|
|
Năm 1789 cuộc cách mạng nổ bùng ở Pháp và bắt đầu những cải cách về tự do và bình đẳng ở Châu Âu. Thế nhưng ở tại Pháp, đến gần 100 năm sau, phụ nữ mới có quyền thực sự bình đẳng với nam giới trong việc học ở cấp đại học. Năm 1885 mới có cô Bortnicker là phụ nữ đầu tiên đậu bằng Thạc sĩ [1] về khoa học, và Dorothéa Klumpke là phụ nữ đầu tiên trình luận án tiến sĩ về khoa học địa lý. Ðến 1888, mới có người phụ nữ đầu tiên : Louise-Amélie Leblois trình luận án tiến sĩ về khoa học.
Ở Bắc Mỹ, phụ nữ cũng gặp nhiều khó khăn trước khì được bình đẳng với nam giới ở cấp đại học. Sau đây, chúng tôi xin giới thiệu hai trong số những phụ nữ đã đạt học vị tiến sĩ toán học, một ở Hoa kỳ và một ở Canada.
Winifred Edgerton Merrill
24 tháng 9, 1862 - 6 tháng 9, 1951
Winifred Edgerton
là người phụ nữ đầu tiên đạt được học vị tiến sĩ về toán ở Bắc Mỹ. Bà sinh năm 1862 tại Ripon, tiểu bang Wisconsin. Bà học tư cho đến khi đậu bằng cử nhân (Bachelor of Arts) ở trường Cao đẳng Wellesley College vào 1883. Sau khi làm việc ở đại học Harvard bà được nhận vào học toán và thiên văn tại đại học Columbia.Vào cuối năm học thứ hai, sau khi hội đủ các điều kiện về các môn học và đã đậu hết các chứng chỉ đòi hỏi, bà xin phép được nhận vào chương trình tiến sĩ. Bà đã viết xong một tiểu luận trong toán học về việc giải thích theo hình học một số tích phân, và trong ngành toán về thiên văn bà đã nghiên cứu quỹ đạo của sao chổi năm 1883. Tuy vậy, đơn của bà vẫn bị hội đồng khoa bác. Bà trì chí, và nhờ sự hướng dẫn của giáo sư Barnard, chủ tịch hội đồng khoa, bà đã gặp từng hội viên trong Hội đồng khoa để trình bày trường hợp của bà. Nhờ đó, trong lần họp kế tiếp, Hội đồng đã xét lại và chấp thuận đơn của bà. Năm sau, bà được trình luận án và cấp phát văn bằng tiến sĩ toán. Ðại học Columbia đã ghi nhận thành tích của bà bằng cách ghi hàng chữ "Bà đã mở cửa cho phụ nữ" dưới hình của bà treo trong một tòa nhà trong đại học.
Bà đã dạy nhiều năm ở bậc đại học và đến năm 1906, bà mở trường Oaksmere dành cho nữ sinh. Trường có tiêu chuẩn rất cao, và đến năm 1912, một chi nhánh của trường được mở ở Paris. Bà điều khiển hệ thống trường này đến năm 1928. Bà mất năm 1951.
Cecilia Krieger
l 9 tháng 4, 1894 - 17 tháng 8, 1974
Bà Cecilia Krieger sinh năm 1894 ở Jaslo, Ba-Lan lúc đó còn thuộc Áo. Năm 1919, bà theo học toán một năm ở Ðại học Vienna, rồi năm sau cùng với bà mẹ và chị của bà sang Canada. Bà theo học đại học Toronto, tỉnh Ontaro. Lúc đó bà biết rất ít tiếng Anh, nhưng bà đã vượt qua được các khó khăn về ngôn ngữ và đậu bằng cử nhân (Bachelor of Arts) năm 1924. Năm sau, 1925, bà đậu bằng Cao học (Master of Arts), và bằng tiến sĩ toán năm 1930, với giáo sư bảo trợ là W. J. Webber. Luận án tiến sĩ của bà nghiên cứu về lượng giác và hằng số Fourier. Bà đã theo học Lý thuyết về số (Theory of Numbers) với giáo sư J. C. Fields, và Lý thuyết về các tập hợp với giáo sư Samuel Beatty.
