Những bài cùng tác giả
Hôm nay, 16/05/2008, kỷ niệm ngày nhà vật lý Mỹ Theodore
Maiman dùng tinh thể hồng ngọc, chế được tia Laser đầu tiên cách đây
48 năm. Maiman vừa mất năm ngoái, ngày 5/5/2007.
Vietsciences xin giới thiệu lại bài
này
(phỏng
dịch từ Build a 10$ air laser! --Price doesn't include high
voltage PSU)

Ảnh1: Thiết bị
laser tự chế. Lời người dịch:
Đối với SV/HS chúng ta tự làm lấy một
thiết bị laser có vẻ như chuyện "nằm
mơ thấy chị Hằng". Nhưng thực ra trong điều kiện hiện nay
tự chế 1 thiêt bị laser rẻ tiền không phải là điều quá khó.
BBT đã cố hết sức tìm ra những bài viết khả dĩ thích hợp. Dĩ
nhiên vìệc tiến hành sẽ đòi hỏi các bạn phải đọc và phân
thích theo các hình thiết kế và bản vẽ thật kĩ. Hãy cố gắng
đọc hết tài liệu khá dài dòng này trước khi bắt tay vào
việc. Trong ngôn ngữ dịch sẽ khó tránh đươc một số thiếu sót
(do tác giả baì viết có câu văn tối nghĩa
hay do sự hạn hẹp về hiểu biết cuả ngưòi dịch) Tuy nhiên
bài này khá đủ chi tiết hy vọng sẽ có ích cho các bạn naò
muốn đưa laser vào tầm tay. Trường hợp không hiểu rõ hay xem
thêm nguyên bản đính kèm sau bài dịch. BBT cũng chân thành
cảm ơn các bạn nào có nhã ý đóng góp
thêm về đề tái này cũng như về các sai sót không tránh khỏi
khi lược dịch. Mọi liên lạc về nội dung bài viết này xin
vui lòng gửi về:
vo_quang_nhan@yahoo.com
Một điều khá quan
trọng cần lưu ý: khi đụng đến dòng cao thế (~10KV) là
phải đề cao yếu tố an toàn. Hãy thật sự vô cùng cẩn thận
ngay cả khi mạch điện đã bi ngắt vì
các tụ điện làm ra bởi các tấm nhôm vẫn
đủ cao để gây tai nạn chết nguy hiểm. Chúng
tôi đề nghị khi tiến hành phải có ít nhất vài người để
kiểm soát hành vi của nhau nhằm tránh
các đáng tiếc có thể xảy đến bất ngờ. Chúng ta mô tả một
dụng cụ laser rất đơn giản: Không cần khí đặc biệt, không có sản
phẩm hoá học, không có bồn chân không và cũng
không có công việc luyện thuỷ tinh!
Thiết bị Nitrogen laser này
dùng không khí ở áp suất thông thường (phòng thí nghiệm- người
dịch). Tất cả những vật liệu cần thiết là vài bộ phận kim loại và
khoảng 10kV, 1mA nguồn cao thế một chiều (DC)
(Tất
cả các kích thước đo dùng đơn vị mm)
Mô Tả:
Tất
cả các phần cuả laser không khí gắn trên một miếng (phiến) nhôm (làm
đế -- người dịch) khổ A4 (210x297 ) mà miếng này lại
được đặt trên 1 tấm plastic (nhựa). Có 2 tấm nhôm giữ vai trò
như là các tụ điện và 2 miếng kim loại (L) khác được dùng như là các
điện cực cho kênh plasma (plasma panel). 2 bộ phận nhôm hình U được
bắt bù lon trên miếng nhôm chính (miếng đế), cả hai có thể giữ chặt
tất cả bằng các con bù lon nhưạ (nylon screws)
Các bù lon nhựa có đặc tính
cách điện và cho phép chúng ta dể dàng thay đổi, sưã chưã, hay điều
chỉnh các điện cực và tấm plastic. (plastic film)
Dùng tấm plastic A4 vì nó
rẻ tiền và dễ kiếm để
sữa chưã các điện dung (dielectric solution)
Lý thuyết:
Thực ra, dụng cụ air laser
này la một laser Nitơ, nó dùng phân tử Nitơ trong không khí
để phát tia laser (lase). Laser Nitơ thông
thường dùng áp suất thấp mở rộng kênh Nitơ như là đồ án nổi tiếng đã
lâu, "Khoa học gia Hoa Kỳ", trong:
http://www.montagar.com/~patj/n2lmnu.htm (xem bài số 1)

Hình 1: Đồ thị về sự nhảy bậc đìện tử
Khi có sự nẹt xả
điện cuả 1 dòng cao thế qua hơi Nitơ
ở áp suất thấp, nó có thể phát xạ sóng ở 337.1 nm (cực tím).
