|
< về trang chính >
MỞ ĐẦU Gõ chữ Hán trên máy vi tính có nhiều cách (gọi là Chinese IME = Hán ngữ thâu nhập pháp):1– Gõ theo âm Hán-Việt ho ặc âm Pinyin:Chúng ta có thể dùng công cụ Hanosoft Tool (download). Công cụ này có phần hướng dẫn rõ ràng, nên không cần giải thích ở đây. 2– Gõ theo Thương Hiệt hoặc âm Pinyin theo bộ gõ có sẵn trong Windows XP: Để cài đặt bộ gõ này, chúng ta xem hướng dẫn cách cài đặt các ngôn ngữ Đông Á (Hán, Nhật, Hàn) trong WinXP ở website Hanosoft. Các software như SongKiều (TwinBridge) và Nam Cực Tinh (NJStar) cũng giúp ta gõ chữ Hán theo bộ thủ, tứ giác, ngũ bút, v.v..., nhưng trong WinXP đã có sẵn bộ gõ Hán-Nhật-Hàn thì cũng đủ rồi. Riêng với chữ Kanji của Nhật thì WinXP có thêm công cụ IME pad (vẽ chữ & nhận dạng) rất hay, ta có thể dùng nó phụ trợ cho việc gõ chữ Hán. Các thâu nhập pháp giúp nhau. Nếu ta không biết âm Hán-Việt hay âm Pinyin, thậm chí dùng chuột vẽ chữ Hán trên IME pad mà máy cũng không nhận dạng nổi chữ ta cần, thì rốt cuộc Thương Hiệt thâu nhập pháp sẽ là cách gõ hữu hiệu hơn cả. Thương Hiệt thâu nhập pháp là cách gõ chữ Hán chuyên nghiệp, bất chấp âm và nghĩa, ta chỉ cần phân tích đúng nét là gõ được chữ Hán. Bài viết này chủ yếu trình bày lý thuyết và bài tập Thương Hiệt thâu nhập pháp.
I. THƯƠNG HIỆT THÂU NHẬP PHÁP 蒼 頡 輸入 法 (CANGJEI IME)
1. LÝ THUYẾT THƯƠNG HIỆT THÂU NHẬP PHÁPKhoảng năm 1978, một người Hoa tên Chu Bang Phục 朱邦復 đã đưa ra một cách gõ chữ Hán mà ông đặt tên là Thương Hiệt thâu nhập pháp. Ðó là thành tựu sau 8 năm nghiên cứu của ông. Theo qui định của Chu Bang Phục, mỗi chữ Hán phồn thể được phân tích tối đa là 5 mã (ứng với 5 phím gõ). Cách phân tích lấy mã này gọi là thủ mã pháp 取碼法 . Thương Hiệt thâu nhập pháp dùng 24 mã (ứng với 24 chữ cái Latin hiện trên 24 phím của keyboard). Số mã này (gọi là tự căn 字根 ) chia thành 4 loại: (1) Triết lý 哲理 , (2) Bút hoạch 筆畫, (3) Nhân thể 人體 , và (4) Tự hình 字形 . Về sau, Thương Hiệt thâu nhập pháp được giản hoá thành Tốc Thành thâu nhập pháp 速成輸入法. Với Tốc thành, ta lấy không quá 2 mã (đầu và cuối) của một chữ Hán phồn thể (ứng với 2 phím gõ) là có thể gõ được nó. Thí dụ chữ 載 gõ bằng Thương Hiệt là JIJWJ, nhưng gõ bằng Tốc thành là JJ (lấy mã đầu và mã cuối của Thương Hiệt). Sự khác biệt là: gõ JIJWJ ta có ngay 載 gõ JJ ta phải chọn 載 trong 16 chữ có mã đầu và cuối giống nhau là JJ: 南 , 車 , 載 , 轟 , 輯 , 辜 , 軒 , 宰 , 幹 , 廾 , 斡 , 軯 , 窣 , 窲 , 轋 , 轚 .
