ty Vedan, chúng tôi
đã có lần trả lại hồ sơ. Có thể vì điều này mà có thông tin cho rằng nhiều thành
viên trong hội đồng thẩm định phản đối cấp giấy phép cho công ty Vedan", ông
Huỳnh giải thích.
 Các đường ống dẫn nước thải chỗ nổi, chỗ chìm, chạy vòng vo lẫn cả vào ống cấp
nước, cấp nguyên liệu. Ảnh: Cục CSMT. Theo ông Huỳnh, hồ sơ đầu tiên mà hội đồng thẩm định nhận được từ Vedan vào
tháng 3/2007. Hồ sơ này không đủ điều kiện, hội đồng thẩm định không đồng ý và
trả lại ngay. "Sau đó, chúng tôi nhận được hồ sơ mới, hội đồng thẩm định có biên bản đã nhất
trí xem xét đề nghị cấp phép, nhưng yêu cầu phải có các biện pháp kiểm tra, giám
sát, buộc doanh nghiệp thực hiện đúng quy định trong giấy phép như chất lượng
nước thải đạt loại B, nơi xả nước, lượng nước thải", ông Huỳnh nói. Theo Chi cục Bảo vệ Môi trường - Sở Tài nguyên Môi trường Đồng Nai, Vedan từng
bị xử phạt 4 lần, với tổng tiền 23 triệu đồng vì xả thải không đạt chuẩn, từng
phải đền bù 15 tỷ đồng cho nông dân dưới danh nghĩa hỗ trợ nuôi trồng thủy sản.
Lần cuối cùng Vedan bị phạt mức 9 triệu đồng là tháng 7/2005, vì "thực hiện
không đúng những nội dung trong đánh giá tác động môi trường" và "xả nước thải
vượt tiêu chuẩn cho phép".
10- Vedan thừa nhận 10 hành vi “giết” sông Thị Vải
VietNamNet 22:05' 19/09/2008 (GMT+7) - Ngày 19/9, sau hơn 8 giờ làm việc, tranh cãi với Đoàn kiểm tra liên ngành
của Bộ Tài nguyên & Môi trường (TN&MT), Công ty Vedan Việt Nam đã ký biên
bản vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và tài nguyên nước,
thừa nhận 10 nội dung vi phạm. Việc Công ty Vedan lắp đặt hệ thống xả nước
thải ra sông Thị Vải đã trốn không đóng tiền phí nước thải 91 tỷ đồng.
Trốn đóng phí 91 tỉ đồng Buổi làm việc bắt đầu từ 8h sáng, kết thúc vào 15h chiều cùng ngày. Đoàn
kiểm tra liên ngành Bộ TN&MT, do ông Lương Duy Hanh, Cục Bảo vệ môi trường
làm trưởng đoàn đã lập biên bản vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi
trường và tài nguyên nước ngay sau khi công bố kết quả các mẫu nước thải lấy
đột xuất tại Công ty Vedan.