Hiện tượng laser bắt đầu khi một phân tử Nitơ nhận năng
lượng do sự đụng chạm với một điện tử
chuyển động trong lúc xả điện. Phân
tử này sẽ ở vào trạng thái không bền và lập tức rơi vào
trạng thái năng lương thấp hơn (để được ở
trạng thái bền hơn -- người dịch) bằng cách phát ra
lượng tử (photon -- hay còn dịch là hạt ánh sáng -- người
dịch) bức xạ ở 337.1 nm. Luợng tử phát xạ này có thể tham
gia kíck thích phân tử Nitơ khác và một cách đơn giản châm
ngòi cho phân tử này phát xạ cùng một lượng tử hoàn toàn
giống với lượng tử ban đầu. Cả hai
hạt bức xạ này có cùng hướng và bước
sóng. Đây là hiện tượng laser. Hiện tượng sẽ tiếp tục trong
khi xung này lớn lên và kích thích các phân tử Nitơ hấp thụ
chúng dọc theo dường đi cuả chúng. Trong trường hợp cuả
Nitơ, các phân tử dao động thường nằm ở trạng thái mức thấp
lâu hơn là ở mức cao trước khi chuyển về trạng thái nghỉ ở
mức thấp. Số lượng phân tử ở mức laser thấp sẽ sinh ra nhanh
chóng, và vượt qua số lượng ở mức cao và làm tắt khả năng
khuếch đại. Đúng ra, hơi (Nitơ) nhanh chóng trở nên hấp thụ
mạnh bước sóng phát ra ở 337.1nm. Laser tắt mặc dù vẫn
còn các phân tử bị kích thích. Thời gian bị tắt thuờng nhỏ
hơn 10ns.
Điều đó có nghiã là năng lượng tối
đa phải đạt đến trong nano giây đâu tiên. Cấu trúc cuả thiết
bị laser phải rất nhanh, tránh các điện trở kí sinh và quan
trọng là điện dẫn ký sinh. Sử dụng không khí ở áp suất thông
thường thì càng khó khăn hơn: nguyên tử Ôxy có xu
hướng ngăn chận sự phát xạ laser. Áp
suất khí quyển có nghiã là tổng trở nhỏ và độ rộng cuả kênh
laser thấp. Tức là cấu trúc laser cần phải nhanh hơn nưã.
Hầu hết laser Nitơ (kể cả thiết bị này)
dùng cấu trúc Blumlein:
2 tụ điện cao thế
(hầu như hoàn toàn giống nhau), một cực nối (dây) đất và cực
kia nối vào một diện cực. Cả hai được gắn qua 1 cái bản thân
(self) và được nạp cao thế. Một khoảng cách lửa
điện được cài đặt trên một diên cực: khi điện thế đủ cao,
sực đánh điện xãy ra: một dòng dẫn plasma xã diện rất nhanh
trong một tụ điện. Một tụ diện thì lại ở điện thế đất, trong
khi ca'i khác đang ở cao thế. ự sai biệt khổng lồ giưã 2
điện cực tạo ra plasma cái mà gây nên chùm tia laser. Tiếp
theo, chùm laser tắt, plasma ngừng và, sau đó, tụ diện sẽ xã
điện qua cái bản thân. Sau đó, tất cả lại nạp điện qua PSU
cao thế (PSU = Power Supply Unit -- dịch là đơn vị cấp điên)
và quá trình này tái diễn. Nghiã là, cấu trúc cuả thiết bị
phải đủ nhanh để có thể đem hầu hết năng lượng đến trong
nano giây đâù tiên. Thời gian cho sự nẹt đìện trong khoảng
không cuả tụ điện phải rất nhỏ: các diện trở và điện dẫn kí
sinh phải ở mức thấp nhất.
Tính toán
(Ở đây, chúng ta
chỉ tính đến thứ tự độ lớn chứ không phải các kết quả chính
xác)
Trong thiết kế này,
ta cho rằng cao áp vào khoảng 10kV, mỗi
tụ điện chừng 2nF, thời gian phóng điện trong tụ
chừng 11ns hay ít hơn một chút.
i=CV/t = 10000 x 2.10-9
/ 10.10-9 = 2000A. Dòng
2000A chạy qua hai má tụ điện chỉ
trong một vài nano giây!