2. KEYBOARD THƯƠNG HIỆT THÂU NHẬP PHÁP
24 tự căn 字根 ứng với 24 chữ cái Latin trên keyboard:
Chú ý: Phím X dùng để gõ một số chữ khó (nan tự) 難字
3. THƯƠNG HIỆT THÂU NHẬP PHÁP TỰ CĂNa. Triết lý loại: Âm dương ngũ hành được gán cho 7 phím chữ cái đầu tiên. A (nhật 日), B (nguyệt 月), C (kim 金), D (mộc 木), E (thủy 水), F (hoả 火), G (thổ 土). Ngoài ra là những biến thể như sau:
Giúp trí nhớ: Nếu không nhớ được 7 chữ cái Latin đầu tiên là ứng với âm dương ngũ hành (nhật, nguyệt, kim, mộc, thủy, hỏa, thổ) thì có thể ghi nhớ rằng: Mặt trời 日 cũng gọi là Ánh dương (A). Mặt trăng 月cho Bóng trăng (B). Vàng 金 tính ra Cây và Chỉ (C). Cây cối 木 có cây Dừa (D) là đa dụng nhất. Nước 水 tiếng Pháp gọi là Eau (E). Lửa 火 tiếng Anh gọi là Fire (F). Ðất 土 tiếng Anh gọi là Ground (G).
b. Bút hoạch loại: Không rõ lý do đặt tên của loại này là gì và nó khác với loại 4 (tự hình loại) ở chỗ nào. Ðại khái đây là nhóm tự căn xếp theo nét bút, còn loại 4 xếp theo hình dạng chữ. Nhưng hình dạng chữ chẳng phải là từ nét bút hay sao? Ta thấy có sự gượng ép trong việc đặt tên cho loại 2 và 4.
Giúp trí nhớ: Tre trúc 竹 làm ống sáo thổi rất Hay (H). Dấu chấm của chữ qua 戈 nhắc nhớ dấu chấm của chữ i (I). Ðại 大 là lớn, anh lớn gọi là đại Ka (K). Chữ trung 中 giống que cắm Lỗ vuông (L). Chữ nhất 一 nghĩa là Một (M). Cung 弓 thì đi với Nỏ (N).
c. Nhân thể loại: Nhóm tự căn này dựa trên ý nghĩa con người và các bộ phận liên quan như tim, tay, miệng.
Giúp trí nhớ: Người 人 sống sao cho tròn trịa như chữ (O). Tim 心 đập Phập Phồng (P). Tay 手 Quờ Quạng (Q). Miệng 口 có Răng (R).
d. Tự hình loại: Không rõ tác giả đặt tên loại tự hình và loại bút hoạch trên cơ sở nào, vì tự hình chính là do nét bút (bút hoạch) tạo thành. Ta cứ xem đây là qui ước thì khỏi thắc mắc nữa. Loại tự hình có 6 phím: S, T, U, V, W, Y. Phím X chỉ dùng gõ các chữ khó (nan tự 難字).
Giúp trí nhớ: Thi (尸) là tử thi ai chẳng Sợ (S). Chữ 廿 đọc là Trấp (T). Chữ sơn 山 có viền ngoài như U . Phụ nữ (女) có thiên chức làm Vợ (V). Ðiền (田) là cánh đồng, người thôn quê hay nói “đi đồng” vì quả thực nó là một WC (W) rất thoáng mát vậy. Chữ 卜 giống như chữ Y quay ngược.
