Những bài cùng tác giả
Đối với một số cử tri cấp tiến, bên cạnh những thành quả mang
nhiều ý nghĩa, gần nửa nhiệm kỳ đầu của Tổng Thống Obama vẫn là một thất
vọng. Thực vậy, họ đã phải chứng kiến nhiều sự kiện thực tế và thỏa hiệp đau
lòng.
NGHỊ TRÌNH VÀ THỰC TẾ CHÍNH TRỊ
Chẳng hạn, để được Quốc Hội thông qua luật bảo hiểm y tế,
Obama đã phải từ bỏ lập trường giữ nguyên "án lệ
Roe vs Wade như một ưu tiên của tổng thống",
một lời hứa với "cử tri thiết tha với quyền lựa
chọn của phụ nữ"
.
Lời hứa nầy đã cùng chung số phận với lời cam kết
"bất cứ kế hoạch nào tôi ký cũng phải bao gồm một cơ chế bảo hiểm...có dự
liệu một lựa chọn công".
Các nghiệp đoàn lao động đã là những tổ chức ủng hộ nhiệt
thành nhất của Obama, cũng như giữ vai trò then chốt trong bất cứ xu thế
phục hưng cấp tiến nào, và nhiều cử tri khác, đã rất hứng khởi với lời hứa
sẽ "tranh đấu cho Luật Tự Do Lựa Chọn Của Công Nhân". Tuy nhiên, dự
luật nầy cũng đã bị hy sinh.
Các cử tri quan tâm đến môi sinh đã hăng say ủng hộ và vận
động cho ứng viên Obama ở New Hampshire khi Obama hứa hẹn sẽ ấn định mức
trần khí thải carbon 80% thấp hơn vào năm 2050 - mức các khoa học gia xét
cần thiết để ngăn chận hiện tượng biến đổi khí hậu. Nhưng mục tiêu nầy nay
cũng đã thành mây khói.
Ngay trước ngày bầu cử, Obama cũng hứa hẹn sẽ quan tâm đến
pháp chế bảo vệ thị trường tự do, công bình, và lương thiện, nhằm vãn hồi
tính minh bạch và trách nhiệm trong việc quản lý các công ty. Cho đến nay,
Obama cũng rõ ràng đã không giữ được lời hứa khi đang vận động bầu cử.
Trong thực tế, nếu xét toàn bộ những pháp chế, kể cả các sắc
lệnh hành pháp, có liên hệ đến các hứa hẹn của ứng cử viên Barack Obama ,
người ta dễ dàng đồng cảm với lời diễu cợt của danh hài buổi tối Jimmy
Fallon: "Cuối cùng Obama hình như đã thể hiện được
những lời hứa vận động tuyển cử của John McCain".
Không cử tri nào biết được những gì trong thâm tâm của tổng
thống. Có thể Obama đã đánh lừa các cử tri cấp tiến trong thời gian vận động
tuyển cử, những cử tri đã nhẹ dạ tin Obama là người tự do cánh tả khi trong
thực tế ông ta gần gũi với hình ảnh một đại diện trá hình của các đại công
ty bảo thủ.
Trong lúc đó, các chính trị gia Hoa Thịnh Đốn lại đưa ra một
hình ảnh hoàn toàn trái ngược. Theo Gerald Seib, bình luận gia báo Wall
Street Journal, vấn đề của tổng thống là ông và các đồng minh trong đảng Dân
chủ "đã chơi trội trên khả năng tay bài của mình
trong năm rưỡi vừa qua, đưa chính sách qua phía cực tả, gây ra một phản ứng
đối nghịch đồng hạng về phía hữu".
Clive Crook, báo The Atlantic Monthy, cũng đồng tình: lỗi lầm
lớn nhất của Obama là đã "không tách khỏi cánh tả" và "biến họ thành kẻ
thù". Và Newt Ginrich, được các chính trị gia cực hữu ở Hoa Thịnh Đốn
xem như lương tâm của đảng Cộng Hòa, đã gọi Obama
"vị tổng thống cực đoan nhất trong lịch sử Hoa Kỳ, và có thể nguy hiểm nhất
",
đồng thời khuyến khích người cùng phe chống đối
"bộ máy thế quyền và xã hội chủ nghĩa của Obama".