Tổng trở kí sinh
phải được làm cho nhỏ hơn 1kV để trở nên không đáng kể (so
với 10kV): R=U/I = 5 Ohm -- Ðiều này
dễ dàng thực hiện: điện trở kí sinh
không phải là vấn đề (dùng đồng, nhôm
hay sắt không phải là quan trọng)
Tổng
điện dẫn kí sinh V= L di/dt:
L=V/(di/dt): 5nH gia' trị này tương đối nhỏ, L=u S n²
/ l, S=L l /(u n²), l=5 mm, u (không
khí) = 4 PI 10-7, n=l, =>
S ~ 20 mm² khoảng chừng 5 x 5 mm
Có nghiã là một vật
dẫn (chẳng hạn như đầu nối cuả chỗ nẹt lửa)
phải 5mm rộng và 5mm dài dể dẫn về dây đất và có 1 độ dẫn
điện như vậy thì không thể bỏ qua
được! Điện dẫn kí sinh là một vấn đề!
Cấu trúc Nitơ toàn
diện phải rất phẳng và phải giữ chỗ nối cuả khoảng đánh lửa
với đất và điện trở, chỗ nối cuả điện
cực và các bản thân mang tụ kí sinh nhỏ nhất: Các vòng phải
ít nhất.
Người ta nói rằng
có một "sóng dịch" trong tụ điện trong thời gian xả
điện. Trong các thiết bị laser không chuyên nghiệp, tôi (tác
giả) không tin như vậy. Dẫu sao, khó mà có sự đo đạc chính
xác và an toàn trong môi trường cao
thế và hiện trạng rất ngắn . Bạn phải có 1oscillosope và đầu
thử điện cao thế rất nhanh (HT probe) hoặc dùng kĩ xảo
về ILS điện thế thấp hoặc nối cái bản thân với bản thân
Blumlein một cách an toàn.Cấu trúc:
Chúng ta chọn kiểu
đơn giản để thực hiện, với điện dẫn kí sinh rất thấp, dễ
thay dổi và điều chỉnh. Rất dễ để
thay đổi tấm plastic, miếng bề mặt tụ
điện, điện cực. Ta dùng phiến nhôm đế khổ A4 (210 x 297)
trên đó xếp đặt 1 tờ plastic khổ A4 (film), và 2 mảnh má tụ
điện. Ta cũng gắn 2 thanh nhôm chữ U với các bù lon bằng
nhựa (nylon) để đè chặt các tụ điện và các điện cực là các
thanh nhôm hình L. Hai điện cực được gắn bởi hai lò xo kéo
căng mà hoạt động cuả chúng như 1 cái bản thân đỡ. 2 bù lon
nhưạ chỉnh khoảng cách.
Để chỉnh khoảng
cách giưã hai diện cực, chỉ cần mở các bù lon tương ứng trên
hai thanh chữ U, rồi điều chỉnh khoảng cách với 2 bù lon nằm
ngang. Một khi khoảng cách vưà vặn, xiết các con bù lon
tương ứng trên hai thanh chữ U
Một lỗ trong mỗi
thanh chữ U là để cho laser thoát ra trên 1 phiá và
để gắn một bộ 3 bù lon + lò xo điều
chỉnh miếng gương trên phiá còn lại.
Ngay cả nếu thiết
bị này dường như rất đơn giản, các kích thước đã được tối ưu
hoá: Tôi khuyến cáo hãy dựng đúng theo thiết kế trước khi
thử thay đổi các tham số cuả nó.
Danh sách vật liệu:

-
- Một bản nhôm
210x297 (dầy từ 1,5 cho đến 2,5 mm)
-
- Một tấm nhựa
210x279 khổ A4 ( các miếng phim dùng trong các máy chiếu
hình projector -- printer slide. Thử dùng miếmg phim
phổi dày thay thế nếu không có?)
-
-Hai bản nhôm
135x190 (dầy từ 1,5 đến 2,5 mm)
-
-Hai thanh
(thước) nhôm có thiết diện hình chữ U kích cỡ 20x20x250
-
-Hai thanh
(thước) nhôm có thiết diện hình chữ L kích cỡ 10x20x250
-
-Mười hai bù
lon nhưạ (nylon) kiểu M5 hay M4 dài chừng 25-30
-
-Bốn bù lon kim
loại cỡ M3 x 10 với ốc vặn đi cùng.
