Việt
Nam đang triển khai những bước đầu tiên trong dự án xây dựng nhà máy điện
nguyên tử tại Ninh Thuận. Kế hoạch này không ổn về nhiều mặt, có thể dẫn đến
hậu quả nghiêm trọng trong tương lai. Bài viết dưới đây phân tích những khía
cạnh liên quan và mong mỏi sự suy xét trước khi tiếp tục dự án.
Trước hết, chúng ta cần
thận trọng với quảng cáo
"Xác suất xảy ra sự cố thấp" từ phía đối tác.
Thiệt hại do sự cố
Fukushima quá lớn và đã làm Nhật Bản điêu đứng. Rau quả, sữa bò và cả gạo từ
những vùng cách nhà máy điện hàng trăm km bị cấm bán, hoặc bán rẻ mạt mà
không ai mua vì sợ nhiễm xạ (1). Người dân ồ ạt mua áo chống xạ và u ám ở
suốt trong nhà.
Cả thế giới
cũng chao đảo vì Fukushima. Hơn 530 nghìn người nước ngoài đã tháo chạy khỏi
Nhật Bản (2). Nhiều tour bị hủy và lượng khách đến Nhật giảm đến hơn 60%
(3). Nhiều nước hoang mang vì nhiễm xạ từ Nhật Bản (4, 5). Cả Việt Nam cũng
lo sợ mây phóng xạ sắp đến...(6)
Gây ô nhiễm
thực phẩm, ô nhiễm môi trường ảnh hưởng đến sức khỏe con người, sự cố hạt
nhân còn dẫn đến nhiều hậu quả kinh tế, chính trị, xã hội và ngoại giao
khác. Vì vậy, đừng xem thường một thiệt hại LỚN dù
với xác suất NHỎ!
Nhà máy điện nguyên tử
sẽ thải ra chất phóng xạ nguy hiểm khi phân hủy nhiên liệu hạt nhân.
Chất thải được quản
lý bằng NỒNG ĐỘ (như ở Đức là 3 kBq/m³) (7, 8), dẫn đến khả năng một LƯỢNG
lớn chất phóng xạ thoát ra môi trường hằng ngày. Chất phóng xạ sẽ lan đi,
tích lũy với trong cơ thể sinh vật và gây nên nhiều tác hại khôn lường như
rối loạn di truyền, ung thư, dị tật bẩm sinh, …(9-12)
Ở Việt Nam,
rất nhiều nhà máy dệt, bột ngọt,… và cả công ty xử lý nước thải (!) đã lén
lút xả thải ra môi trường (13-21). Chúng đã bị trừng trị như thế nào? Môi
trường đã ô nhiễm ra sao? Phóng xạ không nhìn thấy
và nguy hiểm gấp nhiều lần!
Hiện nay chưa có cách xử lý
triệt để rác phóng xạ.
Vì chất phóng xạ có
chu kỳ bán rã (thời gian để lượng chất đó giảm đi một nửa) rất dài, từ vài
chục năm (Cs-137) đến hơn mấy chục nghìn năm (Np-237, Plu-239), rác phóng xạ
vẫn độc hại sau vài đến vài chục thế hệ. Cách xử lý duy nhất hiện nay là
CHỜ nó phân rã, từ hàng chục đến hàng ngàn năm (25-30). Có nghĩa là
không chỉ chúng ta, mà con cái, cháu chắt chúng ta sẽ vẫn phải chờ và chịu
RỦI RO vì đống rác ấy. “Nhiệm vụ canh rác” của con rồng cháu tiên sẽ kéo dài
thêm vài trăm năm kể từ ngày chúng ta dừng xả rác.
Hãy cho tương lai
Việt Nam một lựa chọn khác!
“Phóng xạ” tạo bất
công và bất an xã hội.
Không ai muốn con
cháu gặp nguy cơ dị tật. Không ít người Nhật thành kiến và
phản đối con cái kết hôn với công nhân nhà máy điện nguyên tử. Họ cần công
nhân nhưng họ lại không công bằng! (31, 32) Tại Việt Nam, dự án điện nguyên
tử cũng sẽ sinh thêm một loại phân biệt đối xử mới, bên cạnh nhiều loại phân
biệt nghiệt ngã khác.
Vì sự cố
Fukushima, nhiều trẻ em đã không được tự do ra ngoài, nhất là không được lại
gần những vũng nước và bãi cỏ. Vì đó là nơi có nồng độ phóng xạ cao, là cạm
bẫy vô hình mà hậu quả chỉ xuất hiện sau vài chục năm nữa! (33-35) Người
Nhật sẽ phải sống trong bất an triền miên và nhiều người không muốn người
Việt Nam cũng như vậy. Nỗi sợ không có biên giới.