4. QUI TẮC LẤY MÃ (THỦ MÃ THÔNG TẮC) 取 碼 通 則 a. Thứ tự lấy mã (Thủ mã thuận tự 取 碼 順 序 ) Tự thể chữ Hán chia làm 4 loại hình: ● Tịnh liệt hình 並列形: Các bộ phận chữ đứng song song từ trái qua phải, thí dụ 針﹐ 億 ﹐ 轉 ﹐ 順 ﹐ 謝 . ● Thượng hạ hình 上下形: Các bộ phận chữ nằm song song từ trên xuống dưới, thí dụ 哲 ﹐ 三 ﹐ 變 ﹐ 貪. ● Ngoại nội hình 外內形: Bộ phận ngoài bao lấy bộ phận trong, thí dụ 國 ﹐ 圖 ﹐ 區 ﹐ 間 ﹐ 凶 ﹐ 幽 . ● Liên thể hình 連體形: Các nét bút liên tiếp khó nhận ra trái-phải, trên-dưới, hay ngoài-trong, thí dụ 叢 ﹐ 亞 ﹐ 重 ﹐ 兩 ﹐ 爾. Cách lấy mã cũng theo thứ tự như khi viết chữ: Trái qua phải, trên xuống dưới, và ngoài vào trong. Cần chú ý: – Chữ 巾 có | ở vị trí cao nên lấy nó làm mã đầu rồi đến 冂. – Chữ 麒 có bộ phận trái và phải bình hành, thì lấy 鹿 làm mã đầu, rồi mới đến 其. – Chữ có các bộ phận trái-phải và trên-dưới, thì lấy mã từ trái qua phải, rồi mới từ trên xuống dưới. – Chữ có bộ phận bao vây như 囗 ﹐ 冂 ﹐ ㄩ ﹐ ㄈ thì bộ phận ngoài này được ưu tiên làm mã đầu. – Chữ liên thể thì lấy tối đa 4 mã theo các nét đầu, nhì, ba, cuối. Thí dụ chữ 叢 lấy mã theo các nét ㅛ丷ㅛ又. b. Số lượng mã: Ta lấy tối đa là 5 mã cho một chữ Hán không phải là liên thể tự. Cần nhớ ba khái niệm: Tự căn 字根, tự thủ 字首, và tự thân 字身. Tự căn là 24 chữ Hán ứng với 24 chữ cái Latin trên bàn phím. Ðó là cơ sở xác định mã. Số lượng tối đa 5 mã phân bố: 2 mã cho tự thủ và 3 mã cho tự thân. ● Tự thủ 字首: Chữ Hán không phải là liên thể tự có thể phân tích ra các bộ phận trái-phải, trên-dưới, ngoài-trong. Tự thủ là bộ phận bên trái, hoặc bên trên, hoặc bên ngoài của chữ. Tự thủ là 1 hoặc 2 mã thì được lấy trọn. Nếu phân tích thành nhiều mã thì chỉ lấy mã đầu và cuối cho đúng chuẩn là 2 mã:
Bốn trường hợp sau cũng xem là tự thủ: 1. Các bộ phận mà tự điển xem là bộ thủ như ㄩ ㄈ ㄏ 疒 癶 尸 戶 廴 走 風 毛 ... cũng được xem là tự thủ.
2.