Bình luận gia bảo thủ báo New York Times, Ross Douthat, lại
nhận xét: "Obama là một chính khách tự do luôn sẵn
sàng thỏa hiệp và chộp lấy nửa ổ bánh mì. Ông ta ưa chuộng chính sách của
một blogger cấp tiến, nhưng có phương thức lãnh đạo của một nhà hoạt động
chính trị sắc sảo và đầy kinh nghiệm trong Beltway".
Trong thời gian vận động tuyển cử, Obama đã can đảm khen ngợi Ronald Reagan
là đã đưa ra những ý tưởng táo bạo làm thay đổi quỹ đạo chính trị Hoa Kỳ.
Nhưng trong vai trò tổng thống, Obama đã lựa chọn tập trung vào những đề mục
đang thương thảo, dựa trên triết lý "khi không có được toàn bộ con lợn,
bạn phải tạm nhận một ham sandwich".
Tuy nhiên, ai có thể hiểu được những ước mơ trong trí tưởng
tượng chính trị của Obama là điều không mấy quan trọng. Các lỗi lầm chiến
lược của đội ngũ Obama cũng không mang tính quyết định. Sự kiện quan trọng
nhất đối với giới cấp tiến đơn giản là: toàn bộ hệ
thống đã được cấu trúc và sắp xếp sẵn, đối nghịch với chính trị cấp tiến.
Đã hẳn, bất cứ tổng thống nào cũng luôn được Quốc Hội dễ dàng
thông qua các biện pháp giảm thuế cho giới nhà giàu và các đại công ty hùng
mạnh, có thể khởi động các cuộc chiến họ muốn, và nghe lén điện thoại của
bất cứ ai không cần lệnh của tòa. Họ có thể ra lệnh tra tấn các nghi can
khủng bố, nói dối về những việc đã làm, và cho các cơ quan tình báo thủ tiêu
bằng chứng. Nhưng điều họ không thể làm, ngay cả khi nắm trong tay đa số lớn
lao trong hai viện Quốc Hội, là thuyết phục Quốc Hội chấp thuận các pháp chế
cấp tiến mang tính chuyển hóa, như Obama đã hứa hẹn trong quá trình
vận động tuyển cử 2008.
Hệ thống chính trị Hoa Kỳ chẳng có gì ấn tượng ngoài cấu trúc
phức tạp, và đó cũng là lý do khó thể vận hành hữu hiệu. Một số lý do bắt
nguồn từ định chế hiến pháp, không thể thay đổi, ngoại trừ viễn ảnh tu chính
cực kỳ cồng kềnh và khó khăn. Một số khác là hệ lụy của một văn hóa mục rữa
và thiếu động lực để thay đổi. Rất nhiều lý do chỉ là kết quả của cơ cấu ý
thức hệ và thương mãi đặc thù của guồng máy truyền thông, không những quyết
định khuôn khổ diễn đàn chính trị, mà cả các đề tài khả dĩ quan tâm. Một số
lý do khác hoàn toàn tùy thuộc chính trị nhất thời hoặc thuần túy thiếu may
mắn.
Nếu người Mỹ thực sự muốn thay đổi, thay vì ta thán, họ cần
phải tự khám phá những điểm nghẽn có thể khai thông, và điểm nghẽn nào không
thể. Bởi lẽ nếu các chính trị gia Mỹ không thể giữ lời cam kết hoặc hứa hẹn
khi còn là ứng cử viên, lúc đó sự quyết tâm theo đuổi dân chủ có thể nói
tương tự như một quá trình dân chủ đứng từ xa chỉ để phê bình và nhạo báng.