Và cuối cùng, sự thật
là điện nguyên tử không hề rẻ!
Gánh nặng kinh
tế từ những sự cố hạt nhân Chernobyl (Ukraine), Three Miles Islands (Mỹ) và
Fukushima (Nhật) cho thấy năng lượng nguyên tử có thể cung cấp điện trong
một thời gian, nhưng cũng có thể làm quốc gia khánh kiệt trong tích tắc (36,
37).
Hiệu quả kinh
tế cũng rất kém khi không có sự cố (38-43). Ở Nhật, các nhà thầu đã lừa dối
bằng dự toán chi phí phát điện. Theo đó, để làm ra 1 kWh điện cần 5.7-10.7
yên cho nhiệt điện, 11.9 yên cho thủy điện và chỉ cần
5.3 yên cho điện nguyên tử! Tuy nhiên,
những nhà kinh tế đã vạch ra sự láu cá trong phép tính này (40-43).
Thứ nhất, dự
toán này dựa trên giả thuyết là nhà máy điện nguyên tử sẽ chạy tốt như mới
trong suốt 40 năm, với hiệu suất luôn ở mức
80%. Thật ảo tưởng vì máy móc nào cũng phải hao mòn. Một nhà máy
thường được phép chạy trong 16 năm và nó phải vượt qua kỳ sát hạch để gia
hạn hoạt động. Phân tích thực tế cho thấy giá thành của 1 kWh điện là 9.80
yên với nhiệt điện, 7.08 yên với thủy điện và 8.64 yên với điện
nguyên tử! (40-43)
Thứ hai,
chi phí hậu kỳ (back-end cost), dùng vào việc xử lý rác
phóng xạ và tháo dỡ lò phản ứng khi hết sử dụng, đã KHÔNG được tính
vào dự toán. Nhà máy điện nguyên tử Tokai (công suất 166 MW) khi
giải thể đã tốn 433.35 triệu USD để tháo dỡ máy móc, 718.10 triệu USD để xử
lý rác thải. Có nghĩa là cần thêm 1.15 tỉ USD để
xóa sổ nhà máy! (43, 44)
Nhật Bản vẫn
đang nhờ Anh và Pháp giúp xử lý rác phóng xạ. Với 54 nhà máy điện nguyên tử,
Nhật phải tốn khoảng 232.76 tỉ USD cho rác phóng xạ! (40, 41) Càng dùng điện
nguyên tử, rác phóng xạ càng nhiều và tiền xử lý rác càng tăng. Đây là lý do
các công ty điện lực Nhật luôn kèm thêm phụ phí vào hóa đơn hằng tháng (41,
43, 44). Hãy thử tính chi phí hậu kỳ của nhà máy điện nguyên tử Ninh Thuận
(công suất 2000 MW) để thấy rằng nó không hề rẻ!
Với tốc độ
phát triển kinh tế hiện nay, chúng ta sẽ cần thêm điện nhưng điện nguyên tử
có phải là giải pháp duy nhất và tốt nhất? Năng lượng sạch từ gió, sóng
biển, ánh sáng mặt trời…là lựa chọn tương lai đang được phát triển tại nhiều
nơi trên thế giới (45, 46). Việt Nam có nên đi ngược trào lưu, bỏ phí năng
lượng xanh mà thiên nhiên ưu đãi để chạy theo điện nguyên tử hủy diệt và đắt
đỏ?
Nếu hiểu rằng
điện nguyên tử là nguy hiểm và lạc hậu, chúng ta sẽ chú tâm đầu tư phát
triển năng lượng thay thế. Sản xuất điện sạch đi kèm tiêu thụ điện hợp lý
mới chính là chìa khóa của phát triển bền vững và tự chủ (47-49). Sống hài
hòa với Tự Nhiên còn giúp chúng ta bớt mưu cầu sung túc trên sự thiệt thòi
của đồng loại.
Nước Đức đã
dũng cảm bỏ đi nhà máy điện nguyên tử dù đã hoàn thành (48 ).
Việt Nam ta có
đủ dũng khí để bỏ đi nhà máy điện nguyên tử đang còn trong trứng nước không?
Hãy xem đây là
một cơ hội để Việt Nam đi tắt đón đầu về năng lượng tái tạo và nói “CÓ”!