Các bộ phận
tuy tự điển
không xem là
bộ thủ thí
dụ như
3. Các bộ phận như 戊 麻 產 辰 厭 厥 羽 府 鹿 亥 老 包 ... tuy không thể phân ly trên-dưới hoặc trái-phải nhưng để tiện lấy mã thì cũng xem là tự thủ. 4. Chữ liên thể thì mã đầu tiên xem như tự thủ. ● Tự thân 字身: Bất kỳ một chữ Hán nào, bỏ tự thủ ra, phần còn lại gọi là tự thân. Tự thân lấy tối đa là 3 mã. Nếu nó phân tích được thành nhiều mã thì lấy 3 mã là: đầu, nhì, cuối. Thí dụ: Ta thấy chữ 頁 nếu đứng một mình thì mã là MBUC, khi là tự thân thì mã là MBC. Chữ 希 nếu đứng một mình thì mã là KKLB, khi là tự thân thì mã là KKB. Chữ 麗 nếu đứng một mình thì mã là MMBBP, khi là tự thân thì mã là MMP. Xem các thí dụ sau:
c. Liên thể tự: Thương Hiệt thâu nhập pháp chia chữ Hán làm hai loại: Liên thể tự và phi liên thể tự. Những chữ phi liên thể thì được lấy tối đa 5 mã (tự thủ 2 mã, tự thân 3 mã) mà ta đã biết ở trên. Liên thể tự là những chữ mà nét bút rối rắm giao liên, khó phân ly thành những bộ phận trái-phải, trên-dưới, hoặc ngoài-trong. Liên thể tự lấy tối đa 4 mã (đầu, nhì, ba, cuối). Thí dụ về liên thể tự:
5. TOÁT YẾU THƯƠNG HIỆT THÂU NHẬP PHÁP
II. TỐC THÀNH THÂU NHẬP PHÁP 速 成 輸 入 法
Tốc thành thâu nhập pháp cũng gọi là Ðại dị 大易 hay Giản dị 簡易(Easy Changjie =Thương Hiệt giản dị), Nếu chữ Hán phồn thể theo Thương Hiệt có một mã thì ta lấy trọn; nếu nó có trên hai mã thì ta lấy mã đầu và mã cuối mà thôi. Thí dụ:
Khi phân tích chữ để lấy mã, ta chỉ cần chú ý nét đầu và nét cuối của chữ, như vậy sẽ có một loạt chữ cùng chung mã hiện ra cho ta chọn. Thí dụ: Gõ AN ta được một loạt chữ hiện ra là: ➀ 門 ➁ 剔 ➂ 旯 ➃ 昑 ➄ 昲 ➅ 閌.
III. BÀI TẬP THƯƠNG HIỆT THÂU NHẬP PHÁP
BÀI TẬP 1 Bài tập này luyện phân tích 24 mã cơ bản (tức là tự căn, ứng với 24 chữ cái latin).
BÀI TẬP 2
BÀI TẬP 3Bài tập 3 này có tính tổng hợp, giúp ta nhớ và phân tích được các biến thể của 24 tự căn. Nhắc lại: có 4 nhóm tự căn: (1) Triết lý, (2) Bút hoạch, (3) Nhân thể, và (4) Tự hình.
NHỮNG ĐIỂM CẦN CHÚ Ý KHI PHÂN TÍCH CÁC BIẾN THỂ CỦA TỰ CĂN
Chú ý: Mã Thương Hiệt dựa trên sự phân tích nét của chữ khải phồn thể. Tuy nhiên ta không thể khái quát tất cả biến thể của 24 tự căn, vì thế ta cần trông cậy vào thị giác và thói quen viết chữ phồn thể mà linh động phân tích nét để lấy mã. Thí dụ phân tích lấy mã Thương Hiệt của một vài chữ sau đây:
BÀI TẬP 4 (Tổng hợp)
BÀI TẬP 5 Ghi nhớ cách lấy mã vài bộ thủ (= tự thủ) thường dùng.
Ghi chú: Bộ Nạch 疒 liên quan các loại bệnh tật, thí dụ: ung thư 癰疽 , ôn dịch 瘟疫, lâm 痳 (bệnh hoa liễu), ma phong 痲瘋 (bệnh cùi), điên 癲 , trĩ 痔, v.v. Những bệnh này hết sức kinh khủng. Cho nên ta nhớ mã Thương Hiệt của bộ Nạch 疒 là K (phụ âm đầu tiên của từ Kinh Khủng)
Cần nhớ rằng bộ thủ khi đứng một mình như một chữ thì có mã khác với lúc nó là bộ phận của một chữ. Thí dụ bộ phong 風 đứng một mình có mã là HNHLI, nhưng có mã là HN trong các chữ 颺 (HNAMH), 颶 (HNBMC), 颾 (HNEII), v.v. Nơi cột nhì của bảng kê trên, trong dấu ngoặc là bộ thủ đứng riêng thành một chữ Hán và mã Thương Hiệt của nó. Hãy nhận xét các bộ thủ và gõ các chữ sau đây:
BÀI TẬP 6 Một số bộ phận của chữ Hán tuy không phải là bộ thủ theo truyền thống, nhưng để tiện lấy nét chọn mã, chúng được xem là bộ thủ theo Thương Hiệt (倉 頡 指 定 部 首 Thương Hiệt chỉ định bộ thủ). Đây là loại tự thủ thứ hai (loại tự thủ thứ nhất đã trình bày ở bài tập 5).
