Luật hấp dẫn vũ trụ: Mọi vật đều hấp dẫn  lẫn nhau. Chẳng  hạn như chuyện trái ...mít rơi. Trái mít bị trái đất hút về nó, nhưng  trái mít cũng  hút trái đất về phía  nó, nhưng vì trái mít quá nhỏ so với trái đất nên  lực  hấp dẫn của nó rất yếu so với lực  hấp dẫn của trái đất  nên  trái đất không  rơi trên  trái mít mà trái mít phải rơi trên trái đất.

 Ta có công thức:

F=Km₁m₂ /d²

Với :

F : Lực  hấp dẫn (N.)

K : Hằng số hấp dẫn =6.67.10^-11

d : Khoảng  cách (mét)

khối lượng Trái Đất 5.97 x10 ²⁴ kg         Mặt Trăng: 0.073 x10 ²⁴ kg     

Mặt Trời:  khối lượng bằng 330 000 lần  trái đất 

Khoảng cách Đất-Trời : 149,6 triệu km       Đất - Trăng: 0,384 triệu km

F_{đất-trăng} = K.m_đất m_trăng/d₁²  (1)

F _{đất-trời} = K.m _đất.m._trời/d₂² (2)

F_{đất-trăng} /F _{đất-trời}  = 2,5

Tuy mặt trời lớn hơn  trái đất 333 000 lần nhưng  vì khoảng  cách giữa Đất-Trăng  nhỏ hơn giữa Đất-Trời nên  lực  hấp dẫn tác  động  bởi mặt  Trăng  lớn  hơn  lực hấp dẫn  của mặt  Trời gấp 2,5 lần.

Tại sao có 2 thủy triều trong  lúc  trái dất quay quanh chính nó 24 giờ 1 vòng trong  khi ở 1 điểm xác định nào đó trên  quả  đất  chỉ đi ngang qua mặt trăng 1 lần ?

Cặp Đất-Trăng quay và  chịu một lực  ly tâm. Khoảng  cách Đất-Trăng  lớn nhất ở phía  đối bên  kia nơi không  có mặt trăng, sẽ bằng 61 r thay vì 59 r (r là bán  kính trái đất)

Theo công thức  tính lực  hấp dẫn, lực yếu khi khoảng  cách tăng. Nghĩa là   phía gần  mặt trăng (zénith), lực  hấp dẫn  sẽ lớn  hơn phía đối xứng  bên  kia (Nadir). Do đó  nơi gần  mặt trăng , lực  hấp dẫn sẽ  lớn  hơn  lực  ly tâm.

Trong trung  tâm quả đất hai lực triệt tiêu lẫn nhau (ly tâm = - hấp dẫn)

Bên  kia quả đất, vì lực  hấp dẫn yếu hơn nên lực  ly tâm thắng  thế. Do đó mà cùng  một thời điểm, ta có hai lực FM hướng  từ tâm ra ngoài , gây sự biến dạng mặt nước, do đó có 2 lần thủy triều lên trong  một ngày.

Lực FM sinh ra  thủy triều

Tại sao có khi thủy triều dâng thật cao? 

Mặt trời cũng  có ảnh hưởng  trên lực sinh ra  thủy triều, tuy rằng lực  hấp dẫn của mặt trời nhỏ hơn  của mặt trăng, nhưng  khi cả ba thiên thể thẳng  hàng  thì lực  tạo thủy triều sẽ lớn vì là tổng của hai lực  hấp dẫn Trời và  Trăng thay  vì chỉ có một lực hấp dẫn của Trăng.

Nhưng  nếu mặt trời thẳng  hàng  với mặt trăng  ngay  trên vùng xích đạo, thì thủy triều  lớn  tối đa

Thủy triều Tsunami, đặc biệt  ở ngoài khơi bờ biển  Kanagawa ồ ạt lên nước Nhật hồi thế kỷ thứ 18. Do họa sĩ Hokusai vẽ.

© http://vietsciences.free.fr  Huỳnh Đức  Thắng