Phạm Nguyên Quý
Bác sĩ, nghiên cứu sinh TS Đại học Y Nha
Khoa Tokyo
1-5-45 Yushima, Bunkyo-ku, Tokyo, Nhật Bản
E-mail: pnquy.phy2@tmd.ac.jp
Tài liệu tham khảo
1.
http://www.bbc.co.uk/news/business-15786289
2.
http://www.moj.go.jp/content/000073059.pdf
3.
http://www.jri.co.jp/MediaLibrary/file/report/research/pdf/5493.pdf
4.
http://www.asahi.com/english/TKY201103170210.html
5.
http://www.nytimes.com/2011/03/16/health/16iodide.html
6.
http://vietnamnet.vn/vn/khoa-hoc/15733/hom-nay-may-phong-xa-se-lan-den-viet-nam.html
7.http://www.ippnw-europe.org/en/nuclear-energy-and-security.html?expand=707&cHash=8752881e4a
8.
http://www.ianfairlie.org/uncategorized/radioactive-spikes-at-nuclear-power-stations/
9.
http://epa.gov/radiation/understand/health_effects.html
10.
http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMra1103676
11.
http://www.bt.cdc.gov/radiation/healtheffects.asp
12.
http://www.who.int/ionizing_radiation/chernobyl/who_chernobyl_report_2006.pdf
13.
http://www.tinmoi.vn/doanh-nghiep-huy-hoai-moi-truong-02590177.html
14.
http://danviet.vn/45463p1c36/dak-nong-nha-may-giayhuy-hoai-nguon-nuoc.htm
15.
http://tinmoinhat.vn/tin-tuc-24h/tin-trong-nuoc/cong-ty-det-thai-tuan-bi-phat-250-trieu-vi-thai-ban-ra-moi-truong
16.
http://www.monre.gov.vn/v35/default.aspx?tabid=428&CateID=24&ID=114264&Code=0NQP114264
17.
http://diendankienthuc.net/diendan/tin-tuc-moi-truong/37465-o-nhiem-moi-truong-o-cong-ty-det-nha-trang.html
18.
http://vnexpress.net/gl/topic/5379/vedan-gay-o-nhiem-moi-truong/
19.http://www.baomoi.com/Cong-ty-Sabeco-huy-hoai-moi-truong/45/4468947.epi
20.http://www.baomoi.com/Home/DauTu-QuyHoach/giadinh.net.vn/Cong-ty-moi-truong-huy-hoai-moi-truong/2236860.epi
21.
http://www.tienphong.vn/Tuong-Tac/Ban-Doc/569093/Tram-xu-ly-nuoc-thai-gay-them-o-nhiem-tpp.html
22.
http://www.nrc.gov/reactors.html
23.
http://www.world-nuclear.org/education/wast.htm
24.
http://www.phyast.pitt.edu/~blc/book/chapter11.html
25.
http://www.iam-t.jp/HIRAI/pageall.html#page18
26.
http://en.wikipedia.org/wiki/Radioactive_waste
27.
http://www.nrc.gov/waste/high-level-waste.html
28.
http://www.rwmc.or.jp/law/d2/no6.html
29.
http://www.nirs.org/factsheets/hlwfcst.htm
30.
http://www.tokyo-np.co.jp/article/tokuho/list/CK2012021002000052.html
31.
http://japanese.joins.com/article/607/138607.html?sectcode=A00&servcode=A00
32.
http://www.iam-t.jp/HIRAI/page19.html
33.
http://mainichi.jp/select/weathernews/20110311/archive/news/2011/06/08/20110609k0000m040071000c.html
34.
http://savechild.net/archives/8716.html
35.
http://nikkan-spa.jp/69339
36.
http://www.investmentpostcards.com/2011/03/16/fukushima-vs-three-mile-island-vs-chernobyl/
37.
http://www.forbes.com/2011/03/16/japan-disaster-nuclear-opinions-roubini-economics.html
38.
http://en.wikipedia.org/wiki/Economics_of_new_nuclear_power_plants
39.
http://scitizen.com/future-energies/how-much-will-new-nuclear-power-plants-cost-_a-14-2287.html
40.
http://www.foejapan.org/infomation/news/110419_o.pdf
41.
http://eco.nikkeibp.co.jp/article/report/20110608/106639/?P=4
42.
http://www.fepc.or.jp/library/publication/pamphlet/nuclear/zumenshu/pdf/all04.pdf
43.「脱原発の経済学」,
熊本 一規
("Kinh tế học của việc loại bỏ điện hạt
nhân", Kumamoto Kazuki)
44.
http://www.nuketext.org/yasui_backend.html
45.
http://devi-renewable.com/knowledge/
46.
http://en.wikipedia.org/wiki/Renewable_energy
47.
http://www.iea.org/textbase/nppdf/free/2008/PromotingEE2008.pdf
48.
http://www.un.org/esa/dsd/dsd_aofw_ene/ene_index.shtml
49.
http://www.undp.org/content/undp/en/home/ourwork/environmentandenergy/focus_areas/sustainable-energy.html
50.
http://tuoitre.vn/The-gioi/440248/Duc-dong-cua-tat-ca-nha-may-hat-nhan-vao-nam-2022.html
|