Bà Krieger là người phụ nữ đầu tiên và là một trong ba người đầu tiên đã trình luận án tiến sĩ tại một trường đại học ở Canada. Năm 1931, bà đã làm giảng sư một thời gian tại đại học Göttingen và giảng dạy tại đại học Toronto. Năm 1943, bà được nâng lên hàng giáo sư tại đại học Toronto, và tiếp tục dạy ở đó cho đến khi về hưu vào năm 1962.
Bà đã dịch ra tiếng Anh hai công trình của Sierpinski: Introduction to General Topology (1934) và General Topology (1952). Bà mất năm 1974.
[1] Thạc sĩ, dịch chữ
agrégé. Theo học trình ở Pháp, người có bằng cử nhân có thể thi lấy bằng
thạc sĩ về một môn học có dạy ở bậc trung học (toán, văn chương, sữ, địa,
pháp văn, văn phạm vân vân). Người thi đậu, được cấp bằng thạc sĩ và đương
nhiên trở thành công chức, làm việc cho bộ giáo dục và được bổ nhiệm dạy
theo chuyên môn của mình ở một trường trung học công lập. Ngày trước, ông
Phạm Duy Khiêm đậu bằng Thạc sĩ Văn phạm. Khi ông còn trên đường về nước,
nhà cầm quyền Pháp ở Việy Nam đã dành cho ông một chỗ dạy tại một trường
trung học Pháp ở Việt Nam. Ngoài các môn trên, Thạc sĩ Y khoa và Thạc sĩ
Luật khoa là những người được nhận dạy hai môn này ở bậc đại học. Các giáo
sư Phạm Biểu Tâm và Trần Quang Ðệ là hai trong những Thạc sĩ Y khoa đã giảng
dạy ở Việt Nam.
Danh sách phụ nữ được cấp phát bằng tiến sĩ Toán lần đầu tiên ở các trường
đại học tại Hoa kỳ và Canada cho đến năm 1930.
|
Năm |
Nữ tiến sĩ Toán đầu tiên |
Trường Ðại học/Cao đẳng |
|
1886 |
Winifred Edgerton |
Columbia University |
|
1893 |
Ida Metcalf |
Cornell University |
|
1894 |
Ruth Gentry |
Bryn Mawr College |
|
1895 |
Charlotte Cynthia Barnum |
Yale University |
|
1901 |
Roxana Hayward Vivian |
University of Pennsylvania |
|
1901 |
Charlotte Pengra |
University of Wisconsin |
|
1908 |
Mary Emily Sinclair |
University of Chicago |
|
1908 |
Elizabeth Ruth Bennett |
University of Illinois |
|
1909 |
Grace M. Bareis |
Ohio State University |
|
1911 |
Annie Dale Biddle |
University of California |
|
1911 |
Clara L. Bacon |
Johns Hopkins University |
|
1912 |
Cora B. Hennel |
University of Indiana |
|
1914 |
Suzan R. Benedict |
University of Michigan |
|
1917 |
Sister Mary Gervase |
Catholic University |
|
1917 |
Goldie Printis Horton |
University of Texas |
|
1917 |
Mary Curtis |
Radcliffe College |
|
1918 |
Josephine Robinson |
Syracuse University |
|
1924 |
Sally Elizabeth Carlson |
University of Minnesota |
|
1924 |
Bess M. Eversull |
University of Cincinnati |
|
1925 |
Sister Mary Teresa Gannon |
Fordham University |
|
1926 |
Florence L. Black |
University of Kansas |
|
1928 |
Marie Johanna Weiss |
Stanford University |
|
1929 |
Rose Whelan |
Brown University |
|
1929 |
Dorothy McCoy |
University of Iowa |
|
1929 |
Deborah M. Hickey |
Rice University |
|
1930 |
Dorothy Walcott Weeks |
Massachusetts Instit. of Tech. |
|
1930 |
Cypra Cecilia Krieger |
University of Toronto |
http://www.agnesscott.edu/lriddle/women/firstPhDs.htm
© http://vietsciences.free.fr Lucie Quỳnh Ngân