DI SẢN CỦA BUSH
Chúng ta đang sống trong một kỷ nguyên dễ quên lãng, nhất là
trong sinh hoạt chính trị. Rất hiếm khi chúng ta dừng lại để tự nhắc , như
một bài biên tập báo New York Times đã diễn tả:
"Obama đảm nhận chức vụ dưới một gánh nặng khác thường những vấn đề do nhiều
bất cập và ý thức hệ mù quáng của Tổng Thống George W. Bush gây ra".
Một Tòa Bạch Ốc hết sức vô trách nhiệm, bất lực, và ám ảnh bởi ý thức hệ đã
để lại nhiều cuộc khủng hoảng kinh tế, chính trị trên vai người kế nhiệm,
những cuộc khủng hoảng che lấp cả nhiều vấn đề không kém quan trọng khác,
hầu như đã không hề được lưu tâm. Chẳng hạn, Sở Quản Lý Khoáng Sản - nơi sự
hỗn độn, nhũng lạm, và bất lực, trộn lẫn với quỷ quyệt - đã cho phép BP coi
thường mọi quy luật an toàn và gây tai nạn tràn dầu tai họa. Cùng với các sự
kiện tương tự trong toàn cấu trúc giám sát của chính quyền, chúng ta dễ dàng
có được một ý niệm về khối lượng các vấn đề nan giải Bush và Cheney đã để
lại cho chính quyền kế nhiệm.
CƠ CẤU THƯỢNG VIỆN VÀ QUYỀN LỰC CỦA PHE THIỂU SỐ
Đối diện với vô vàn thử thách chỉ để tái lập một sự thăng
bằng phải chăng nào đó trong chính sách, chẳng hạn ngân sách khuy khiếm hay
nợ nần dài hạn, hoặc giám sát hệ thống tài chánh, Obama hiện còn phải đương
đầu với vấn đề bí hiểm của một hệ thống, được thiết kế như hiện nay, trao
cho đảng thiểu số quyền được miễn trừ mọi trách nhiệm quản trị duy lý và
phải chăng. Trong khi đảng Dân chủ, ngay cả khi là đảng thiểu số, vẫn tham
gia vào việc hoạch định các biện pháp cải thiện quản lý, điều nầy hiếm khi
đúng với đảng Cộng Hòa, trên nguyên tắc, luôn nghi ngờ chính quyền, và
trong thực tế, luôn chống đối các chương trình xây dựng hạ tầng cơ sở và tài
hóa công, và gần đây đã trở nên cực đoan đến độ phần lớn những ta thán về
Obama - từ theo chủ nghĩa xã hội, hay quốc xã, hay kẻ nói dối, cho đến ra
chào đời ở Kenya - những thái độ hoặc luận điệu hoàn toàn trái ngược với mọi
hình thái cơ bản của tục thức. Hiện nay, đảng Cộng Hòa đang có vô khối
phương tiện để ngăn chặn mọi pháp chế, và lắm khi chỉ vì những quyền lợi phe
nhóm nhỏ nhen.
SỨC MẠNH CỦA KIM TIỀN
Đã hẳn khi tìm cách xác minh tại sao ý kiến và nguyện vọng
của người dân thường không được tôn trọng trong hệ thống chính trị Hoa Kỳ,
lý do phải nghĩ đến trước tiên là thế lực của kim tiền.
Trung Tâm Chính Trị Đáp Ứng, Center for Responsive
Politics, không thuộc đảng phái nào, ước tính kinh phí vận động hành
lang đã lên đến khoảng 3,47 tỉ trong năm 2009, so với 3,3 tỉ trong năm 2008.
Mặc dù các cố gắng của Obama nhằm cải tổ sinh hoạt chính trị ở Hoa Thịnh
Đốn, trước sức mạnh tài chánh đặc biệt hùng hậu của các nhóm quyền lợi,
người ta chỉ phí thì giờ khi tìm hiểu kết quả các cuộc tranh luận về chính
sách trước Quốc Hội mà không lưu ý đến sự kiện ai-đã-mua-cái-gì-từ-ai.
