Alan Mathison Turing (1912-1954) nhà
Toán học cha đẻ máy computer Colossus, phát
minh software
Turing
là
một
trong
những
nhà
khoa
học
lớn
bị
lãng
quên
của
thế
kỷ
XX,
cho
dù
ông
là
cha
đẻ
của
các
máy
tính,
hay
ít
nhất
cũng
là
một
phần
lý
thuyết
của
nó.
Sự
đóng
góp
to
lớn
của
ông
quyết
định
cho
sự
chiến
thắng
của
phe
Đồng
Minh
trong
Thế
chiến
thứ
hai.
Nhưng có
thể
nhà
cầm
quyền
nước
Anh
khuyến
khích
ông
tự
vận,
vì
những
lý
do
tối
mật,
đã
giấu
tên
ông?
Alan Turing sinh
ngày 23 tháng 6 năm 1912 tại London.
Cha làm trong ngành thu thuế tại Ấn độ và
mẹ đi theo cha năm 1913, để lại bé Alan từ
người giám hộ này tới người giám hộ khác trong
các nội trú. Alan không phải là một học
trò giỏi. Các giáo sư phê bình ông
là học trò lơ đễnh. Năm 15 tuổi, ông gặp Christopher Morton,
và hai người bạn này đã cùng nhau trao đổi đam
mê khoa học. Sự liên hệ này hơi mập mờ giữa tình
bạn và tình yêu. Nhưng Christopher mất vào tháng
hai năm 1930 đã làm Turing bối rối.
Tuy vậy, ông cũng thi đậu vô
trường King's College tại Cambridge. Tại
đây ông phát triển tài năng vì nhờ nơi này không
ai chế nhạo sự đồng tính luyến ái và bề ngoài
khác biệt của ông. Tại trường, mỗi người giữ cá tính
của riêng mình, ai
sao mặc ai. Alan tóc tai quần áo bê bối
và thường không cạo râu, thích đạp xe đạp
và đeo cái đồng hồ nơi thắt lưng để coi thời
gian đạp xe và với một mặt nạ phòng
khí độc đeo trên
mặt để phòng dị ứng phấn hoa (hay fever).
Ngoài việc chơi thể
thao cấp cao (chạy bộ), Alan còn thích những công trình về
cơ học lượng tử của John Von
Neumann.
Cho dù ông
lập dị, nhưng khả năng toán học rực rỡ và
những việc làm của ông thật đặc sắc. Năm 1924
Turing in một bài báo chứng tỏ rằng toán luôn
chứa những trạng thái mà không thể chứng minh
hay bị bắt bẻ. Ngoài lý luận trên, ông dự
tính một cái máy có thể tính bất cứ con số nào.
Cái máy đó bao gồm một bộ phận điều khiển
(control unit) và một bộ nhớ, có thể hoàn thiện
nhiều thao tác cơ bản: đọc, viết hay xóa những
ký hiệu trên băng (tape), và cho băng chạy tới
hay chạy lui. "Máy Turing" đơn giản này dùng
làm mẫu cho các máy tính số sau này.
Ông cũng thích môn sinh học, đặc
biệt là mạng nối giữa các dây thần kinh. Ông tự
hỏi: "Tại sao các máy quá tài tình trong việc
tính toán mà lại hạn chế sự mô phỏng những hành
động tự nhiên giản dị nhất của người như
đi, cầm cái ly...)?"
Trước tuổi 30, ông đã tưởng tượng những căn
bản cho một máy tính số (digital computer) tân
kỳ và dẫn đầu về lý thuyết cơ bản cho thông
minh nhân tạo (artificial intelligence).
Là người phát minh tư
tưởng một cái máy vạn năng (universal
machine) , tìm ra lý do quan
trọng tại sao một máy tính có thể làm rất nhiều
chuyện. Tiếc thay Turing không còn sống để
thấy sự tiến triển khổng lồ của ngành thông tin,
máy tính. Nhà toán học
người Anh này sống trong hai thế giới khác
nhau.
Trước công chúng, ông là một nhà toán
học tài ba, đã giúp Thế giới đại chiến lần II
thắng nhờ giải được các mã số của phe Đức.
Còn bên trong, Turing là một người
nhát gan, hay mắc cỡ, lập dị và bị đối xử
tàn bạo do cách sống riêng biệt của ông đã
đưa ông đến cái chết đau thương lúc
41 tuổi.
Năm 1935, ông hiệu chính khái
niệm một máy vạn năng để hình thức hóa khái niệm
toán giải bằng algorithme. Máy của Turing có khả
năng cả một quá trình algorithme. Những máy tính
hiện đại là những thực hiện cụ thể máy của
Turing.
Năm 1936, Turing đến Princeton
University, nơi này ông lấy bằng PhD Toán học
và làm việc với nhà toán học người Mỹ gốc Hongrie là John von Neumann
(1903-1957), nổi tiếng nhờ Cơ học Lượng tử.