Lãnh đạo Công ty Vedan, ông K.H.Yang - Phó Chủ tịch HĐQT đã ký vào biên bản
vi phạm hành chính, thừa nhận hàng loạt vi phạm. Cụ thể, Công ty Vedan đã xả nước thải vượt tiêu chuẩn cho phép từ mười lần
trở lên trong lượng nước thải 50 m3/ngày đến dưới 5000 m3/ngày tại 3 nhà
máy: Nhà máy sản xuất tinh bột biến tính; Nhà máy sản xuất bột ngọt và Nhà
máy sản xuất Lysin, vi phạm Khoản 8, Điều 10, Nghị định 81/2006NĐ-CP. Công ty không đăng ký cam kết bảo vệ môi trường, không lập báo cáo đánh giá
tác động môi trường; thải mùi hôi thối, khó chịu trực tiếp vào môi trường
không thông qua các thiết bị hạn chế ô nhiễm môi trường; quản lý vận chuyển
và xử lý chất thải độc hại không đúng qui định… Ông K.H.Yang - Phó Chủ tịch HĐQT Công ty Vedan Việt Nam (ngoài cùng bên
phải) đang chờ ký biên bản xử phạt , thừa nhận 10 nội dung vi phạm. Đặc biệt, công ty xả nước thải vào nguồn nước không đúng vị trí quy định
trong giấy phép, vi phạm Khoản 4, Điều 9, Nghị định số 34/2005 của Chính phủ
quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước. Theo kết quả phân tích của đoàn kiểm tra liên ngành công bố, sau khi lấy mẫu
nước thải tại Vedan cho thấy có nhiều chỉ tiêu vượt hàng ngàn lần qui định
cho phép như: chỉ tiêu màu vượt 2.600 lần, hàm lượng ôxi hóa vượt gần 3.000
lần và nhiều tiêu chuẩn khác vượt hàng trăm lần. Chính những chất thải chưa qua xử lý được Vedan lén lút xả qua hệ thống ngầm
đã góp phần “giết chết” sông Thị Vải suốt 14 năm qua. Cũng theo cách tính của đoàn kiểm tra liên ngành, việc Công ty Vedan lắp đặt
hệ thống xả nước thải ra sông Thị Vải đã trốn không đóng tiền phí nước thải
91 tỷ đồng. Về hành vi gian dối xây dựng hệ thống xử lý nước “ngầm”, hết sức tinh vi để
xả nước thải chưa qua xử lý ra sông Thị Vải trong suốt 14 năm qua, đoàn kiểm
tra liên ngành đã quyết định chuyển sang cơ quan điều tra để làm rõ. Nếu vi
phạm pháp luật Hình sự sẽ bị khởi tố. Có dấu hiệu xoá hiện trường Sau khi lập biên bản vi phạm hành chính, đoàn công tác liên ngành đã thực
hiện biện pháp ngăn chặn hành chính để bảo đảm việc xử phạt. Cụ thể, đình
chỉ hành vi xả nước thải không đạt tiêu chuẩn cho phép vào môi trường (sông
Thị Vải). Trong thời gian cơ quan chức năng đang tiến hành kiểm tra, điều tra, yêu cầu
Công ty Vedan giữ nguyên hiện trạng toàn bộ hệ thống cấp, thoát, bể chứa
nhiên liệu…
 Hệ thống nước thải chằng chịt của Công ty Vedan. Đại tá Lương Minh Thảo, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát Môi trường cho biết, đã
cho lực lượng đến Công ty Vedan để bảo vệ hiện trường, bảo đảm hiện trường
không bị thay đổi. Việc làm này xuất phát từ việc công ty đã tự ý thay đổi,
sửa chữa một số bộ phận hệ thống xử lý nước thải, không giữ nguyên tình
trạng ban đầu (có vết hàn mới, thay ốc...). Cũng theo ông Thảo, đến nay Công ty Vedan vẫn chưa nộp bản thiết kế xây dựng
nhà máy, cũng như hệ thống xử lý nước thải cho đoàn liên ngành. Còn theo
“giải trình” của Vedan, hệ thống này do nhà thầu Đài Loan thực hiện, nhưng
vào thời điểm đó chỉ vẽ bằng thủ công nên rất khó thu thập được, nếu cần
công ty sẽ tự vẽ bổ sung. Ngày 20/9, dự kiến lực lượng Cảnh sát Môi trường sẽ tiến hành kiểm tra, thực
nghiệm hiện trường nhằm củng cố chứng cứ, xác định hành vi, kết luận có xử
lý hình sự được hay không việc xả nước thải của Vedan. Chiều 19/9, trao đổi với báo chí, ông Lê Văn Hợp, Vụ trưởng vụ thi đua khen