Hơn thế nữa, các vấn đề do kim tiền gây ra trong hệ thống
chính trị Hoa Kỳ chắc chắn ngày một trầm trọng hơn với phán quyết gần đây
của Tối Cao Pháp Viện hủy bỏ mọi hạn chế ngạch số chi tiêu của các công ty
dành cho các ứng cử viên vào các chức vụ chính trị, dưới chiêu bài "tự do
ngôn luận", kéo dài gần cả thế kỷ nay. Phán quyết nầy đã đem lại cơ hội
mới cho tất cả các công ty, nhất là những công ty hành động qua trung gian
Phòng Thương Mãi, nhằm che giấu hành tung của chính mình.
VĂN HÓA TÀI CHÁNH
Hai kinh tế gia Simon Johnson và James Kwak nhận xét: trong
thập kỷ 1990s, khi cả hai đảng đều hưởng lợi từ những số tiền đầu tư vào
Quốc Hội của các ngân hàng đầu tư và đồng minh, "ý
thức hệ của Wall Street - các cải cách không bị trói buộc và các thị trường
tài chánh không được giám sát sẽ có lợi cho Mỹ và thế giới - đã trở thành
lập trường đồng thuận ở Hoa Thịnh Đốn của các dân biểu, nghị sĩ lưỡng đảng".
Vì vậy, những luận điệu của giới vận động hành lang luôn được xem như
chân lý hiển nhiên. Và việc làm do giới nầy đem lại cho các nhân viên
Quốc Hội "việc nhiều lương ít" trở nên khó cưỡng lại.
GÓC CẠNH Ý THỨC HỆ
Chính Thomas Paine là người đầu tiên đưa ra ý kiến:"Chính
quyền tốt nhất là chính quyền cai trị ít nhất".
Ý tưởng nầy đã được đa số người Mỹ vồ vập, bất kể giá trị của bất cứ chương
trình nào của chính phủ, khiến các chương trình nầy rất dễ bị chống đối hơn
là được ủng hộ, nói gì đến vấn đề thuế khóa.
TRUYỀN THÔNG BẢO THỦ
Giới thông tin báo chí Hoa Kỳ luôn phản ảnh trung thành tình
trạng một hệ thống truyền thông thiếu lương thiện, mang tính hiếu chiến và
phe phái. Do kết quả của hơn 40 năm dưới sự tấn công liên tục của các nhà
tài trợ cánh hữu cùng với sự mai một của rất nhiều định chế báo chí một thời
kiêu hãnh, phần lớn các địa vị then chốt nhiều quyền hạn còn lại trong hệ
thống truyền thông đều lọt vào tay những người không sống chết với nghề báo
mà chỉ trung thành với các khẩu hiệu và các chiêu bài bảo thủ.
Mặc dù gần đây cũng có nhiều đầu tư và tiến bộ, không có gì
bên cánh tả có thể sánh với quyền lực của talk-radio, Fox News và
mạng lưới các cơ quan tham mưu hay think tanks cùng chung ý thức hệ
và dồi dào ngân quỹ.
Sự thẩm thấu của tư tưởng bảo thủ kiểu Fox vào phần còn lại
của hệ thống truyền thông chỉ là một trong những trở ngại phe cấp tiến phải
vượt qua. Ngoài ra, còn phải nói đến tình trạng yếu kém trong phóng sự, quá
tập trung vào khía cạnh nhân cách, trình độ tinh thần thấp kém, chuyên chú
vào một mẩu chuyện, ám ảnh với người nổi tiếng, và thiếu lưu tâm đến hầu như
bất cứ một đề tài hay chính sách công ít nhiều phức tạp.
Tất cả những biến chuyển đặc trưng đó tượng trưng cho những
trở lực cơ cấu quan trọng đối với bất cứ một tổng thống cấp tiến nào tìm
cách thực thi sứ mệnh dân chủ của mình, ngay cả đối với một tổng thống đến
Hoa Thịnh Đốn với một đa số áp đảo trong Quốc Hội.