Thí dụ:
Thử gõ một số chữ sau đây:
BÀI TẬP 7Phi liên thể tự là những chữ Hán phân tích được thành tự thủ và tự thân.Nguyên tắc chung: Tự thủ lấy mã đầu và cuối, tự thân lấy mã đầu, nhì, cuối. Như vậy số mã tối đa là 5: tự thủ 2 mã và tự thân 3 mã.Nếu số mã tự thủ phân tích được ≤ 2 thì lấy trọn; ≥ 3 thì chọn mã đầu và cuối. Nếu số mã tự thân phân tích được ≤ 3 thì lấy trọn; > 3 thì chọn mã đầu, nhì, và cuối.Khẩu quyết chung: Đầu-cuối, đầu-nhì-cuối.
Một số chữ Hán phi liên thể có kết cấu đôi. Nghĩa là gồm có hai phần: TRÁI-PHẢI, hoặc TRÊN-DƯỚI, hoặc NGOÀI-TRONG.Khẩu quyết chung cho loại kết cấu đôi là: Đầu-cuối, đầu-nhì-cuối. (Tối đa 5 mã.)
(1) KẾT CẤU TRÁI – PHẢI: Bên trái lấy 2 mã (nét đầu và nét cuối); bên phải lấy 3 mã (nét đầu, nhì, cuối). Nếu mỗi bên có dưới số lượng đó thì lấy trọn. Trong các thí dụ sau, dấu / dùng tách các phần ra cho dễ hiểu: 明 A/B, 朋 B/B, 行 HO/MMN, 社 IF/G, 樓 D/LWV, 龍 YB/YSP.(2) KẾT CẤU TRÊN – DƯỚI: Phần trên lấy 2 mã (nét đầu và nét cuối); phần dưới lấy 3 mã (nét đầu, nhì, cuối). Nếu mỗi phần có dưới số lượng đó thì lấy trọn. Thí dụ: 韋 DM/RQ, 量 A/MWG, 蓋 T/GIT, 嬴 YR/BVN, 梨 HN/D, 盟 AB/BT.(3) KẾT CẤU NGOÀI – TRONG: Bên ngoài lấy 2 mã (nét đầu và nét cuối); bên trong lấy 3 mã (nét đầu, nhì, cuối). Nếu mỗi bên có dưới số lượng đó thì lấy trọn. Thí dụ: 閿 AN/BBE, 塺 I/DG, 膺 I/DB, 國 W/RIM, 屋 S/MIG, 風 HN/HLI.
Một số chữ Hán phi liên thể lại có kết cấu phức hợp, nói chung là có ba phần như: TRÁI-GIỮA-PHẢI, hoặc TRÁI-PHẢI TRÊN-PHẢI DƯỚI, hoặc TRÊN-DƯỚI TRÁI-DƯỚI PHẢI, hoặc TRÊN-GIỮA-DƯỚI. Khẩu quyết chung cho loại kết cấu phức hợp là:Đầu-cuối, đầu-cuối, cuối. (Tối đa 5 mã.)