Nhờ đó Turing học thêm về xác suất và
logique.
Turing trở về Anh quốc
năm 1938. Liền sau đó ông vào quân đội
Anh cho cuộc chiến tranh sắp đến.
Đầu Thế chiến thứ hai, quân đội Đức
thắng nhiều trận vinh quang trên biển.
Một trong những chìa khóa của các chiến
thắng đó là máy viết mật mã Enigma, một
máy mã hóa điện từ, để giúp bộ tham mưu
Đức truyền những thông điệp cho các tàu
ngầm, những thông điệp mà phe các nước
Đồng Minh không thể giải được .
Do đó quân đội Anh nhóm họp trong
một nơi tối mật: cơ quan "bẻ mật
mã" chuyên giải mật mã của máy Enigme
của Đức. Họ gồm 10.000 người thư ký,
các nhà nghiên cứu và ngay cả những
người chơi đánh bài, nghĩa là làm tất cả mọi
việc để hiểu cơ chế của máy Egnima. Khối
Đồng Minh có được những sơ
đồ của máy này từ đầu chiến tranh và
muốn hiểu tin mật mã của Đức, nhưng họ không thành công.
Turing đến gặp của quân đội Anh tại Bletchley
Park và đã giúp họ thiết kế máy
tính Bombe, một máy tính rất nhanh có thể giải
mã nhanh chóng bằng cách thử hàng ngàn code
khác nhau.
Turing làm việc với một nhà toán học
khác, Gordon Welchman. Trước khi chiến tranh
chấm dứt, ông đã cho ra đời một máy điện
tử, máy Kolossus, dùng để giải mã tất cả
những thông điệp Đức.
Sau chiến tranh, ông trở về làm
việc tại
Automatic Digital Machine, một
computer lớn tại
University of Manchester và tin
rằng giữa người và máy chỉ khác tí xíu về xử
lý tín hiệu. Ông sáng chế ra máy Turing Test
để đo khả năng nhận thức cảm nghĩ. Turing đề
nghị rằng một cái máy có thể xem như nhận
thức đuợc nếu như nó lừa được những người hỏi
nó nếu như nó ở một phòng và nói chuyện với một
người đó ở phòng khác.

Thiên tài của Turing được
Churchill công nhận. Churchill đã giao cho
Turing nhiệm vụ làm một hệ thống thông tin tối
mật để ông liên lạc với tổng thống Roosevelt.
Nhân cơ hội đó, Turing qua Hoa kỳ và gặp
Claude Shannon, người
sáng lập ra thuyết Tin học và là người phát minh
ra bit, 0-1.
Cũng
trong thời kỳ chiến tranh mà ông hỏi cưới duy
nhất một người: cô Joan Clarke.
Cô Joan dạy Turing đan áo. Turing tặng cô quyển
Tess of Uberville, tác giả Thomas Hardy và thú
thật rằng ông có biệt nhãn với người cùng phái.
Họ trở thành bạn của nhau từ đó. Turing
không muốn những người láng giềng thấy mặt và sợ
dị ứng với phấn hoa nên thường đi xe đạp và mang
mặt nạ chống khí độc của chiến tranh. Có
khi ông từ chối không ký tên lên thẻ kiểm
tra chỉ vì trong hồ sơ có ghi câu "Tất cả mọi
hình thức viết tay đều bị cấm". Ông viết: "Cái
mà tôi thích không phải tạo ra bộ óc tài
ba, mà chỉ cần một bộ óc ngu ngốc cỡ bộ óc của
ông chủ tịch hãng điện thoại
American Telephone
và hãng điện
báo Telegraph Company"
Vì thất vọng, ông đã ăn một trái
táo có tẩm cyanur và mất đúng ngày lễ
Pentecôte 7 tháng
6 năm 1954 tại Wilmslow, England.

Tượng của Turing tại
Manchester |
 |
Tượng bằng đồng
do quỹ Tưởng niệm Alan Turing tài
trợ
Nhà
điêu khắc:
Glyn Hughes,
Adlington, Lancashire UK
Nhà thầu:
Tianjin Focus Arts & Crafts Co,
Tianjin PR
|
|
Hội
Alan Turing Memorial Fund
(Tưởng niệm Alan Turing), thành lập từ năm 1996
thành lập một quỹ, quyên tiền để xây dựng
một tượng kỷ niệm bằng đồng cho Turing. Đến cuối
năm 2000 mới quyên được
£15,000.
Tượng của
Alan Mathison Turing tay cầm trái táo, để tưởng
niệm cái chết đau đớn của ông.
Hãng Apple có cái logo trái
táo cắn nửa chừng, cũng có ý như vậy?
Bài đọc thêm:
Nỗi đau đớn của Alan Turing
Lịch sử ngành
Tin học
Giải thưởng Alan
Turing
Quả
bomb của Turing và cách hoạt động (link)
http://www.btinternet.com/~glynhughes/sculpture/turing.htm
|