Hiễn nhiên, nếu nước Mỹ muốn thoát khỏi tình trạng tê liệt
trong sinh hoạt dân chủ, chỉ bầu vào Quốc Hội những ứng viên xứng đáng hơn
vẫn chưa đủ. Người Mỹ còn cần một hệ thống định chế với quy luật tốt hơn,
công bình hơn; giảm thiểu thế lực của đồng tiền; đề cao các chính trị gia và
giới truyền thông lương thiện trong vai trò mô tả những gì đang thực sự diễn
tiến.
Vì chính quyền Obama rõ ràng ưa thích cách làm việc từ trên
xuống, những thành phần cấp tiến chịu trách nhiệm tổ chức các phong trào
quần chúng cần phải nghiêm chỉnh triển khai các định chế của mình một cách
độc lập. Vì vậy, họ sẽ phải gạt qua một bên những dị biệt truyền thống ngăn
cách họ trong quá khứ, nhất là những dị biệt giữa phe tự do và phe cấp tiến
- phe tự cho mình luôn đứng về phía tả của phe tự do.
Giới cấp tiến, kể cả những nhóm như Media Matters và FAIR,
đã bắt đầu gây áp lực trên giới truyền thông dòng chính, phản đối xu hướng
chấp nhận và áp đặt những định chế cố tình xuyên tạc, lừa dối, và thường sai
trái, lên độc giả và khán giả, qua guồng máy tuyên truyền hữu phái - Wall
Street và hệ thống ngân hàng - giàu phương tiện và lúc một tự tôn. Được áp
dụng đứng đắn, một áp lực như thế là phương tiện hữu hiệu buộc các nhà báo
phải tái tư duy một số thiên kiến, nhất là trong bối cảnh kinh tế khó khăn
hiện nay.
Thực vậy, đối với mỗi vấn đề, phe cấp tiến cần tổ chức tốt
hơn, khôn ngoan hơn, ở mọi cấp, sẵn sàng làm việc với những thành phần trong
các nhóm trung hữu và trung tả để thực hiện các cải cách ban đầu [chưa phải
chung cuộc] trong quá trình chuyển hóa xã hội.
Như lịch sử luôn chứng tỏ, đó là cách duy nhất để đem lại
thay đổi trong hệ thống Hoa Kỳ. Qua thời gian, các cải cách như An Sinh Xã
Hội, Bảo Hiểm Ý Tế, Quyền Bầu Cử... tập hợp lại, có thể tương đương với
một hình thức cách mạng, thành công mà không đổ máu, không đạp đổ trật tự,
hủy hoại tài sản hay các định chế thiết yếu.
Một giả thiết hay lý giải duy lý, về khuynh hướng sẵn sàng
thỏa hiệp của chính quyền Obama đối với những hứa hẹn trong quá trình vận
động tuyển cử 2008, có thể là, trong địa vị tổng thống, hiện thời Obama
đang đợi thời cơ. Obama chấp nhận những thỏa hiệp tốt nhất hiện có. Tuy
nhiên, dân Mỹ có quyền chờ đợi, một khi tái đắc cử vào năm 2012, tổng thống
phải vun quén, trên nền móng đã tạo dựng được trong nhiệm kỳ đầu, các thay
đổi căn bản khả thi trong hệ thống hiện hữu.
Điều nầy rất giống với chiến lược của FDR trong nhiệm kỳ hai
và là điều rất có ý nghĩa khi chúng ta xét bản chất của đảng đối lập Obama
đang đối diện hiện nay và khả năng phe nầy sẽ tự đánh mất uy tín, nếu đảng
Dân Chủ giành được quyền kiểm soát một hoặc cả hai viện vào kỳ bầu cử giữa
kỳ 2010. Tuy nhiên, để thành công, 2013 sẽ phải đạt được nhiều đổi thay cấp
tiến hơn 2009, và điều nầy đòi hỏi đội ngũ cấp tiến của Obama phải làm việc
hết mình.