-
-Vài bù lon M3
và lò xo (4 lò xo đẩy và 2 lò xo kéo)
-
-Bốn cục chân
đế cao su
-
-Một đầu nối
dây (connector) đỏ và một đen
loại thông thường
-
-Vài
điện trở ! MOhm 1W (tuỳ theo PSU)
-
Cái CD thấy
trong hình chỉ là để so sánh kích thước
Cách làm
- Khoan 4 lỗ d=3,2 trong bản nhôm
chính: 2 lỗ dọc theo một cạnh 279, và 2 lỗ dọc theo cạnh còn
lại cách chừng 10 từ bià cạnh, khoan dũm xuống (để đầu bù
lon không ảnh hưởng tới miếng giấy Plastic)
-Khoan 2 lỗ d = 3,2 trên mỗi thanh
U và gắn các thanh này lân cạnh dài cuả bản nhôm chính cùng
với 4 miếng dế cao su.
-Khoan 1 lỗ d = 10 ở trung điểm
(trực diện) cuả mỗi thanh U làm chỗ cho laser phóng ra.
-Khoan 8 lỗ d = 4.0 trên bề mặt
phiá trên cuả mỗi thanh U và vặn vào nó các bù lon M5 (thanh
U được xếp nằm ngang, đáy cuả nó dựng đứng -- người dịch)
-Xếp tấm plastic A4 (210 x 297) lên
bản nhôm chính
-Cắt (duã) tròn (r= 5) ở các góc
cuả hai miếng nhôm 135 x 190 và đặt nó lên miếng nhôm chính
khoảng cách 10 so với các cạnh lề.
-Xếp các thanh nhôm chữ L 210 x 20
lên các miếng nhôm (vừa gắn) cách nhau 1mm một cách đối xứng
( |__ __| )
- Vặn 8 bù lon nylon M5 x 20 vào
mỗi thanh chữ U và xiết nó để ép các miếng nhôm và các thanh
điện cực chữ L.
-Gọt (duã) bớt cạnh cuả thanh L
(xem kĩ hình- người dịch) khoảng 10 để
tăng khoảng cách giữa các thanh chữ L và chữ U (ít nhất
10mm)
-Trong 1 thanh U, khoan 1 lỗ 2,3 và
vặn vào bù lon M3, lồng vào một bù lon M2 x20 với lò xo đẩy:
đây là khoảng đánh điện. chỉnh nó ở 5 mm (xem kỹ bản vẽ kỹ
thuật - người dịch)
-Trong 1 thanh U (theo phân tích
hình chụp thì nó là cùng 1 thanh như trên -- người dịch),
khoan hai lỗ d = 6,0 bắt vào trong đó một đầu nối điện màu
đen: đây là chỗ nối dây đất.
-Khoan 4 lỗ d=4.0 và 1 lỗ d=6.0
trên một diện cực (và vặn các bù lon M5 vào hai lỗ) và khoan
3 lỗ d= 6,0 trong điên cực bên kia.
-Mắc 2 lò xo kéo, vặn 2 bù lon M5 x
20 và bắt 1 đầu nối màu đỏ lên các diện cực ( lưu ý: lò xo
kéo hoạt động như là bản thân đỡ diện)
-Hàn 5 điện trở (nối tiếp -- người
dịch) 1MOhm 1W R vào giưã đầu nối đỏ và điện
cực (bỏ vào 1 ống nhựa không màu)
-Bạn cũng có thể thêm 3 lỗ M3 vào
thanh chữ U xung quanh lỗ thoát (cuả laser) và gắn lên đó 3
bù lon M3 có lồng các lò xo đẩy và dán 1 miếng gương lên đâu
còn lại (để phản xạ các tia laser và có thể dùng gương soi
mặt loại nhỏ cuả các ban gái -- người dịch). Chỉnh các con
bù lon cho trục ánh sáng cuả gương và kênh plasma (bạn có
thể dùng mắt hay dùng 1 loại bút laser có bán ở thị trường)
Chú ý: cách chỉnh guơng: đục 1 lỗ 1
mm ở giưã 1 miếng giấy trắng. Tháo dây nối, xả
điện cho laser. Nhìn qua lỗ cuả tờ giấy tới miếng gương
xuyên qua lỗ thoát cuả tia laser. Xê dịch mắt với các
điện cực và điều các con bù lon cuả
miếng gương cho tới khi cái lỗ cuả miếng giấy nằm ở giưã 2
điện cực.

