Thứ Ba, 02/04/2013
07:39
(Thethaovanhoa.vn)
-
Như
TT&VH
đã đưa tin,
nhà văn Võ
Hồng - tác
giả cuối
cùng của
thởi
Tiểu thuyết
thứ Bảy
- đã qua đời
ở tuổi 92
tại TP Nha
Trang. Ông
ra đi nhưng
văn chương
của ông đã
để lại trong
lòng người
đọc nhiều
thế hệ những
dư vị về một
thời tưởng
đã lãng
quên.
Từ năm 35
tuổi (1956)
đến cuối đời
Võ Hồng sống
tại Nha
Trang, nhưng
ông sinh ra
và lớn lên
tại vùng
đất Phú Yên
và có lẽ
cũng vì thế
mà văn
chương ông
luôn đau đáu
về vùng đất
nơi chôn
nhau cắt rốn
của mình.
18 tuổi -
“hoa” nở
trong “văn”
Đã có nhiều
nhận định và
nghiên cứu
về văn
chương của
nhà văn Võ
Hồng. Tiến
sĩ ngữ văn
Nguyễn Thị
Thu Trang
khi làm
nghiên cứu
sinh thạc sĩ
đã chọn đề
tài
“Võ Hồng,
nhà văn và
tác phẩm”
do GS
Hoàng Như
Mai hướng
dẫn. PGS-TS
Huỳnh Như
Phương (phản
biện), chia
sẻ: Mong
thấy đề tài
được in
thành sách
để bạn đọc
hiểu thêm về
nhà văn Võ
Hồng.
“Năm 1939
khi đang học
lớp Đệ Tam
trường
College Quy
Nhơn, trong
giờ Việt
văn, thầy
Trần Cảnh
Hảo phê vào
bài văn của
Võ Hồng:
“Tôi nhận
thấy có vài
đóa hoa
trong bài
của anh”.
Anh học trò
thấy vui vì
lời khen của
thầy hơn là
phát hiện ra
mình có khả
năng văn
chương”
(Nguyễn Thị
Thu Trang -
Võ Hồng, nhà
văn và tác
phẩm).
Thời gian
này, ông
cùng bạn bè
viết báo
tường và ông
chọn một
trong số
những truyện
đó gửi cho
Tiểu thuyết
thứ Bảy
(tờ báo có
nhiều độc
giả nhất lúc
đó tại Hà
Nội).
Hơn tháng
sau truyện
được đăng
báo, có tên
Mùa gặt
ký tên Ngân
Sơn (Ngân
Sơn là tên
làng của
ông, phía
sau tên Ngân
Sơn, tòa
soạn chú
thích hai
chữ: Trung
Việt). Niềm
vui của cậu
học trò Võ
Hồng với sự
thành công
khá bất ngờ.
Ông kể lại
cảm xúc của
mình hồi đó:
“Tối đó, tôi
thích quá cứ
lang thang
hết đường
Gia Long, rẽ
qua Jules
Ferry, xuôi
Khải Định,
rồi đi tuốt
xuống biển
ngồi… một
mình” (Võ
Hồng, trả
lời phỏng
vấn báo
Tuổi xanh lơ
số 1/1973
Ông theo học
Tú Tài ở Hà
Nội, chưa
tròn năm thì
chiến tranh
nổ ra, ông
lên tàu về
quê (1943)
bỏ lại bao
nhiêu mơ ước
chưa hoàn
thành. Có
lần, trên
căn gác vắng
53 đường
Hồng Bàng
(Nha Trang),
chúng tôi
hỏi ông về
tác phẩm
Mùa gặt,
Võ Hồng cho
biết: “Chừng
năm ấy loạn
lạc, tản cư,
gồng gánh
chạy giặc…
sách vở cứ
rớt dần dọc
đường. Tờ
Tiểu thuyết
thứ Bảy
cũng rớt
mất… dĩ
nhiên truyện
thì còn in
đậm trong
đầu tôi. Nội
dung tôi mô
tả lại làng
quê của
mình, có con
trâu, con
bò, củ khoai
củ sắn, cô
chú bác
trong làng,
đám bạn nhỏ
và sau đó là
cảnh mùa gặt
lúa ở nơi
làng quê
nghèo khó
của mình.
Truyện không
có nhân vật,
chỉ có cảnh
con người
tất bật với
việc đồng
áng. Chỉ có
vậy…”.
Sau đó ông
lặng lẽ
dạy học,
mãi đến năm
1959 ông mới
in tập
truyện ngắn
đầu tay
Tác phẩm Võ
Hồng để lại
trong lòng
người đọc
nhiều dư vị.
Có những độc
giả, sau khi
đọc truyện
ông bỗng nhớ
đến da diết
về chốn quê
hương cỏ lá.
Có người vào
thư viện đọc
xong rồi xé
vài trang
truyện ông
mô tả một
làng quê với
viên cốm đầu
năm mới,
mang về để
thấy quê
hương thật
gần gũi bên
mình, để tận
hưởng hương
vị ngày Tết
cổ truyền
dân tộc như
thể mình
đang sống
trên mảnh
đất còn đầy
khốn khó
này.