THÀNH TÍCH TRONG BỐI CẢNH ĐỐI NGHỊCH
Nếu tả phái không ít nhiều bất mãn với Barack Obama, tả phái
không còn là tả phái. Trước tình trạng bất lực và mục rữa - thừa kế từ kỷ
nguyên Bush với kỷ luật phe phái chặt chẻ của đảng Cộng Hòa và Tối Cao Pháp
Viện Roberts, và ảnh hưởng của các nhóm vận động hành lang - người ta phải
ngạc nhiên tổng thống Obama cũng đã thực hiện được nhiều điều có ý nghĩa.
Trước bấy nhiêu trở ngại cơ cấu và ý thức hệ, các sử gia cấp tiến rất có thể
phải khâm phục Obama và phe Dân chủ trước các thành công như luật bảo hiểm y
tế, gói kích cầu lớn lao, và luật giám sát tài chánh khá chặt chẽ...
Tuy vậy, khi nghị sĩ Richard Durbin thú nhận các chủ nhân ông
trong hệ thống ngân hàng quả thật đã sở hữu ngành lập pháp hùng mạnh nhất
thế giới, ông ta đã phản ảnh đúng đắn trình độ khủng hoảng nghiêm trọng cuả
hệ thống chính trị Hoa Kỳ hiện nay.
Mười tám tháng trước đây, nhiều người nghĩ nhiệm kỳ tổng
thống của Obama có thể sánh với những thành tựu trong nhiệm kỳ đầu của
Franklin D. Roosevelt và Lyndon B. Johnson trong những ngày hoàng đạo của
Đại Xã Hội [Great Society]. Ngày nay, trước bối cảnh chính trị vừa nói,
người ta chỉ có quyền hy vọng Obama có thể trung hòa hóa thế tấn công của
đảng Cộng Hòa, đủ để tái đắc cử thêm bốn năm.
Phương thức đối phó với thực tế cay nghiệt nầy không phải ta
thán Obama đã không xứng đáng với ước vọng thiết tha nhất của cử tri. Trong
những ngày hăng say của năm 2008, nhiều người ủng hộ Barack Obama đã không
hiểu được rằng những lời vận động hùng biện của Obama khó thể thay thế được
phong trào quần chúng. Cả hai tổng thống FDR và LBJ đã đáp ứng kịp thời sự
trỗi dậy mạnh mẽ của phái tả: lao động kỹ nghệ đối với Roosevelt, tự do và
dân quyền của dân da đen đối với Johnson. Các phong trào nầy đã âm ỉ trong
nhiều thập kỷ trước khi trỗi dậy như một lực lượng có thể đem lại thành công
hay thất bại của một tổng thống.
Kể từ ngày phong trào phụ nữ bùng dậy trong thập kỷ 1970s,
người Mỹ đã trải nghiệm vài cuộc vận động của quần chúng: những cuộc vận
động thành công như chống phân biệt chủng tộc; vận động thất bại như cuộc
thánh chiến chống lại bất công kinh tế toàn cầu; và vài cuộc vận động đang
dang dở như biến đổi khí hậu, hôn nhân đồng tính.
Tuy nhiên, người Mỹ chưa chứng kiến một cuộc vận động quần
chúng, chưa nói gì đến một phong trào, có thể góp phần giải quyết vấn đề đối
nội trung tâm của thời đại: hố cách biệt giàu nghèo ngày một sâu rộng về
lợi tức, giáo dục, và y tế, giữa tầng lớp thượng lưu và đại đa số dân lao
động Mỹ.
Đề tài đã được phân tích rất nhiều trong các tạp chí định kỳ
và các websites tả phái. Nhưng muốn chuyển đổi thành một nghị trình không
thể tránh né, tổ chức một phong trào huy động được hàng triệu người quan tâm
tham gia là một điều kiện không thể thiếu. Với phong trào nghiệp đoàn trong
khu vực tư hầu như tắt lịm, người ta chưa thấy tổ chức nào có đủ uy tín và
khả năng tổ chức để đảm nhiệm.