Hình2: Sơ
đồ mặt cắt cuả thiết bị

Ảnh 2: (CD-ROm
trong ảnh là để so sánh với kích thước thực tế và không liên
quan gì đến thí nghiệm)
Các tiền thử nghiệm với điện thế
thấp
Theo đồ án này, các đìện dung vào
khoảng 2 x 2 nF
Cân thận nối với
nguồn 1 chiều 10 V, thay khoảng đánh điện với một công tắc
ILS (Rất tiếc người dịch không tìm ra "arcronym" cuả chữ
này -- có thể là Integrate Logic
Support) nảy bởi 1 nam châm, đo thời gian rớt trên điên cực
nảy điện vào khoảng 11 ns, thời gian rớt trên điện cực bản
thân vào khoảng 60 ns. Chu kì và thời
gian rớt cuả điện cực bản thân chỉ phụ thuộc vào diện dung
và giá trị bản thân. Ở đây bản thân làm với 2 lò xo diện
cực, nhưng dẫu sao giá trị bản thân cũng không quá quan
trọng

Hình: đường
xám là điện thế cuả hai điện
cực, đường in đen là sự khác nhau giưã hai diện cực.
Laser sẽ làm việc trong nano giây đầu tiên: giưã các
cursors. Sóng sin tạo bởi tụ C và diện dẫn L kết hợp
nhau.
Thử nghiệm cao thế:
Thiết bị laser cuả
bạn bây giờ đã sẵn sàng! Bạn phải nối nguồn cao thế đặt ở
10KV. Bây giờ, rất cẩn thận, coi chừng điện cao thế và sự
phát xạ laser. Một khi laser được cắt mạch, tụ điện vẫn
giữ cao thế trong thời gian khá dài. Hãy xả
tụ một cách an toàn trước khi rờ vào bất kì bộ phận nào
(dùng 1 cái vặn vít cách điện nối đất rồi chạm vào
điện cưc). Hay là tốt hơn, có thói
quen ngắn mạch giưã các đầu nối đen và đỏ khi không dùng.
(Nối đất đầu đen trước rồi đỏ sau)
Nếu như mọi thứ thực hiện đúng, sự
đánh điện xảy ra nhiều lần trong 1
giây (10Hz chẳng hạn), bạn có thể thấy một dãy plasma tím
giưã các điện cực mà không có (hoặc không quá nhiều) lửa
điện trắng. Và 1 điểm trắng (hình bầu dục khoảng 4 x 1 mm)
xuất hiện trên tờ giấy trắng.

Ảnh: Ở nguồn
điện thấp: Đây là tiền thử nghiệm, cao thế để thấp và mọi thứ phải
được chỉnh.
Nguồn cao thế chỉ lấy từ 1 máu photocopy
cũ 5.5KV, khoảng cách giưã các điện cực là 1,25mm; gương
phản chiếu ở đằng sau được gắn và nó đã được
chỉnh bằng mắt qua 1 lỗ 1mm trong đặt ở lỗ thoát (dĩ nhiên trong lúc
mà laser không vận hành)
Dĩ nhiên bạn không thể nhìn thấy tia laser
cực tím 337.1nm phát ra nhưng có thể thấy sóng thứ cấp
(fluorescence) trên tờ giấy trắng
Khi đặt tờ giấy trắng ở 1m từ ngỏ ra cuả
laser, do đặc tính cuả laser những vòng rià sẽ thấy được trong đốm
sáng.

Ảnh: Trong ảnh, tờ giấy ở khoảng cách
2mm từ laser và đốm sáng khoảng 10x30 mm, với
điện thế 10KVBây giờ bạn có thể sửa
các thông số để đạt được ánh sáng mạnh nhất.Trường hợp có trục trặc:
-Phải rất cẩn thận với
điện cực L phiá mà có plasma:
dáng phải tròn đầy (hoàn thiện) và bề mặt phải tuyệt hảo phẳng và
láng
-Hai điện cực phải tuyệt đối song song và ở
đúng khoảng cách. Tôi đề nghị dùng thước cặp (calliper) hay là dụng
cụ chỉnh đầu bu-gi xe hơi (chúng có đủ các miếng sắt với độ dày khác
nhau). Bạn cũng có thể dùng CD-ROM độ dày là 1,2mm. Nếu chúng không
song song, bạn sẽ thấy nhiều lửa điện trắng ở
chỗ đầu nào gần nhau nhất. Khi đó bạn phải điều
chỉnh các bù lon nylon để cho đúng lại.