(1) KẾT CẤU TRÁI – GIỮA – PHẢI: Phần trái 2 mã (nét đầu, nét cuối); phần giữa 2 mã (nét đầu, nét cuối); phần phải 1 mã (nét cuối). Nếu mỗi phần có dưới số lượng đó thì lấy trọn. Thí dụ: 樹 D/GT/I, 測 E/BC/N, 淋 E/D/D, 辯 YJ/YR/J, 鄉 VH/II/L, 例 O/MN/N.(2) KẾT CẤU TRÁI – PHẢI TRÊN – PHẢI DƯỚI: Phần trái 2 mã (nét đầu, nét cuối); phần phải trên 2 mã (nét đầu, nét cuối); phần phải dưới 1 mã (nét cuối). Nếu mỗi phần có dưới số lượng đó thì lấy trọn. Thí dụ: 楹 D/NS/T, 極 D/ME/M, 噱 R/YP/O, 檐 D/NC/R, 濯 E/SM/G.(3) KẾT CẤU TRÊN – DƯỚI TRÁI – DƯỚI PHẢI: Phần trên 2 mã (nét đầu, nét cuối); phần dưới trái 2 mã (nét đầu, nét cuối); phần dưới phải 1 mã (nét cuối). Nếu mỗi phần có dưới số lượng đó thì lấy trọn. Thí dụ: 簸 H/TC/E, 羅 WL/VF/G, 龐 I/YB/P, 廓 I/YD/L, 罰 WL/YR/N, 癡 K/PK/O.(4) KẾT CẤU TRÊN – GIỮA – DƯỚI: Phần trên 2 mã (nét đầu, nét cuối); phần giữa 2 mã (nét đầu, nét cuối); phần dưới 1 mã (nét cuối). Nếu mỗi phần có dưới số lượng đó thì lấy trọn. Thí dụ: 燕 T/LP/F, 藥 T/VI/D, 鬣 SH/VV/V, 關 AN/VI/T, 籮 H/WL/G, 藍 T/SI/T.
TÓM TẮT CÁC KẾT CẤU PHI LIÊN THỂ TỰ * KẾT CẤU ĐÔI:
* KẾT CẤU PHỨC HỢP:
Thử gõ các chữ Hán phi liên thể sau đây:
BÀI TẬP 8 Liên thể tự là những chữ mà nét bút rối rắm giao liên, khó phân ly thành những bộ phận trái-phải, trên-dưới, hoặc ngoài-trong. Liên thể tự lấy tối đa 4 mã. Mã đầu coi là tự thủ. Khẩu quyết: Đầu, nhì, ba, cuối. Sau đây là vài thí dụ về liên thể tự:
BÀI TẬP 9 Việc phân tích lấy mã Thương Hiệt có thể vướng mắc sai lầm. Sau đây là vài thí dụ về mã Thương Hiệt phân tích đúng và sai:
Không nhìn vào hai cột ghi mã, hãy phân tích và gõ các chữ Hán sau đây:
BÀI TẬP 10 Một số chữ Hán khó phân tích lấy mã Thương Hiệt. Chúng được gọi là nan tự 難字 (chữ khó). Ký hiệu X (trên keyboard là phím X) dùng để gõ nhóm nét rối rắm. Thí dụ:
BÀI TẬP 11 Một số chữ Hán có mã Thương Hiệt giống nhau. Khi ta gõ các mã chung này thì một loạt chữ hiện ra cho ta chọn. Sau đây là bảng tạm liệt kê một ít nhóm chữ Hán có cùng mã Thương Hiệt.
BÀI TẬP 12(1) HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ * Hạ Tri Chương 回 鄉 偶 書 。 賀 知 章 少 小 離 家 老 大 回 Thiếu tiểu ly gia lão đại hồi, 鄉 音 無 改 鬢 毛 催 Hương âm vô cải mấn mao thôi. 兒 童 相 見 不 相 識 Nhi đồng tương kiến bất tương thức, 笑 問 客 從 何 處 來 Tiếu vấn khách tùng hà xứ lai.
(Xa nhà từ bé, già trở lại, Giọng quê không đổi, tóc mai thưa. Trẻ con gặp gỡ không quen biết, Cười hỏi: khách này tự chốn nao?)
