Khám phá pénicilline

Vietsciences- Võ thị Diệu Hằng          20/05/05   

 

 

Ngày 3 tháng 9 năm 1928, bác sĩ Alexander Fleming, 47 tuổi, sau khi nghỉ hè, ông trở về phòng thí nghiệm ở Saint-Mary's Hospital  tại Londres  Ông ngạc nhiên vì những hộp pétri mà ông cấy  staphylocoque trên  lớp su sa agar có những đám vi khuẩn (colonies) màu trắng xanh mọc lên, giống như  mốc của  fromage Roquefort.  Các hộp pétri của ông đã bị đám nấm nhỏ li ti ô nhiễm: nấm penicillium notatum. Ông  la lên " That's funny".   Trước khi vứt bỏ các hộp này, ông  quan sát thấy xung quanh các đám nấm,  staphylocoque không  mọc lên được. Mốc này là từ một người đồng nghiệp chuyên khoa nấm (mycologie), Charles J. Latouche. Ông này làm việc trên những nấm gây  dị ứng trên những benh nhân bị suyễn. Mốc này đã diệt  những vi khuẩn Staphylocoque của Fleming  đã cấy. Fleming nghĩ rằng nấm penicillium notatum tiết ra  một chất có thể diệt staphylocoque, nên ông đặt tên chất đó là   pénicilline (tiếng latin, "penicilline" là "nấm")

 

Năm sau, 13 tháng Hai 1929, ông đăng bản tường trình về  sự khám phá của mình nhưng Medical Research Club vẫn còn hoài nghi.

Trong suốt hàng chục năm, pénicilline ông tìm ra chỉ dùng để  cô lập hóa vi khuẩn B. Influenzae trong phòng thí nghiệm.

Ông  thử dùng  chất này để  xức  vết thương, viêm màng kết mạc, viêm xoang. Nhưng khi tiêm vô máu thì khôn  thành công vì khi tiêm xong, pénicilline không bền và  không hoạt động.

Năm 1935, Fleming đưa một hộp Pétri cấy peniciccium cho một đồng nghiệp ở St Mary's Hospital. Người này hỏi vì sao hộp pétri này lại quan trọng đến như vậy.  Dù sao nó cũng là chương thứ nhất trong câu chuyện về  một sự quan sát hay ho dẫn đến sự phát triển những thuốc kháng sinh tân tiến. (Ta có thể xem hộp pétri Penicillium này ở viện Bảo tàng Khoa Học  tại London)

Năm 1936, Howard Walter Florey, 48 tuổi, giáo sư bệnh lý tại Oxford nhận   Ernest Boris Chain làm nhà hóa sinh học .  Ernest Boris Chain là  người Ðức, trốn  chế độ Nazie và  lo về lợi ích của pénicilline cho sứ  khoẻ con người. Cùng với Florey và hai nhà vi khuẩn học khác, Edward P. Abraham và  Norman Heatley, ông thực hiện việc làm tinh khiết chất pénicilline để dùng cho thật tốt.

Tháng  ba, 1940 ê kíp sản xuất thành công được 100 milligram

25 tháng Năm 1940 Florey tiêm một liều streptocoque  cho 8 con chuột. Ông  chữa trị bằng cách chích một lượng pénicilline cho 2 con và  hai con chuột khác thì  nhiểu lượng pénicilline  liên tiếp.  Sau 10 giờ,  những con chuột được chích trụ sinh liên tiếp sống được cùng với một trong hai con đã được chích một liều trụ sinh.

Lúc 3 giờ  45 sáng, ông viết vô vở  phòng thí nghiệm khám phá nóng hổi: «It looks like a miracle!» (Giống như một phép lạ)

Rồi ê kíp ông vội vàng đăng vô tờ báo Lancet ngày 24/08/1940. Không ai thèm chú ý đến  bài báo, bởi vì  lúc đó Anh quốc bị không quân Ðức  ném bom  và  bị hăm dọa sẽ xâm chiếm nên  dân chúng  có nhiều chuyện  lo lắng hơn là chuyện pénicilline.

Họ đã chữa trị được vết thương sưng mủ ở đùi một  đứa bé 15 tuổi, nhưng cái khó khăn của họ là không làm sao để  chế ra số luợng lớn pénicilline, nhất là  vì lúc bấy giờ đang  thời chiến tranh nên họ không được  dân chúng và chính quyền  giúp đỡ.

Phải đợi đến ngày 16/08/1941 mọi người mới được biết kết quả chữa trị của pénicilline, ngày in bài "Further observations on penicillin." trên tờ báo y học  The Lancet.


Florey qua Mỹ và liên hệ với hãng hóa học Peoria tại Illinois, chuyên tinh khiết hóa nước đã dùng  nhờ  vi khuẩn chuyên biệt.

Muốn có nhiều nấm mốc, họ ra chợ dặn những hàng trái cây rằng hãy đem bán cho họ khi nào  chúng bị nấm mốc.  Một hôm, một người đàn bà mang trái dưa úng phủ đầy nấm mốc với dạng đặc biệt khác thường. Các nhà nghiên cứu phân  tích loại nấm mốc penicillium chrysogenum này và khám phá ra rằng  nó có khả năng  chế tạo pénicilline đến 200 lần hơn  nấm penicillium notatum!

Từ đó người ta có thể  sản xuất  pénicilline  rộng lớn hơn. Các  phòng thi nghiệm Mỹ Merck, Pfizer và Squibb tiên phong trong  việc tìm cách sản xuất pénicilline trong kỹ nghệ. Không bao lâu, nhiều  người bị nhiễm trùng được chữa khỏi

Họ kháng sinh dầu tiên ra đời dưới tên antibiotique đã cứu chữa  rất nhiều người bị thương nơi  chiến trường và chữa được bệnh lao phổi (tuberculose).

Người ta ước lượng rằng nhờ sự khám phá ra chất pénicilline do sự vô ý  (không đây kỹ hộp pétri) của Alexander Fleming, đã giúp cho tuổi tho con người kéo dài thêm 10 năm.

Những cuộc thí nghiệm của Fleming

Fleming đã nói gì khi được tôn vinh?

 

© http://vietsciences.net   và  http://vietsciences.free.fr Võ thị Diệu Hằng