Khuyến cáo và nâng cao:
- Cùng 1 thiết bị laser có thể thực hiện
cho lớn hơn và nâng cao năng lượng phát
- Dĩ nhiên, dùng Nitơ thay vì không khí sẽ
tăng năng lương phát laser (cũng ít nhàm chán và đắt tiền hơn)
- Ở áp suất khí
quyển, độ rộng cuả kênh không khí (Nitơ laser) thì nhỏ và bơm 1 lớp
với nó (cho laser khả kiến) sẽ khó (Tôi sẽ thử ngay xem)
- Thêm vào một miếng
cách điện hay 1 dây (điện) song song vận hành như là một Corona
chỉnh kênh laser trên có lẽ làm cho plasma được ổn định, giảm lửa
điện trắng va tăng hiệu suất.



Đăng lần đầu ngaà
27/09/2005
Nguồn:
Build a 10$ air
laser!
(Price doesn't include high voltage PSU)
We describe a very simple
laser: no special gas, no chemical products, no vacuum and no glass
work!
This Nitrogen laser uses
normal air at atmospheric pressure. All you need is some metal parts
and an about 10 kV 1 mA adjustable High tension DC source.
Brief description:
The whole air laser is
based on a rectangular A4 aluminium plate on which is disposed a
rectangular A4 plastic sheet (European standard paper A4 dimensions
210 x 297 mm). 2 aluminium plates act as capacitors and 2 other
pieces of metal (L) are used as electrodes for plasma channel. 2 U
aluminium parts screwed on the main plate can hold all that with
Nylon screws.
Nylon screws get electrical
insulation and allow user to very easily change, modify or adjust
plates, electrodes or plastic film.
A4 plastic film is a low
cost very easy to find/repair dielectric solution.
Theory:
In fact, this air laser is
a Nitrogen laser which use Nitrogen molecules in air to lase.
Ordinary Nitrogen laser uses low pressure wide channel nitrogen like
the old very well known "American Scientist" Nitrogen laser project:
http://www.montagar.com/~patj/n2lmnu.htm
When a high current
electric discharge passes through Nitrogen gas at low pressure, it
can generate a coherent radiation at the wavelength of 337.1 nm
(UV). The laser action begins when a molecule of Nitrogen absorbs
energy by colliding with an electron that moves in the discharge.
Molecule becomes in an unstable state and spontaneously falls to a
state of lower energy by emitting a photon of radiation at 337.1 nm.
The emitted photon may encounter another excited molecule of
Nitrogen and merely by its proximity stimulate the molecule to emit
an identical photon. The two particles of radiation proceed in the
same direction with their waves lockstep. This is the laser action.
It will continue as long as the growing pulse encounters more
excited molecules of Nitrogen along its path that it does absorbing
molecules. In the case of Nitrogen, the molecules on the average
linger at a lower level longer that at the upper one before moving
on to still lower states. The number of molecules at the lower laser
level builds up rapidly, exceeding the number at the upper level and
terminating the amplification. In fact, the gas quickly becomes
strongly absorbing to 337.1 nm emission. The laser turns off even
thought there are still excited molecules left. The turn off time is
usually less than 10 ns.
That means that the maximum
of energy must arrive in the very first ns. The laser structure must
be very fast, avoiding parasitic resistors and mainly parasitic
inductance. Using air at normal pressure is more difficult: Oxygen
atoms tend to prevent laser emission. Normal pressure means low
impedance and low width laser channel. That means that the laser
structure must be faster.
Most Nitrogen lasers use
Blumlein structure (this one also): 2 high tension capacitors
(almost identical), one pole connected to ground and the other pole
to an electrode. The 2 electrodes are connected together through a
self and charged at a high tension. A spark gap is installed on an
electrode: when tension is high enough, an arc occurs: a conductive
plasma discharges very quickly one capacitor. One capacitor is about
to ground, the other is still at a high potential. The huge tension
difference between the 2 electrodes produces a plasma which induce
laser beam. Then laser beam turns off, plasma stops and, later,
other capacitor is discharged through the self. Then all that is
charged again though high tension PSU (Power Supply Unit) and the
process start again. That means that the structure must be fast
enough to be able to deliver most of the energy in the very first
ns: The spark gap capacitor fall time must be very low: parasitic
resistors and inductors must be at the minimum.