WR VHIIL OWLB LGA * KRBUC OKR YTAJ FH NC YBOG JMSO JKP K WR VHIIL YTA OTF SUOK SHJMC HQU OUOG HXHU YTWG DBU BUHU MF DBU YRYIA HHK ANR JHER HOOOO OMNR YPHEN DOO
(2) TỐNG MẠNH HẠO NHIÊN CHI QUẢNG LĂNG * Lý Bạch 送 孟 浩 然 之 廣 陵 。 李 白 故 人 西 辭 黃 鶴 樓 Cố nhân tây từ Hoàng Hạc lâu, 煙 花 三 月 下 揚 州 Yên hoa tam nguyệt há Dương Châu. 孤 帆 遠 影 碧 空 盡 Cô phàm viễn ảnh bích không tận, 惟 見 長 江 天 際 流 Duy kiến Trường Giang thiên tế lưu.
Bạn từ lầu Hạc lên đường, Giữa mùa hoa khói, châu Dương xuôi dòng. Bóng buồm đã khuất bầu không, Trông theo chỉ thấy dòng sông bên trời. * Ngô Tất Tố dịch
YTK NDBT EHGR BKF INO ITMC NLGCE * DND HA JROK O MCW BBYTJ TMWC OGHAF DLWV MFWG TOP MMM B MY QAMH ILIL NDHVO LBHNI YGRV AFHHH MAMR JCM LMFBT POG BUHU SMV EM MK NLBOF EYIU
(3) NGẪU THÀNH * Chu Hi 偶 成 。 朱 熹 少 年 易 學 老 難 成 Thiếu niên dị học lão nan thành, 一 寸 光 陰 不 可 輕 Nhất thốn quang âm bất khả khinh. 未 覺 池 塘 春 草 夢 Vị giác trì đường xuân thảo mộng, 階 前 梧 葉 已 秋 聲 Giai tiền ngô diệp dĩ thu thanh.
Trẻ học dễ thành, già học khó thành, [cho nên] chớ khinh thường tấc thời gian. Chưa cảm nhận được giấc mộng của cỏ mùa xuân bên bờ ao, thì tiếng thu đã về với xác lá ngô đồng trước thềm nhà. (Câu 1 có sách chép: Thiếu niên dị lão học nan thành 少 年 易 老 學 難 成 = Đối với tuổi trẻ, già đi thì dễ, nhưng sự học thì khó thành công.)
OWLB IHS * HJD GRTF FH OQ APHH HBND JKP TOOG IHS M DI FMU NLOII MF MNR JJMVM JD HBBUU EPD GILR QKA TAJ TWLN NLPPA TBLN DMMR TPTD SU HDF GESJ
(4) BÁT TRẬN ĐỒ * Đỗ Phủ 八 陣 圖 。 杜 甫 功 蓋 三 分 國 Công cái tam phần quốc, 名 成 八 陣 圖 Danh thành bát trận đồ. 江 流 石 不 轉 Giang lưu thạch bất chuyển, 遺 恨 失 吞 吳 Di hận thất thôn Ngô.
HO NLJWJ WRYW * DG IJB MKS TGIT MMM CSH WIRM NIR IHS HO NLJWJ WRYW EM EYIU MR MF JJJII YLMC PAV HQO HKR RVNK
(5) ĐĂNG QUÁN TƯỚC LÂU * Vương Chi Hoán 登 鸛 雀 樓 。 王 之 渙 白 日 依 山 盡 Bạch nhật y sơn tận, 黃 河 入 海 流 Hoàng Hà nhập hải lưu. 欲 窮 千 里 目 Dục cùng thiên lý mục, 更 上 一 層 樓 Cánh thượng nhất tằng lâu.
NOMRT TGHAF FOG DLWV * MG INO ENBK HA A OYHV U LMFBT TMWC EMNR OH EOWY EYIU CRNO JCHHN HJ WG BU MLWK YM M SCWA DLWV
(Ánh nắng tắt bên sườn núi. Sông Hoàng Hà chảy ra biển. Muốn nhìn xa tới nghìn dặm, hãy lên thêm một tầng lầu.)