Một cuộc đời
sống động
Từ năm 2006,
nhà văn Võ
Hồng bị
bệnh nằm một
chỗ, phải
trông nhờ
vào sự chăm
sóc của một
người học
trò cũ và
nay trở
thành bạn
vong niên.
Hơn nửa thế
kỷ trôi qua,
ông vẫn luôn
sống trong
cảnh cô đơn
như thế. Năm
1957, vợ ông
qua đời để
lại cho ông
3 người con,
lớn nhất 9
tuổi và nhỏ
nhất 3 tuổi.
Từ ngày vợ
mất, ông
sống cảnh
“gà trống
nuôi con”,
dù Võ Hồng
được nhiều
“fan nữ” hâm
mộ. Lý do
đơn giản là
ông sợ đi
bước nữa sẽ
làm khổ các
con.
Sau này, các
con đều lớn,
ông vẫn
sống vò võ
một mình
trong ngôi
nhà im lặng
ở số 53
đường Hồng
Bàng, Nha
Trang, một
địa chỉ quen
thuộc với
bất kỳ độc
giả nào mến
mộ ông. Niềm
vui của ông
ngoài sách
báo là những
người yêu
mến ông
thường xuyên
ghé thăm.
Năm 2009, Tủ
sách Hoa
hướng dương
của nhà sách
CADASA và
NXB Văn học
đã tái bản
cùng lúc 6
tác phẩm,
trong đó tác
phẩm
Một bông
hồng cho cha
nhận
được sự
ngưỡng mộ
của đông đảo
độc giả.
Một bông
hồng cho cha
là một tạp
bút mỏng,
viết về
người ông,
cha, mẹ và
thầy. Trong
đó có hai
tạp bút viết
về người
cha, bằng
một giọng
văn chân
chất giản dị
đến từng
câu, từng
hình ảnh,
gây xúc
động, dẫu
chỉ đọc một
lần! Chỉ với
vài trang,
ông đã dẫn
dắt độc giả
tiếp cận
hình ảnh
người cha
thay thế vai
trò mẹ khi
bên nôi con,
đến hình ảnh
người cha
nghiêm khắc
mong con
khôn lớn,
rồi bước qua
tuổi trung
niên, lần
đến tuổi
già:
Ngày Vu
Lan, nhiều
chùa tổ chức
lễ hội Bông
hồng cài áo.
Hoa hồng
tượng trưng
cho mẹ. Ðể
tỏ lòng
thương nghĩ
đến cha,
nhiều nơi
buộc thêm
dải nơ tượng
trưng cho
cha. Cha
còn: nơ
xanh. Cha
mất: nơ
trắng. Lễ
đường xếp
thành bốn
dãy, dãy cha
mẹ song
toàn: hoa
hồng nơ
xanh. Mẹ
còn, cha
mất: hoa
hồng, nơ
trắng. Mẹ
mất, cha
còn: hoa
trắng, nơ
xanh. Mẹ cha
đều mất: hoa
trắng, nơ
trắng. Người
dự lễ đứng
theo hoàn
cảnh của
mình. Có
lần, một em
nhỏ tuổi
chừng lên
tám đứng
trong hàng
hoa trắng nơ
trắng. Em
nhìn quanh,
tủi thân
khóc òa và
cả lễ đường
cùng khóc òa
theo”.
Phải chăng,
Một bông
hồng cho cha
xúc động
người đọc vì
Võ Hồng đã
viết về
chính thân
phận của ông
trong cảnh
vừa đóng
“vai cha”
vừa làm “vai
mẹ”?!
Đến trước
khi mất, Võ
Hồng đã in
30 cuốn sách
thuộc nhiều
thể loại:
truyện dài,
truyện ngắn,
đoản văn,
tùy bút,
thơ…
Tác
phẩm Tiếng chuông
chiêu mộ
in
năm 2005
được xem như
cuốn sách
cuối cùng
của Võ Hồng.
Trường Lương Văn Chánh thành lập năm 1946 trong chiến khu thời kháng chiến chống Pháp. Sau năm 1954, trường không hoạt động nữa. Mãi cuối những năm 1980, trường Lương Văn Chánh mới được phục hồi và trở thành trường chuyên của tỉnh Phú Yên.
Nhà văn Võ Hồng là một trong ba vị hiệu trưởng trường Lương Văn Chánh thời kỳ ở chiến khu kháng Pháp cùng với thầy Trần Suyền thầy Bùi Xuân Các. Thầy Bùi Xuân Các viết chữ đẹp nổi tiếng và vinh dự được Bác Hồ tặng danh hiệu “ông nghè bút thiếp”.
Nét chữ của thầy Võ Hồng cũng đẹp “một chín một mười” với “ông nghè bút thiếp” Bùi Xuân Các. Hình như, thế hệ thầy Hồng, thầy Các ai viết chữ cũng đẹp.
Đoàn Việt Hùng -
Thanh Kiều
Thể thao & Văn
hóa