Calculus:
(Here, we are just
looking for orders of magnitude, not precise results)
On this prototype, we can
consider that high tension is about 10 kV, each capacitor is about 2
nF (measured), "measured" spark capacitor fall time is about 11 ns,
probably a little bit less.
CV=it: i=CV/t: 10 000 x 2
10-9 / 10 10-9 = 2000 A : a 2000 A current sink through spark gap
for a few ns !
Total parasitic resistors
must induce less than 1 kV to be negligible (compared with 10 kV):
U=RI: R=U/I: 5 ohms which is easy to realise: parasitic resistors
are not a problem (using copper, aluminium or iron isn't very
important)
Total parasitic inductors
V=Ldi/dt: L=V/(di/dt): 5 nH which is very little, L=u S n2/ l : S= L
l / u n2, l=5 mm, u(air)=4 PI 10-7, n=1, =>20 10-6m2 => 20 mm2 is
about 5 x 5 mm
That means that a conductor
(spark gap connection for example) 5 mm width and 5 mm length to
return to ground has an inductor that is not negligible! Parasitic
inductors ARE a problem.
Global Nitrogen structure
must be very flat and must keep spark gap connection to ground and
capacitor, electrode connection to capacitor parasitic selfs at the
minimum: loops area must be minimum.
One says there is a
"travelling wave" in the capacitor during discharge. In those little
amateur lasers, I don't think so. Anyway, accurately and safely
measuring such high-tension very fast phenomena is difficult. You
must own a fast oscilloscope and a very fast HT probe or using the
ILS low-tension trick or a one turn self safely coupled to the
Blumlein self
Structure:
We choose a structure
simple to build, with very low parasitic inductor, easy to change
and adjust: changing the plastic film, a capacitor plate, electrode
or adjusting electrode distance is very easy. We use an A4 (210 x
297 mm European standard) main aluminium plate on which we dispose
an A4 plastic film, and the 2 capacitor plates. We also install 2 U
aluminium rules with nylon screws to press capacitors and electrodes
that are L aluminium rules. The 2 electrodes are attached with 2
pull springs that act also as self. 2 nylon screws set distance.
To adjust electrodes
distance, simply unscrew a little bit 2 U rules corresponding nylon
screws, then adjust distance with the 2 horizontal screws. Once
distance OK, screw again the 2 U rules corresponding screws.
A hole in each U rule
allows laser to output on one side and to install a 3 screws +
springs adjustable mirror on the other side.
Even if this project seems
very simple, dimensions has been optimised: I recommend to build the
project "as this" before trying to modify parameters.
Bill of material:
- One 210 x 297 aluminium
plate (1.5, 2 or 2.5 mm thick)
- One 210 x 297 A4 plastic
film (those for printer slide)
- Two 135 x 190 aluminium
plates (1.5, 2 or 2.5 mm thick)
- Two 20 x 20 x 250 U
aluminium extruded rules
- Two 10 x 20 x 250 L
aluminium extruded rules
- Twelve M5 x 20 (or 25 or
30) Nylon screws (or M4 x 20)
- Four metal M3 x 10 screws
(chamfered head) with corresponding nuts
- Some M3 metal screws and
springs (4 push springs and 2 pull springs)
- Four rubber feet
- One Red + one Black
ordinary connectors
- Some 1 Mohms 1W resistors
(depending from PSU)
Construction:
(timing is for best understood, not for best efficiency ;-)
- Drill 4 holes d = 3.2 in
the main 210 x 297 plate: 2 along one 297 side, 2 along the other
297 side at 10 from side, chamfer it for chamfered screws (screw
heads must disappear in the plate to avoid disturb plastic sheet)
- Drill 2 holes d = 3.2 in
each U rule and attach U rules on the big side of the main plate
with the 4 rubber feet
- Drill 1 hole d = 10 in
the middle (vertical face) of each U rule for laser outputs
- Drill 8 holes d = 4.0 on
the upper side of each U rule and screw it for M5 screw
- Dispose the A4: 210 x 297
plastic film on the main plate
- Round (r = 5) the two 135
x 190 other plates corners and install it on main plate at 10 from
all borders
- Dispose the 2 10 x 20 L
rules on the plates in a symmetrical way: ( |__ __| ). Distance: 1
mm
- Install 8 M5 x 20 Nylon
screws in each U rule and screw it to press plates and L electrodes
- Chamfer L rules side at
10 to increase distance between L rule and U rule at minimum 10 mm
- In a U rule, drill a 2.3
hole and screw it for M3, install a M3 x 20 screw with a push
spring: that's the spark gap. Set it at 5 mm
- In a U rule, drill two d
= 6.0 holes, install the Black connector without insulation: the
ground connection
- Drill 4 d = 4.0 holes and
1 d = 6.0 in one electrode (and screw 2 holes at M5) and 3 d = 6.0
in the other.