Tuy nhiên, trong khi phe tả chưa thể huy động ngay một phong
trào cần thiết, họ vẫn có thể làm sống lại truyền thống nói lên một cách
khẩn cấp, khả tín, và đạo đức, nhu cầu cần có các chính sách phục vụ đa số
dân Mỹ.
Nhiều nhà quan sát nhận thức được sự ám ảnh với ý thức hệ của
phe George W. Bush. Bối cảnh chính trị và xã hội thuận lợi cho phe Cộng Hòa
cực hữu, ít ra cho đến tai họa Katrina, là ý thức hệ nầy đã giữ vai trò áp
đảo trong nhiều thập kỷ. Đối với đa số dân Mỹ trong thời gian đó, ý niệm
giảm thuế và gở bỏ mọi biện pháp giám sát là chuyện đương nhiên phải làm.
Trong những bức xúc của chính quyền Obama, những ý niệm đó
một lần nữa đang giữ vai trò áp đảo. Trong tháng 7-2010, Don Blankenship, ở
West Virginia, đã nói với cử tọa tại Câu Lạc Bộ Báo Chí Quốc Gia:
"theo ý tôi các công ty kinh doanh là những tổ chức đã xây
dựng nên nước Mỹ, và chúng ta cần để cho các doanh nghiệp phát triển, nói
một cách khác, phải để các doanh nghiệp hoàn toàn tự do".
Ý niệm đáng kinh tởm đó, và thế giới quan đứng đằng sau, cần được phổ biến
càng sâu rộng càng tốt.
Phe cấp tiến và đồng minh trong tòa Bạch Ốc có một lợi điểm
so với nhóm nầy: không giống như thời hoàng kim của chủ nghĩa Reaganism,
phe hữu ở Hoa Kỳ hiện không thể đưa ra một giải pháp đứng đắn nào cho các
vấn đề khó khăn đối diện người Mỹ và thế giới. Ngược lại, đảng Cộng Hòa và
phong trào bảo thủ đang chạy theo sự lãnh đạo của Glenn Beck và Sarah Palin,
những người đang sống trong ảo tưởng. Phe tả cần những thành viên - xuất
thân từ các thành phố có nhiều công xưởng lâu đời và các khu ngoại ô trước
đây và hiện đang phát triển nhanh như Manhattan và Berkeley - có thể liên
tục phổ biến sự kiện đó theo những phương thức sáng tạo.
Trước những trở lực lớn lao, Obama và đảng Dân chủ đã thành
đạt được nhiều cải cách quan trọng: họ đã tách các chương trình tín dụng cấp
đại học khỏi nanh vuốt các ngân hàng, cải thiện quỹ tín dụng cho các sinh
viên thuộc các gia đình nghèo và trung lưu; các khung pháp chế giám sát các
định chế tài chánh xảo quyệt ở Wall Street; sử dụng các quy lệ hành pháp để
cải thiện quyền công nhân và thúc đẩy các biện pháp cải thiện môi sinh; nhất
là cải cách y tế sâu rộng mang tính tái phân phối về hai phương diện kinh tế
và xã hội kể từ thời New Deal.
Luật Y Tế Affordable Care cuối cùng đã được Quốc Hội
biểu quyết và Tổng Thống Obama ban hành năm 2010 là một phản ứng trước sự
chênh lệch ngày một gia tăng trong những thập kỷ gần đây. Cánh hữu đang có
lý do để âu lo trước cải cách y tế: đặt nền móng cho một quốc gia trên
đường ngày một dân chủ, công bình hơn, qua những biện pháp quy định và tái
phân lợi tức, để trợ giúp những thành phần kém may mắn hơn trong xã hội.