(6) THẢO * Bạch Cư Dị 草 。 白 居 易 離 離 原 上 草 Ly ly nguyên thượng thảo, 一 歲 一 枯 榮 Nhất tuế nhất khô vinh. 野 火 燒 不 盡 Dã hỏa thiêu bất tận, 春 風 吹 又 生 Xuân phong xuy hựu sinh. 遠 芳 侵 古 道 Viễn phương xâm cổ đạo, 晴 翠 接 荒 城 Tình thúy tiếp hoang thành. 又 送 王 孫 去 Hựu tống vương tôn khứ, 萋 萋 滿 別 情 Thê thê mãn biệt tình.
(Rậm rì cỏ trên đồng. Mỗi năm một lần khô đi rồi lại tươi tốt. Lửa đốt đồng đốt không hết cỏ. Hễ gió xuân thổi về là cỏ lại hồi sinh. Hương cỏ thơm tự đàng xa lan vào đường cũ. Màu cỏ xanh mướt buổi trời quang đãng tiếp liền đến chân thành hoang. Lại nhân buổi ta đưa tiễn bậc vương tôn, màu cỏ xanh rờn chan chứa bao tâm tình ly biệt.)
TAJ * HA SJR APHH YBOG YBOG MHAF YM TAJ M YMIHH M DJR FFBD WGNIN F FGGU MF LMFBT QKA HNHLI RNO NK HQM YGRV TYHS OSME JR YTHU AQMB SMYOJ QYTV TYVU GIHS NK YTK MG NDHVF GI TJLV TJLV ETLB RSLN PQMB
THẢO Đồng cao cỏ mọc như chen, Khô tươi thay đổi hai phen năm tròn. Lửa đồng thiêu cháy vẫn còn, Gió xuân thổi tới mầm non lại trồi. Xa xa thơm ngát dặm dài, Thành hoang láng biếc khi trời tạnh mưa. Vương tôn đi lại tiễn đưa, Biết bao tình biệt đầm đìa lướt theo. * Tản Đà dịch
(7) PHONG KIỀU DẠ BẠC * Trương Kế 風 橋 夜 泊 。 張 繼 月 落 烏 啼 霜 滿 天 Nguyệt lạc ô đề sương mãn thiên, 江 楓 漁 火 對 愁 眠 Giang phong ngư hoả đối sầu miên. 姑 蘇 城 外 寒 山 寺 Cô Tô thành ngoại Hàn Sơn tự, 夜 半 鐘 聲 到 客 船 Dạ bán chung thanh đáo khách thuyền.
Trăng tà tiếng quạ kêu sương, Lửa chài cây bến sầu vương giấc hồ. Thuyền ai đậu bến Cô Tô, Nửa đêm nghe tiếng chuông chùa Hàn San. * Tản Đà dịch.
DHNI DHKB YONK EHA * NSMV VFVVI B TEHR HRYF RYBB MBDBU ETLB MK EM DHNI ENWF F TGDI HFP BURVP VJR TNFD GIHS NIY JTCY U GDI YONK FQ CYTG GESJ MGLN JHER HYCR
(8) THIẾU NIÊN 少 年 少 年 何 所 愁 Thiếu niên hà sở sầu? 愁 見 鬢 毛 白 Sầu kiến mấn mao bạch. 白更 何 所 愁 Bạch cánh hà sở sầu? 愁見 日 逼 迫 Sầu kiến nhật bức bách.
FH OQ FH OQ OMNR HSHML HFP HFP BUHU SHJMC HQU HA HA MLWK OMNR HSHML HFP HFP BUHU A YMRW YH
< về trang chính >
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
... cũng
được xem là
tự thủ.
(VI),
(JI),
(YH), v.v.
© http://vietsciences.free.fr và http://vietsciences.org Lê Anh Minh