- Install 2 pull springs, 2
M5 x 20 plastic screws and 1 Red connector on electrodes (Nota: pull
springs act also as electrical self)
- Connect 5 x R 1 Mohm 1 W
resistors between Red connector and electrode (in a clear plastic
tube)
-You can also add three M3
holes in a U rules around one hole output and install a little plate
with a glued mirror and 3 M3 x 10 screws and 3 push springs. Adjust
screws to align mirror optical axis and plasma channel (with you eye
or a little red laser pointer)
Nota: How to align mirror:
take a white paper sheet, make a 1 mm hole in the middle. Disconnect
and discharge laser. Look through the paper hole to the mirror
through the laser output hole. Align your eye with electrodes and
adjust mirror screws until paper hole is just centred between the 2
electrodes.
On that prototype,
capacitors are about 2 x 2 nF.
Safely powered with 10 VDC
(only), spark gap "replaced" with an ILS switch triggered with a
magnet, measured fall time on spark electrode is about 11 ns, fall
time on self electrode (other) is about 60 ns. Self electrode fall
time and period depends only from capacitor and self value. Here
self is made with the 2 electrodes springs, anyway self value isn't
very critical.
HT (High tension)
test:
Your laser is now ready to
operate! You must connect HT supply set at 10 kV. Now, be very
careful; take care to high tension and laser emission. Once laser
disconnected, capacitors can keep high tension for a long time.
Safely discharge it (with an insulated screwdriver first connect to
ground and then to electrode) before touching anything. Or better,
take the habit to short-circuit the Black and Red connectors when
not powering. (Black connected first then Red)
Once distance between
electrodes set to 1.3 mm, spark gap distance set to 3 mm and tension
set to 10 kV for a first test. Install a white paper sheet aligned
with the laser output at some 500 mm from the output. Put a plastic
blackbox on the spark gap, keep away and power on.
If anything is correct,
spark gap occurs several times a second (10 Hz for example), you can
see a purple plasma band between electrodes without (too much) white
sparks. And a white point (about 4 x 1 mm ellipse) appears on the
white paper.
Of course, you can't see
the UV 337.1 nm laser output but you can see the corresponding
fluorescence on the white paper.
Once adjusted, any
electrical sparks make a spot.
When paper sheet is
disposed at 1 m from laser output, characteristic laser interference
fringes are visible in the spot.
In case of problem:
- Be very careful with L
electrode side used for plasma: shape must be round and surface must
be perfectly line and smooth.
- The 2 electrodes must be
perfectly // and at the right distance. I recommend using calliper
or car spark plugs adjustment tools: those little iron plates from
various thickness. You can also use a CD that is 1.2 mm thin. If
electrodes are not //, you see more white sparks at the end where
there are nearest: you must then adjust nylon screw to correct it.
Comments and
improvements:
- The same laser can be
realised bigger to improve output power
- Of course, using Nitrogen
instead air will also increase laser output power (far more boring
and expensive too :-)
- At atmospheric pressure,
air (Nitrogen laser) channel width is little and pumping a dye with
it (for visible laser) may be difficult. (I will try soon)
- Adding an insulated plate
or wire // and just upper laser channel that acts as a Corona can
perhaps stabilise plasma, decrease white sparks and increase
efficiency.
- Adding a probe made with
and old CD player phototransistor connected to the scope will help
to improve laser and increase output power. Of course,
phototransistor isn't fast enough to show optical output pulses but
stronger the displayed pulse is and stronger the optical output is.
(With my CD player phototransistor sample, short wave bandwidth
phototransistor is enough to measure 337 nm Nitrogen pulse laser).
- I think that a fast high
tension simple and safe probe (capacitor divider) can be built to
allow user to measure real capacitors tension without burning the
scope. A 50 x 50 mm rectangular aluminium plate which will act as a
capacitor with ground. Adding a very little well insulated plate
against one electrode, connect the little plate to the 50 x 50. One
will make a high tension capacitor attenuator that we can connect to
a scope probe.
©
http://vietsciences.free.fr
và http://vietsciences.org
Võ Quang Nhân
|