thưởng, Bộ TN&MT cho biết, các bước giải quyết những vi phạm của Vedan sẽ
là: Đình chỉ hoạt động của Vedan, yêu cầu khắc phụa hậu quả; Tạm đình chỉ
hiệu lực giấy phép xả nước thải và chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra tiếp
tục điều tra vụ việc. Theo ông Hợp, quyết định đình chỉ hoạt động của Vedan sẽ sớm được ban hành,
có thể là vào đầu tuần tới. Hiện cơ quan chức năng vẫn đang tiếp tục tiến
hành thanh tra, kiểm tra để làm rõ những sai phạm của Vedan. Vedan đã phải ký nhận vào một văn bản hành chính, theo đó thừa nhận 10 hành
vi vi phạm của mình: 1. Xả nước thải vượt tiêu chuẩn cho phép từ 10 lần trở lên trong trường hợp
thải lượng thải từ 50m3/ngày đến dưới 5.000 m3/ngày đối với Nhà máy sản xuất
tinh bột biến tính của Công ty; vi phạm khoản 11, Điều 10, nghị định số
81/2006/NĐ-CP ngày 9/8/2006 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính
trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. 2. Xả nước thải vượt tiêu chuẩn cho phép từ 10 lần trở lên trong trường hợp
thải lượng nước thải từ 50m3/ngày đến dưới 5.000m3/ngày đối với các Nhà máy
sản xuất bột ngọt và Lysin của Công ty; vi phạm khoản 8 Điều 10, Nghị định
số 81/2006/NĐ- CP. 3. Xả nước thải vượt tiêu chuẩn cho phép từ 10 lần trở lên trong trường hợp
thải lượng nước thải từ 50m3/ngày đến dưới 5.000/ngày đối với các nhà máy
khác của Công ty; vi phạm khoản 8, Điều 10, Nghị định số 81/2006/NĐ- CP. 4. Nộp không đầy đủ các số liệu điều tra, khảo sát, quan trắc và các tài
liệu liên quan khác cho cơ quan lưu trữ dữ liệu thông tin về môi trường theo
quy định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền; vi phạm khoản 4, Điều 27, Nghị
định số 81/2006/NĐ- CP. 5. Không đăng ký cam kết bảo vệ môi trường với cơ quan quản lý Nhà nước về
bảo vệ môi trường đối với trại chăn nuôi heo; vi phạm khoản 3, Điều 8, Nghị
định số 81/2006/NĐ- CP. 6. Không lập báo cáo đánh giá tác động môi trường mà đã xây dựng và đưa công
trình vào hoạt động đối với Dự án đầu tư nâng công suất đối với phân xưởng
sản xuất Xút- Axít từ 3.116 tấn/ tháng lên 6.600 tấn/ tháng; vi phạm khoản
3, Điều 9, Nghị định số 81/2006/NĐ- CP. 7. Không lập báo cáo đánh giá tác động môi trường mà đã xây dựng và đưa công
trình vào hoạt động đối với Dự án đầu tư nâng công suất đối với các Nhà máy
bột ngọt từ 5.000tấn/ tháng lên 15.000 tấn/tháng; tinh bột biến tính từ
2.000 tấn/ tháng lên 4.000 tấn/tháng; Lysin từ 1.200 tấn/tháng lên 1.400
tấn/ tháng; bột gia vị cao cấp 20 tấn/tháng; PGA 700 tấn/năm; phân Vedagro
70.000 tấn/năm (rắn); 280.000 tấn/ năm (lỏng) về cảng 12.000 tấn; vi phạm
khoản 3, Điều 9, Nghị định số 81/2006/NĐ- CP. 8. Thải mùi hôi thối, mùi khó chịu trực tiếp vào môi trường không qua thiết
bị hạn chế môi trường; vi phạm điểm b, khoản 1, Điều 11, Nghị định số
81/2006/NĐ- CP. 9. Quản lý chất thải nguy hại không đúng quy định về bảo vệ môi trường, vi
phạm khoản 3, Điều 15, Nghị định số 81/2006/NĐ- CP. 10. Công ty xả nước thải vào nguồn nước không đúng vị trí quy định trong
giấy phép; vi phạm khoản 4, Điều 9, Nghị dịnh 34/2005/NĐ- CP ngày 17/3/2005
của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong tài nguyên nước. Thái Thiện - Tuyết Nhung
http://vietsciences.free.frr
và http://vietsciences.org
|