Cuộc bầu cử giữa kỳ sắp tới rất quan trọng. Nếu phe Cộng Hòa
cánh hữu thắng, những cải cách mang tính chuyển hóa đối với hàng triệu người
Mỹ sẽ bị đảo ngược. Điều giới cấp tiến cần tránh là hờn dỗi, tiếc nuối những
gì không thành đạt được trong hai năm 2009-2010, và đánh giá thấp các thắng
lợi như cải cách y tế mang tính dân chủ và tái phân lợi tức lớn lao, một
thành tích cần được bảo vệ, củng cố và triển khai. Nếu thành công, chỉ cải
cách nầy cũng đã giúp xã hội ngày một đạo đức và công bằng hơn. Tác động
chính trị sẽ đến khi các cử tri trẻ tuổi kém may mắn hiểu được những gì đã
gặt hái được và bỏ phiếu bảo vệ và tăng cường các thành quả gần đây.
Đó là phương cách các thay đổi cấp tiến đã diễn ra với chương
trình An Sinh Xã Hội, một chương trình cần nhiều thời gian để thực thi, liên
tục cải tiến, và trở thành nền móng dân chủ trong xã hội Mỹ , với lá phiếu
bảo vệ của các công dân lão thành kém may mắn.
Kể từ thập kỷ 1960s, giới cấp tiến ở Hoa Kỳ luôn lưu tâm đến
các chính sách đối ngoại, chủng tộc, giới tính, các đề tài văn hóa và môi
sinh, và không mấy quan tâm đến các vấn đề xã hội và tái phân lợi tức. Chính
vì vậy, người ta có lẽ hiểu được đối với nhiều người cấp tiến thuộc giới
trung lưu cao cấp , tập trung trong vùng duyên hải phía Đông và phía Tây,
hai năm vừa qua xem như đã thất bại.
Obama đã không thể thuyết phục Quốc Hội thông qua các chính
sách giới cấp tiến thiết tha. Tòa Bạch Ốc đã phải lựa chọn, trong thời gian
ngắn ngủi cuả nhiệm kỳ đầu, tập trung vào những gì có nhiều cơ may thành
công. Và chính quyền Obama đã thành công với cải cách y tế và một số biện
pháp có tầm quan trọng về kinh tế - tóm lại, những gì đem lại một thay đổi
dài lâu đối với hàng triệu người dân bình thường.
Thất bại chính của Obama là kinh tế. Nhiệm kỳ tổng thống của
Obama bị đảo lộn bởi cuộc khủng hoảng tài chánh - một trong những tai họa
thừa hưởng từ những năm tai họa của Bush.
Rất có thể khó tránh được việc đa số người Mỹ đã lẫn lộn gói
cứu trợ lưỡng đảng và do Bush khởi động, dành cho Wall Street, với Luật Tái
Đầu Tư và Phục Hồi Hoa Kỳ - American Recovery and Reinvestment Act. Và quả
là một tai họa cho Obama đã phải bắt đầu nhiệm kỳ tổng thống khi nền kinh tế
đang sụp đổ thay vì như FDR lên cầm quyền năm 1933 sau khi khủng hoảng kinh
tế đã xuống đáy vực và bắt đầu đi lên.
Điều Obama lẽ ra đã có thể làm là phải bạo dạn giải thích cho
người Mỹ những gì chính quyền cần làm để đem lại đủ công ăn việc làm cho dân
Mỹ trong thập kỷ nầy. Obama đã không làm được việc đó, và nay có thể đã quá
muộn.
Obama và đảng Dân chủ đang đối diện với hai cuộc bầu cử cực
kỳ gay go trong năm 2010 và 2012. Họ xứng đáng được giới cấp tiến ủng hộ.
Người Mỹ cần phấn chấn hơn, động viên các cử tri, trợ giúp những công dân bị
thương tổn trong suy thoái, và phải tích cực phát động một phong trào quần
chúng để yểm trợ.
Nếu tránh được tai họa trong cuộc bầu cử giữa kỳ, phe tả một
lần nữa sẽ có cơ may tiếp tục nghị trình thay đổi và cải cách xã hội mong
đợi.
GS Nguyễn Trường
Irvine, California, U.S.A.
18-9-2010
©
http://vietsciences.free.fr
và http://vietsciences.org
Nguyễn Trường
|