Chương trình văn phạm Pháp văn

1. Ðộng từ dire.

Dire (gốc La tinh là dicere) thuộc nhóm thứ ba (troisième groupe) và có cách chia đặc biệt.

Indicatif présent:

Impératif: 

Thí dụ :   Dis ta prière.  Disons qu'il est très intelligent.  Ne dites pas des bêtises.

Như thế ngôi thứ hai, số nhiều của động từ dire (vous dites) cũng chia giống như ngôi thứ hai, số nhiều của động từ faire (vous faites).

2.  Những động từ có gốc (radical) dire hay chữ chót là dire  :

 contredire; dédire; interdire (gốc La tinh là interdicere);  maudire; médire; prédire; redire.  Trong số bảy động từ này, chỉ có động từ chót, redire là chia giống như dire.  Các động từ còn lại đều có cách chia khác với dire. 

Riêng một mình maudire có cách chia lạ hơn, ba ngôi số nhiều có ss (hai chữ s) và theo như cách chia đông từ finir:

Impératif:

• Maudissez le jour qui vous a mis sur son chemin.

Các động từ còn lại chia như sau:

Indicatif présent :

Impératif cũng vậy, không có dites ở ngôi thứ hai số nhiều mà thay bằng tiếp vĩ ngữ sez :

• Interdisons les sorties après minuit.

•  Ne contredisez pas votre père.  

• Ne médisez pas vos voisins.

3. Dire và parler

Dịch ra tiếng Việt, dire là nói, và parler cũng là nói (ra lời).  

a.  Dire:

     * Cấu tạo câu:

  Dire có thể có hai túc từ, một trực tiếp (complément d'objet direct), và một gián tiếp (complément d'objet indirect).

* Dire quelque chose, à quelqu'un (nói một điều gì , với ai):

• Avant de le quitter, nous disons au-revoir à Pierre.

* Ngoài ra dire cũng có thể có thêm túc từ chỉ thể cách, thời gian, nơi chốn ... (complément circonstanciel de manière, de temps, de lieu ...)

• Il a dit tout cela à Pierre avant le déjeuner.

• La mère disait merci à tout le monde devant sa maison.

     * Ý nghĩa:

- Dire = nói

- Dire còn có nghĩa là kể lại, nói lại, lập lại:

• Elle a dit que son frère rentrera la semaine prochaine.

• Je te l'ai dit mille fois.

- Dire còn là thông báo hay cho biết:

• Elle dit être malade.

Ðôi khi dire có nghĩa là viết:

• Je l'avais dit dans ma lettre.

b.         Parler:

 Giống như dire, parler có thể có một túc từ trực tiếp (complément d'objet direct) và một túc từ gián tiếp (complément d'objet indirect).

• Parles-tu l'anglais ?

• Il parle à sa sœur.

Ngoài ra parler cũng có thể có thêm túc từ chỉ thể cách, thời gian, nơi chốn ... (complément circonstanciel de manière, de lieu, de temps ...)

• Mon professeur parle vite en classe.

• Elle a parlé de ses peines pendant deux heures.

c.  Vài cách dùng động từ dire và parler:

 Dire

• Diễn tả nội tâm không bằng lời nói =>  Sa moue en dit long

• Chỉ điều như đương nhiên =>  Il adore sa femme, cela va sans dire (dĩ nhiên)

• Bày tỏ điều ưa thích  =>  Si le cœur vous en dit (nếu anh muốn)

• Nhắc cách nhẹ nhàng, nói phớt qua => Soit dit en passant

• Cela ne me dit rien (việc đó không có ý nghĩa gì với tôi cả = tôi không thích điều đó)

• Dire son mot = nói ra nhận định

• Dire un mot = nói chuyện một chút

• Dis donc = nè

• On aurait dit = on dirait = tưởng chừng như

• Vouloir dire = nghĩa là : Cela veut dire...

Parler

• Trẻ mới vừa biết nói => Ma petite nièce a parlé à l'âge de 14 mois.

• Khai ra, nhận một việc gì = >  Son associé a parlé.

• Ðược người ta nói, nhắc đến, biết đến => C'est un avocat qui fait parler de lui.

• Trình bày, đề cập đến => De quoi parle ce livre ?

• Làm cảm động =>  Tes mots parlent au cœur  (khác với chữ cœur dùng với dire).

• Làm lành với nhau (se parler) => Elles commencent à se parler.

• Tu parles! (khó tin lắm!)

• Parler à cheval à quelqu'un (nói với ai một cách khinh miệt)

• Parler au coeur (nói cảm động) Parler le coeur à la main (nói cởi mở)

• Parler latin devant les Cordeliers (múa rìu qua mắt thợ). Quand les ânes parleront latin (không khi nào)

• Parler par compas et mesure (nói thận trọng)

• Parler de la pluie et du beau temps (nói vu vơ)